Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

chicnauhacatl 

Paleografía: chicnauhacatl
Grafía normalizada: chicnauhacatl
Traducción uno: caña novena
Traducción dos: caña novena
Diccionario: Alarcón
Contexto:CAÑA NOVENA
§ Tla xihuallauh, tlauhqui tlapapalacatl. Aman yequene ticquixtiz, ticopopoloz. Onihuala nican nimitz-itiz, cacauhqui (¿?) totonqui, xoxouhqui totonqui, yayauhqui totonqui, iztac totonqui. Nican nimitzpehuiz, nican nic-hualhuicac nochicnauh-acatl (coanenepilli quitequilia). Tla xihuallauh nocihuapo, tlatlaulaqui cihuatl; tla xoctoca tlahçotli. Ma çan tlen ticchiuh, ma timopinauhti. Cuix ne ninopinauhtiz? Ca tehuatl. / Tla xihualauh, iztaccihuatl; tla xinelhuayo cotonati: no te, iztaccihuatl. Tla xihuallauh, tlatlauhqui cihuatl. Tlein ticchihua nican? Tlein ticaitia inin tlacatl motolinia. Tla xihuallaula tlalcoçahuitl: nican tic-yacatzacuiliz tocatlatlauhqui. §
Quando inuoca al agua rosia la parte afecta con ella y quando alaba esta parte del conjuro, sopla la parte ençendida como haçen los saçerdotes a la criatura en el baptismo. Auiendo roçiado y soplado lo que está sarpullido o inflamado, dispone luego la vntura que suele hazerse con vna mediçina simple llamada Axin, y para ello diçe: Ea acude, el colorado vermejo bolador, que aora sin duda ni dilaçion has de quitar y destruir esta enfermedad ha uenido a darte a beber el amarillo calor, el verde calor, el pardo calor, el amarillo calor, el blanco calor (mediçinas simples de que vsan), con que echarte de aqui (coanenepilli) y para esso traigo mi nouena caña al coanenepilli: (aqui le pone le coanenipilli) «y le pone ençima vn genero de grama que quando, se seca vermegea» (por los cañutos que hace la mata). / Ven tu mi compañera, la muger vermeja (coanepilli) sigue al preçioso, y mira lo que hazes no caigas en verguença, que si no surte efeto no sera verguença mia sino tuya. (Prosigue hablando al copal que es ençienso de esta tierra). / Ea ven, la blanca muger, ve a cortar de Raiz «suple este mal o enfermedad» haz tu lo mismo blanca muger (la sal). / Ven acá tu vermeja muger (el sarpullido); a qué proposito estás aqui, y para qué hazes este daño a vn desbenturado. Ea ya, ven tu, tierra amarilla, y ataja los passos a la araña dicha tlatlauhqui.
(VI, 25 Para sarpullido, empeines y enfermedades deste genero, (483))

Fuente: 1629 Alarcón
Notas: ch-- uh-- u$-- c$--


Entradas


chicnauhacatl - En: 1629 Alarcón    

Traducciones


caña novena - En: 1629 Alarcón