Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

cacamoliuhqui 

Paleografía: CAHCAMOLIUHQUI
Grafía normalizada: cacamoliuhqui
Traducción uno: 1. ouaté, matelassé. / ouaté, matelassé. / de la couleur des cerises mûres.
Traducción dos: 1. ouaté, matelassé. / ouaté, matelassé. / de la couleur des cerises mûres.
Diccionario: Wimmer
Contexto:cahcamoliuhqui 1.£ ouaté, matelassé.
2.£ de la couleur des cerises mûres.
Terme dont l'interprétation est embarrassante.
Peut-être à relier à 'camohtli' = 'patate douce' est un ajectif de couleur, mais semble désigner par extension une sorte de couverture? Launey II 246.
Deux types de traduction ont été proposés.
Molina II 10v. donne 'colcha para cubrir la cama o cosa semejante' ce que R.Siméon traduit: 'couverture de lit ou chose semblable'. Des traductions en ce sens se trouvent dans la 'Lista de los pueblos...' et chez Velazquez 1945,64.
Colchas o cubiertas. Article de tribut. Matricula de Tributos lam 6.
Décrit une jupe. Sah2,99 - ornamented like coverlets.
Cité en Launey II 246 = Sah10,180 parmi les motifs tissés par les femmes otomis.
" cahcamoliuhqui iztâc cuêitl patlâhuac in îten ", la jupe blanche en tissu matelassé avec un large bord - the white skirt (like a) bed covering, having a wide border. Sah8,47.
N'est attesté que pour des 'mantes' ou pour des 'jupes'.
(W.Lehmann 1838 paragr. 1344, Sah2,93, SGA II 520).
Le terme 'cahcamoliuhqui' semble donc désigner la façon de l'étoffe matelassée dont est fait le vêtement. Dans les listes de tributs cette façon est iconographiquement rendue par des rangées de carreaux disposés en biais. Le Codex Mendoza désigne régulièrement ce motif par les termes 'colchado' ou 'acolchado'.
'Colchado' désigne dans les sources espagnoles la texture de l'ichcahuîpilli, la cuirasse ouatée portée par les guerriers aztèques. La Relacion de Chimalhuacan-Atenco IPNE VI 759 décrit clairement la technique de fabrication de ces pièces de vêtement matelassées. Molina II 32r. indique de même 'ichcauipilli': armas colchadas para la guerra. (D'après Dyckerhoff 1970,67-68).
B. Mais Seler interprète ce terme comme désignant une couleur. Il rapproche 'cacamoliuhqui' de 'ixcamuleua', 'pintar las cerezas o las ciruelas' (Molina II 44) ce que R.Siméon rend par 'prendre de la couleur, commencer à mûrir, en parlant de fruits'.
Cf. Seler Sah 1927,90 note 1.
" in îcue cahcamoliuhqui ", sa jupe est matelassée - ihr Rock von der Farbe der reifen Kirsche - her skirt was a bed covering. Décrit Chicome Coatl. Sah 1927,90 = Sah2,65.
" in cahcamoliuhqui ", le tissu couleur de la cerise mûre - das Gewebe von der Farbe der reifen Kirsche (oder mit der Pustel) Sah 1927,415. Le passage décrit le vêtement des femmes Otomis. Launey II 246 = Sah10,180.
" cahcamoliuhqui cuêitl ", la jupe couleur de cerise mûre - die Enagua von der Farbe der reifen Kirsche.
SGA II 520 (Prim.Mem).
De même W.Lehmann 1935 paragr. 1344 traduit 'kirschrot'. Anders. et
Dib. X 180 traduisent 'violet colored' et ajoutent en note 52 'or (ornamented like) coverlets'. Garibay Sah 1969 IV 325 traduit dans le même sens 'morado, con listas moradas' et renvoie à Sah HG II 27,15 (qui énumère sans décrire).
Form: pft. sur cahcamolihui.

Fuente: 2004 Wimmer


Entradas


cacamoliuhqui - En: 1571 Molina 2    cacamoliuhqui - En: 1580 CF Index    cacamoliuhqui - En: 2004 Wimmer    cacamoliuhqui - En: 2004 Wimmer    

Paleografía


cacamoliuhquj - En: 1580 CF Index    CAHCAMOLIUHQUI - En: 2004 Wimmer    

Traducciones


Cf. cahcamoliuhqui. - En: 2004 Wimmer    colcha para cubrir la cama, o cosa semejante. - En: 1571 Molina 2    II-65 99, VIII-47, X-180 - En: 1580 CF Index    1. ouaté, matelassé. / ouaté, matelassé. / de la couleur des cerises mûres. - En: 2004 Wimmer    

Textos en Temoa

0 49

¾049 Huehuetocan, Otlazpan. Itlahuillanalpan Toltitlan, Tepexic Tepotzotlan. ø Ihueitlal Itlahuillanal itlatoc, Apazco 20 altepetl quiyacana, Tollan 20 altepetl quiyacana. Apazco quitzintitlatocayotl. Atlapopocatzin Dnù Juan Matlallihuitzin inihueltiuh Tezcacoac catca Aztatzontzin icihuauhcatca inichpoch inamic catca Pablo Yaotlamin =64 ToIlan tlatoque Iztauhyatl {Ixauhyatli} i Ixtlilcuechahuac Dnù Pedro Tlacahuepantzin. Tetzcoco tlatohuanime izquixiuhtique Nezahualcoyotzin 42 años, Nezahualpiltzintli, 46 años. ø Izcatqui Tetzcoco pohuia 1 Quauhnahuac, 2 Atlpoyecan, 3 Miyacatla, 4 Mazatepec, 5 Tlaquiltenanco, 6 Zacatepec, 7 Ollintepec, 8 Ocopetlatlan, 9 Huehuetl Itzallan. Nombres de Meses Tlacaxipehualiztli 400 itzmicohuatilmatli, 400 tlilpapatlahuac, 400 tlamachcohuatilmatli, 400 canahuactene iEtzalqualiztli 200 Ixtecuicuiliuhqui, cacamoliuhqui cueyitl. ø Tecuilhuitl, 100 tilmatli tlateoa ycuilolli, 100 maxtlatl. Ochpaniztli, 400 itzmicoatilmatli, 400 tlilpapatlahuac, 400 itzmicoatilmatli, 400 teoatica tliltzotehuilacachiuhqui. Quecholli, 100 tilmatli tlateoaicuilolli, 100 maxtlatl. Panquetzaliztli, 200 cacamoliuhqui cueitlhuipilli itzatzacca, 200 tilmatli cacamoliuhqui. Tetzcoco mochi itlatocayotl Netzahualcoyotzin, Nezahualpiltzintli. Huexotla, Cohuatlichan, Chimalhuacan, Otompan, Teotihuacan, Tepetlaoztoc, Acolman, Tepechpan, Tezoyocan Tetzcoco, Chiauhtla Tetzcoco, Chiucnauhtlan, ø Tollantzinco, Quauhchinanco, Xicotepec, Papallotlan Tetzcoco, Xaltocan, Ahuatepec, Oztoticpac, Axapochco, Aztaquemecan, Tizayocan, Tlallan, Apan, ø Tepepulco, Coyohuac, Oztotl, Tlatlauhyan, Achichillacachyocan, Tetliztacan, Tliltzapoapan, Tecpan Mollonco, Tanchol, Xocoapan, Tamazollan, Teoquauhtla, ¾050 Chamollan, Chicontepec, Teonochtlan, Teccizapan, Zocotetlan, Xochimilco, Ahuatlan, Cozcatecotlan, Ayacachtepec, Tezatlan, Xicallanco, Palzoquitla, Cuachicol, Tonallan, Tamaoc, Cozocuentlan, Tlapalichcatla, Zihuatlan, Tlacotepec, Tziuhcohuac, Macuextlan, Tlapacoyan, Tlatlauhquitepec. In nohuian altepetl itlacallaquil excan xellihuia Mexico, Tetzcoco, Tlacopan ø tlacallaquilli. Chicuetzontli in tochpanocayotl, chichicueamatl tilmatli. Centzontli tlatlapaltilmatli motenehua centzontilmatli, ihuan ichcatilmatli, ihuan tlaxochyo, ihuan tlilpapatlahuac, mamacuilquimilca ic centzontli centzontli in zan oc no yuhqui omotocayoti ic oppa tlacallaquilli ic ontzontli. Nauhtzontli cueitl huipilli izazaua in tlamachyo. Etzontli tlalpilli tlatlapalli canahuac cecenta onca in. (fol. 65) Etzontli tlacuillolli. ocello tzontecomayo, ollin teccizyo, Macuilxiquipilli ihuitl, Macuilxiquipilli axin, centecpantli cuexteca tlatlacotin. =65 In Mexica quin tlayecoltique. Atecpan, Ixicayan, Tlapallitlan, Tozpantlan, Yeyitzcuintlan, Atlxoxouhcan, Itzmatla, Cemacac, Ometlan, Tecolotlan, ø Mazaapan, Quaxipetztenantlan, Tepetlapan, Cozapan, Cihuateotitlan, Teteltitlan, Quauhtzapotitlan, Chinamecan, Citlalpollan, Paintzontlan, Tlacoxochitla, Itzmatla, Teotitlan, Chiucnauhuac, Ollan, Tizapa, Tlatolloyan, Amatzcallapan, Ichcapetlazotla, Quauhtlaacapan, Chiconcoac, Xochiquentlan, Yyactecuicitlan, Mazatlan, Tlazohuallan, Tochmilco, Cozcaquauhtlan, Tochpan. Ahuitzilco, Moyotlan, Quaxipetztecomatlan, Tetlpozteccan, Micquetlan, Apachiquauhtla, Tecomaapan, Tetlmopaccan, Miyahuapan, Totollocan, Miztontlan, Patoltetitlan, Ayotepec, Quauhcallapan, Ocellotepec, Eztecollan, Pollotlan, Coyochimalco, Xochimilco, Quauhtzapotla, Tollapan, Quetzalcoatenco, Cohuatlachco, Quauhcalco, Huiloc, Omacatlan, Tozpotonco, Pohuazanco, Papatlan.