Paleografía:
MAMALHUAZTLI
Grafía normalizada:
mamalhuaztli
Traducción uno:
estrellas del çielo / Llaues de San Pedro
Traducción dos:
estrellas del cielo / llaves de san pedro
Diccionario:
Tezozomoc
Contexto:Y sobre todas estas cosas de abisos, consexos, el tener espeçial cuidado de lebantaron a medianoche, llaman yohualitqui Mamalhuaztli (las Llaues llaman de San Pedro) de las estrellas del çielo, Çitlaltlachtli, el Norte y su rrueda, y Tianquiztli (las Cabrillas), la Estrella del Alacrán figurado (Colotlyxayac), son significadas las quatro partes del mundo guiadas por el çielo; y al tiempo ba ya amaneçiendo, tener gran cuenta con la estrella Xonecuilli, que es la comienda de Santiago, es la que está por parte del sur hazia a las Yndias y chinos; y tener qta con el Luzero de la mañana; y al alborada, llaman Tlahuizcalpanteuctli, os abéis de bañar y hazer sacrifiçio, bixaros de negro, abéis luego de hazer luego penitençia de punçaros, sacaros sangre las orexas y molledos, piernas, tomar luego el ynçensario, antes le hechéis el sahumerio de copal, mirar hazia al nobeno çielo y sahumar (f:117r.)
] yn ueuetque in vel machiceque otechcaqujtique in tehoantin in vel iancujcan otamechmachtique in quenjn oneteutiloc in Vitzilobuchtli noviian in tlalpan in mexica vel inteouh in mexica Auh ynjn Vitzilobuchtli ticmati ca maceoalli naoalli tetzaujtl atlacacemmelle teiscuepanj qujiocujanj iaujotl iautecanj tepan qujtlaçaia in xiuhcoatl in mamalhuaztli in iaujotl in teuatl in tlachinolli Injn Vitzilobuchtli yn vel ymaceoal in diablo in amoculhoan qujlviqujxtiliaia espan cece xihujtl malmicoaia tlaaltilmicoaia cenca miec eztli noqujuja in vncan itepeioc miectlamantli netlapololtiliztli qujchioaia ispan in ixiptla Injn cenca tetlapololti cenca teiçauj cenca tepinauhti in oqujchiuhtiaque yn amoculhoan
Paleografía:
MAMALHUAZTLI
Grafía normalizada:
mamalhuaztli
Tipo:
r.n.
Traducción uno:
1. bâton à feu. / bâton à feu. / constellation. / métaphor., " têpan quitlâza in xiuhcôâtl in mamalhuâztli q.n. yâôyotl teôâtl, tlachinôlli ", il envoie la famine et l'épidémie aux gens, c'est à dire la guerre - he brought hunger and plague, that is war. Est dit de Huitzilopochtli. Sah1,1
Traducción dos:
1. bâton à feu. / bâton à feu. / constellation. / métaphor., " têpan quitlâza in xiuhcôâtl in mamalhuâztli q.n. yâôyotl teôâtl, tlachinôlli ", il envoie la famine et l'épidémie aux gens, c'est à dire la guerre - he brought hunger and plague, that is war. est dit de huitzilopochtli. sah1,1
Diccionario:
Wimmer
Contexto:mamalhuâztli 1.£ bâton à feu. Esp., palos para hacer fuego. Allem., das Holsgerät mit dem man Feuer erbohrte. SIS 1950,234. Cf. aussi la forme mamallihtli. 2.£ constellation. Astilleios, de la constelacion de Geminis. Castor and Pollux (the two brightest stars in the constellation Gemini). R.Andrews Introd 451, Un paragraphe lui est consacré. Sah7,11. Cf. aussi Prim.Mem. f. 282r. " mamalhuaztli îtech monehnehuilia in tlecuahuitl ", (la constellation) mamalhuaztli ressemble au bâton qui sert à allumer le feu. Sah7,11. " înmamalhuâz in cîcitlâltin ", litt. le bâton de feu des étoiles. Anders Dib traduisent 'the fire drill, the stars'. Le texte reprend. avec l'expression " cîcitlâltin îhuân mamalhuâztli ". A l'occasion du 7ème présage annonçant la Conquéte. Sah8,18. " ômpa onnêciya in ilhuicatl in cîcitlâltin in mamalhuâztli ", là apparaissait le ciel, les étoiles et le bâton à feu (la constellation) - there appeared the heavens, the stars - the Fire Drill (constellation). Dans un miroir prodigieux. Sah12,3. 3.£ métaphor., " têpan quitlâza in xiuhcôâtl in mamalhuâztli q.n. yâôyotl teôâtl, tlachinôlli ", il envoie la famine et l'épidémie aux gens, c'est à dire la guerre - he brought hunger and plague, that is war. Est dit de Huitzilopochtli. Sah1,1. " xiuhcôâtl mamalhuâztli têpan quimotlâxilia ", il envoie la famine et l'épidémie aux gens - he (honor.) inflicts Hunger and pestilence upon people. R.Andrews Introd 451. Fuente:
2004 Wimmer
Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/53674
Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/16302
Paleografía:
CIPACTLI
Grafía normalizada:
cipactli
Tipo:
r.n.
Traducción uno:
1. zoologie, 'cipactli' est d'habitude traduit par crocodile mais alligator serait peut-être plus correct. / zoologie, 'cipactli' est d'habitude traduit par crocodile mais alligator serait peut-être plus correct. / signe du calendrier.
Traducción dos:
1. zoologie, 'cipactli' est d'habitude traduit par crocodile mais alligator serait peut-être plus correct. / zoologie, 'cipactli' est d'habitude traduit par crocodile mais alligator serait peut-être plus correct. / signe du calendrier.
Diccionario:
Wimmer
Contexto:cipactli 1.£ zoologie, 'cipactli' est d'habitude traduit par crocodile mais alligator serait peut-être plus correct. Sah4,1 note 3. 2.£ signe du calendrier. Mentionné dans une liste de signes favorables aux petites filles. Sah6,129. 'ce cipactli', première treizène décrite dans Sah4,1. favorable au départ des marchands. Sah9,9. favorable au banquet des marchands. Sah9,33. " achto tônalpôhualli îtôcâ cê cipactli ", le premier compte des jours se nommait Un Crocodile. Fait sans doute allusion au nom de la première des 4 années rituelles qui se succédaient dans le calendrier mexicain. Sah4,1. 'êyi cipactli', signe favorable. Sah4,42. signe indifférent. Cod.Vat.A 020v. Lám 27. 'mâcuilli cipactli', nom d'une divinité. Sah2,184. 'chiucnâhui cipactli', signe néfaste lié à Quetzalcoatl. Sah4,20. signe très néfaste. Sah4,30. 'mahtlâctli cipactli', signe favorable. Sah4,57. Fuente:
2004 Wimmer
Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/44995
Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/14312
Paleografía:
MAMALHUAZTLI
Grafía normalizada:
mamalhuaztli
Tipo:
r.n.
Traducción uno:
1. bâton à feu. / bâton à feu. / constellation. / métaphor., " têpan quitlâza in xiuhcôâtl in mamalhuâztli q.n. yâôyotl teôâtl, tlachinôlli ", il envoie la famine et l'épidémie aux gens, c'est à dire la guerre - he brought hunger and plague, that is war. Est dit de Huitzilopochtli. Sah1,1
Traducción dos:
1. bâton à feu. / bâton à feu. / constellation. / métaphor., " têpan quitlâza in xiuhcôâtl in mamalhuâztli q.n. yâôyotl teôâtl, tlachinôlli ", il envoie la famine et l'épidémie aux gens, c'est à dire la guerre - he brought hunger and plague, that is war. est dit de huitzilopochtli. sah1,1
Diccionario:
Wimmer
Contexto:mamalhuâztli 1.£ bâton à feu. Esp., palos para hacer fuego. Allem., das Holsgerät mit dem man Feuer erbohrte. SIS 1950,234. Cf. aussi la forme mamallihtli. 2.£ constellation. Astilleios, de la constelacion de Geminis. Castor and Pollux (the two brightest stars in the constellation Gemini). R.Andrews Introd 451, Un paragraphe lui est consacré. Sah7,11. Cf. aussi Prim.Mem. f. 282r. " mamalhuaztli îtech monehnehuilia in tlecuahuitl ", (la constellation) mamalhuaztli ressemble au bâton qui sert à allumer le feu. Sah7,11. " înmamalhuâz in cîcitlâltin ", litt. le bâton de feu des étoiles. Anders Dib traduisent 'the fire drill, the stars'. Le texte reprend. avec l'expression " cîcitlâltin îhuân mamalhuâztli ". A l'occasion du 7ème présage annonçant la Conquéte. Sah8,18. " ômpa onnêciya in ilhuicatl in cîcitlâltin in mamalhuâztli ", là apparaissait le ciel, les étoiles et le bâton à feu (la constellation) - there appeared the heavens, the stars - the Fire Drill (constellation). Dans un miroir prodigieux. Sah12,3. 3.£ métaphor., " têpan quitlâza in xiuhcôâtl in mamalhuâztli q.n. yâôyotl teôâtl, tlachinôlli ", il envoie la famine et l'épidémie aux gens, c'est à dire la guerre - he brought hunger and plague, that is war. Est dit de Huitzilopochtli. Sah1,1. " xiuhcôâtl mamalhuâztli têpan quimotlâxilia ", il envoie la famine et l'épidémie aux gens - he (honor.) inflicts Hunger and pestilence upon people. R.Andrews Introd 451. Fuente:
2004 Wimmer
Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/53674
Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/16302
Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/13596
Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/14312
ìhuiyo in tötötl = la pluma del paxaro, por que la tiene en si (4.4.1)
ìhuiötl = [cosa de plumas] (3.8.1)
Fuente:
1645 Carochi
Notas:
ì--
Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/19237
Paleografía:
MAMALHUAZTLI
Grafía normalizada:
mamalhuaztli
Tipo:
r.n.
Traducción uno:
1. bâton à feu. / bâton à feu. / constellation. / métaphor., " têpan quitlâza in xiuhcôâtl in mamalhuâztli q.n. yâôyotl teôâtl, tlachinôlli ", il envoie la famine et l'épidémie aux gens, c'est à dire la guerre - he brought hunger and plague, that is war. Est dit de Huitzilopochtli. Sah1,1
Traducción dos:
1. bâton à feu. / bâton à feu. / constellation. / métaphor., " têpan quitlâza in xiuhcôâtl in mamalhuâztli q.n. yâôyotl teôâtl, tlachinôlli ", il envoie la famine et l'épidémie aux gens, c'est à dire la guerre - he brought hunger and plague, that is war. est dit de huitzilopochtli. sah1,1
Diccionario:
Wimmer
Contexto:mamalhuâztli 1.£ bâton à feu. Esp., palos para hacer fuego. Allem., das Holsgerät mit dem man Feuer erbohrte. SIS 1950,234. Cf. aussi la forme mamallihtli. 2.£ constellation. Astilleios, de la constelacion de Geminis. Castor and Pollux (the two brightest stars in the constellation Gemini). R.Andrews Introd 451, Un paragraphe lui est consacré. Sah7,11. Cf. aussi Prim.Mem. f. 282r. " mamalhuaztli îtech monehnehuilia in tlecuahuitl ", (la constellation) mamalhuaztli ressemble au bâton qui sert à allumer le feu. Sah7,11. " înmamalhuâz in cîcitlâltin ", litt. le bâton de feu des étoiles. Anders Dib traduisent 'the fire drill, the stars'. Le texte reprend. avec l'expression " cîcitlâltin îhuân mamalhuâztli ". A l'occasion du 7ème présage annonçant la Conquéte. Sah8,18. " ômpa onnêciya in ilhuicatl in cîcitlâltin in mamalhuâztli ", là apparaissait le ciel, les étoiles et le bâton à feu (la constellation) - there appeared the heavens, the stars - the Fire Drill (constellation). Dans un miroir prodigieux. Sah12,3. 3.£ métaphor., " têpan quitlâza in xiuhcôâtl in mamalhuâztli q.n. yâôyotl teôâtl, tlachinôlli ", il envoie la famine et l'épidémie aux gens, c'est à dire la guerre - he brought hunger and plague, that is war. Est dit de Huitzilopochtli. Sah1,1. " xiuhcôâtl mamalhuâztli têpan quimotlâxilia ", il envoie la famine et l'épidémie aux gens - he (honor.) inflicts Hunger and pestilence upon people. R.Andrews Introd 451. Fuente:
2004 Wimmer
Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/53674
Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/16302
Paleografía:
TZIHUACTLI
Grafía normalizada:
tzihuactli
Tipo:
r.n.
Traducción uno:
Sorte de petit maguey.
Traducción dos:
sorte de petit maguey.
Diccionario:
Wimmer
Contexto:tzihuactli, variante *tzohuactli. (W.Lehmann 1938,57). Sorte de petit maguey. Launey II 232. Cf. aussi Launey II 298. Eine dornige, im Gebirgsland der Chichimeken wachsende Planze. SGA II 452-453. Le tzihuactli et le necuametl sont des plantes épineuses caractéristiques des steppes du nord. Christian Duverger, L'origine des Aztèques, p.172. " in ômpa onoqueh in yâômicqueh necuametl, tzihuactli, mizquitlah ", and where the war dead were, there were the maguevs, the tzihuactli plants, the mezquite groves. Sah3,49. Identité inconnue mais la plante est décrite parmi les cactées et les agaves dans Sah11,218. SGA II 452 met " tzihuac " en relation avec le verbe " tzicoa ", 'ergreifen, packen, festhalten'. Illustration. Codex de Florence. Dib.Anders. XI fig. 752. Fuente:
2004 Wimmer
Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/75072
ìhuiyo in tötötl = la pluma del paxaro, por que la tiene en si (4.4.1)
ìhuiötl = [cosa de plumas] (3.8.1)
Fuente:
1645 Carochi
Notas:
ì--
Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/19237
Tlachia [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [ref del 28-04-2024]. Disponible en la Web https://tlachia.iib.unam.mx/datos-glifos/mamalhuaztli