Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

teponazoa 

Paleografía: teponaçoa, nic
Grafía normalizada: teponazoa
Prefijo: nic
Tipo: v.t.
Traducción uno: hinchar, pt. onicteponaço. (69)
Traducción dos: hinchar, pt. onicteponaço. (69)
Diccionario: Sahagún Escolios
Contexto:HINCHAR, PT. ONICTEPONACO. (69)

Yn (18) hin vel ymacaxo (19) vellamauhtia (20), cënca totoca yn iquac moquetza (21), amo vel quixnamiqui (22) ÿn acalli amo vellauilteco (23), amo vel tlaxtlapalolo, avel yxtlapal viloa, ahvel tlanecuilolo yn atlan, çan mauhcaquixoa, mauhcaquiça (24) yn tlapanauique (25), yn atlaca (26), ÿn tlatlamaque, yn tlaminque (27) yn oquittaque ca mictlampa ehecatl yn omoquetz, yc cenca motënmati, motequipachoa (28), vel moteq'mati (29) vel ompilcatoque (30), ompipilcatoque yn tlaneloa (31), yn tequitlaneloa (32), vel momaquauhtilia (33), ynic vel onq'ça, önmacana (34) atenco (35), atënxipalco, achichiyacpän (36): yuh quitoa ca miecpa (37) teatlänmictia (38), quipolactia (39) yn acalli. Ynic (40) excän vallauh moteneua civatlampa (41), motocayotia ciuatecayotl (42), ciuatlampa ehecatl (43), no quitocayotia ce ehecatl, anoço maçava, ypampan vmpa valitztiuh maçauacän. Auh yn hin amono cenca totoca yeceh (44) cenca (45) ytztic, vel tececmicti (46) tepineualti (47), tepineuh, tetetziliuiti (48), tetetzilquixti, tetzitzilquiti (49). teuiuiyoquilti, tecuecuechquiti, tecuecuechmicti, tecuecuechmiquiti, texillänquauhtili (50), teyomotlanquauhtili (51), tetzonteconeuh (52). Auh tel vel ypan quixoa yn atlan, amo (53) temauhti. amo temauizcuiti (54). Auh (55) ynic nauhcampa vallauh ehecatl vmpän vitztlampa (56), motocayotia vitztlampa (57) ehecatl. Auh yn hin cenca vel ymacaxo, mimacaci, netënmacho (58) aoc (59) tenauatilli. aoc tetlatolti. Ypänpa cenca totoca, cenca tlamauhtia. Quitoa yn iquac moquetza, vel quitzineua (60), quipoztequi (61) yn quavitl yoan quixitinia (62) yn tepantli (63), yn tepänçolli, yn xacalli (64). quehcatoctia (65) yn tlatzacuilli (66), ÿn chinancalli. Auh yn vey (67) atl vel colinia (68), quiteponaçoa (69), quipoçonaltia (70), ca cuecuënyotia (71), yuhquin tetecuicatimani (72). cocomocatimani: auh yn acalli caacomayaui (73), caacotlaça, vel no yuhqui, quinamiqui ÿn mictlänpa ehecatl. = Este viento es furioso, y por esso le temen mucho; cuando el sopla no pueden andar las canoas por el agua, y todos los que andan por el agua se salen por temor cuando el sopla, con toda la priesa que pueden, porque muchas vezes peligran con el. El tercero viento sopla de hazia el occidente, donde ellos dezian que era la habitacion de las diosas que llaman cioapipilti. Llamavanle cioatlampa ehecatl o cioatecayotl, que quiere dezir "viento que sopla de donde habitan las mugeres"; este viento no es furioso, pero es frio, haze temblar de frio; con este viento bien se navega. El cuarto viento sopla de hazia el mediodia, y llamanle uitztlampa ehecatl, que quiere dezir "viento que sopla de aquella parte donde fueron los dioses que llaman uitznaoa." Este viento en estas partes es furioso, peligroso para navegar; tanta es su furia algunas vezes, que arranca los arboles y trastorna las paredes, y levanta grandes olas en el agua; las canoas que topa en el agua echalas a fondo o las levanta en alto; es tan furioso como el cierço o norte.

18: este
19: ser temido.
20: Cosa que haze espanto.
21: soflar. o estar. p. oninoquetz.
22: Yr contra otro. p. oniqu?xnamic.
23: atrauesar por delante. o yr a la bolina. p. onitlauiltec. onitlaxtlapalo. onitlanecuilo.
24: Salir de alguna pte con mideo. p. onimauhcaquiz.
25: remeros. caso. notlapanauicauh. notlanelocauh.
26: los pescadores. caso. natlaca. notlatlamacauh.
27: los que tiran. ca. notlamincauh.
28: recibir pena. p. oninotequipacho
29: darse priesa a hazer algo. p. oninotequima. onôpilcatoca.
30: hazerse algo sin cesar. p. onompilcatoca.
31: remar. p. onitlanelo.
32: darse priesa a remar. p. onitequitlanelo.
33: esforçar o areziar los braços en el trabaxo. p. oninomaquauhtili.
34: sacar la canoa a tierra. onicâcan. onoconâcâ ononnâca.
35: la orilla del agua. ca. natenco. natenxipalco.
36: cerca de la orilla donde llega la humedad d?l agua.
37: muchas vezes.
38: ahogar. p. oniteatlanmicti.
39: anegar. o sumir en el agua. p. onitepolacti.
40: de la 3° pte.
41: region donde abitâ solas mugeres.
42: nombre del viento que sofla del occidente.
43: nombres del mesmo viento.
44: empero.
45: muy cosa fria.
46: cosa que mata de frio.
47: cosa que hierta con frio.
48: cosa que haze teritar de frio.
49: cosa q? haze templar o tiritar.
50: cosa que causa dolor en la barriga.
51: cosa que causa dolor en los costados.
52: cosa que causa dolor en la cabeça.
53: no es temerosa.
54: no. cosa que imprime temor o espanto.
55: Y de la quarta pte.
56: la pte. del medio dia.
57: el viento q? sofla de pte del medio dia.
58: temer que le venga algun daño. p. oninotêma. oninotêmat.
59: quitar la habla con temor.
60: boluerlo de arriba abaxo. o trastonra algo. p. onictzineuh.
61: quebrar cosa de madera o piedra. o metal. p. onicpuztec.
62: derrocar. o desbaratar. p. onicxitini. onicxini.
63: pared. ca. notepan.
64: casa de paja. ca. noxacal.
65: lleuar el uiento. p. oniquecatocti.
66: Seto de cañas o de otra cosa. ca. notlatzacuil, nochinancal.
67: la mar.
68: alborotar o remouer. p. onicolini.
69: hîchar. p. onicteponaço.
70: hazer heruir el agua. p. onicpoçonalti. onicpoçoni.
71: Causar olas en el agua o leuantarlas. p. onicacuecuenyoti.
72: hazer estruendo las olas que quiebran. p. otetecuicatimâca. ococomocatimanca.
73: arrojar en alto. p. onicacomayauh. onicacotlaz.

(P_167r-168r)

Fuente: 1565 Sahagún Escolio
Notas: ç--


Entradas


teponazoa - En: 1565 Sahagún Escolio    teponazoa - En: 1580 CF Index    teponazoa - En: 1595 Rincón    teponazoa - En: 1645 Carochi    teponazoa - En: 1780 ? Bnf_361    teponazoa - En: 1780 Clavijero    teponazoa - En: 2004 Wimmer    

Paleografía


teponaçoa - En: 1580 CF Index    teponaçoa, nic - En: 1565 Sahagún Escolio    teponaçoa. ni. - En: 1595 Rincón    Teponazoa, ni - En: 1780 Clavijero    teponäçoa, ni - En: 1645 Carochi    Tepunazoa, mo - En: 1780 ? Bnf_361    

Traducciones


II-104, X-176, XI-57(2) - En: 1580 CF Index    hinchar, pt. onicteponaço. (69) - En: 1565 Sahagún Escolio    tañer teponaztle. - En: 1595 Rincón    v.i., jouer du tambour. Launey II 236. / v.t. tla-., faire résonner comme un tambour. / v.réfl. , résonner comme un tambour. - En: 2004 Wimmer    Engrosar - En: 1780 Clavijero    tocar teponaztle - En: 1645 Carochi    Crecer, y aumentarse mucho alguna cosa. - En: 1780 ? Bnf_361    

Textos en Temoa

129r 3630

Oiseau aquatique Décrit en Sah On dit de lui « inic mihtoa âteponaztli inic tlahtoa âtlan conaquia in îtên iuhquin acah teponazoa ic caquizti » il s'appelle âteponaztli car lorsqu'il chante il plonge son bec dans l eau cela résonne comme si quelqu'un jouait du tambour à deux tons