Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

tlacanahualli 

Paleografía: tlacanahualli
Grafía normalizada: tlacanahualli
Traducción uno: brujo / hechicero
Traducción dos: brujo / hechicero
Diccionario: Alarcón
Contexto:BRUJO
§ Izcà mochiquacel yc timotlaquechitiaz yntlacanà tiquinnamiquiz Motlàtlàhuan. yntlanco timayahuiz yntla tlahcanahualli Moca mocàcayahuaznequi Niman ytlanco ximayahui Auh yntla çan quauhtlàchanècàcâ Tlanmahalactic àmo tle mitzchichuiliznequi, auh yntla tlacanahualli ytech tiquittaz yntla çan tlantechinampol xicquahui huitequi, xicmicti tic-hualcuih yntla poztectli acxo yatl. §
Esto postrero dezia, porque el viejo tambien daba del Tenex yyetl al peregrino, como Angel de guarda para el camino, porque tambien tienen abusion en esta yerua, atribuyendole diuinidad, de manera que la llebaua el peregrino como Angel de guarda. Dado al Tenex yyetl, proseguia el viejo y dandole vn bordon, dezia: Toma tu bordon en que vayas estribando Si en alguna parte encontrares tus tios, les mete las manos en la boca: si son brujos que te quieren burlar, Meteles prestamente las manos en la boca, que si no son brujos sino deidades monteses, que los conoceras en que tienen las vocas bauosas, no te quieren dañar; pero si son brujos conoceraslos en que tienen muralla de dientes: a los tales matalos a palos, y trae vna rama desgajada de algun arbol.
(I, 4 De la adoracion y sacrificio que hasian en los cerros a los ydolos, y montones de piedras por los caminos que estan señalados hasta hoy, (75))


HECHICERO
§ tlen quitoa? tlein quinequi i? aço nech-yaochihua, aço nechmiquitlani in tlacanahualli §
De esta variedad de animales sacan ahueros no solo para sus enfermedades sino aun para sus enemistades y odios, y es el caso que si entro en su casa algun zorro, murcielago, lechuza, buho o qualquier otro animal de los que tienen por ahuero luego dicen: tlen quitoa? tlein quinequi i? aço nech-yaochihua, aço nechmiquitlani in tlacanahualli, que quiere dezir que significa o que quiere este animal o aue? debe de ser hechizero mi enemigo, o que me desea o me aliñan la muerte; con esto, auiendo precedido enojo o pendencia, donde con las continuas borracheras son forzosissimas, luego hechan juycio a qualquiera que en la pendencia los amenazo, y siguense las enemistades y odios continuados.
(I, 9 De otras supersticiones y abusos que en España llaman ahueros, (144))

Fuente: 1629 Alarcón


Entradas


tlacanahualli - En: 1571 Molina 1    tlacanahualli - En: 1580 CF Index    tlacanahualli - En: 1580 CF Index    tlacanahualli - En: 1629 Alarcón    tlacanahualli - En: 1780 ? Bnf_361    tlacanahualli - En: 2004 Wimmer    

Paleografía


tlacanaoalli - En: 1580 CF Index    tlacanaoallj - En: 1580 CF Index    tlacanaualli - En: 1571 Molina 1    Tlacanaualli. - En: 1780 ? Bnf_361    

Traducciones


brujo / hechicero - En: 1629 Alarcón    tlacanâhualli, chose mince, fine, amincie. / tlâcanâhualli, désigne une catégorie de prêtres. - En: 2004 Wimmer    VIII-33, IX-18 84, XI-223, XII-52 - En: 1580 CF Index    IX-70 - En: 1580 CF Index    adelgazada cosa assi. - En: 1571 Molina 1    Adelgazada cosa. - En: 1780 ? Bnf_361    

Textos en Temoa

0 39

¾039 Mixcoatl in quicuito itzpapalotl inaxyo in mitoaya tlaquimilolli eta. Omein quetzal otlatl ic temiya : auh niman ye quilhuiya in Tezozomoctli in Citlalcohuatzin Tenochtitlan ihuan in Iquehuatzin, ihuan Axicyotzin, ihuan Tenamaztzin, quilhuique Tezozomoctze : ca otlatlac in Mixcoatl in Xocoyotl, ca nel aocmo tocon cuic in mitl in chimalli, auh inin canotictecac in mixcoatl tichuicazque xitechmaca. Auh niman quito in Tezozomoctli ticic tlatohuani, auh in ye nictemaca in mixcoatl quenin quin chihuazque in nopilhuan in huecauh yez. ø Auh inic zan yehuatl quin hualtehuicaltique inixiptla Diablo teuhcatl ticic teotl catca ompa pialloya initocayocan tepixtloco, oyehuatli in quihualhuicaque Mexica yehuatl inonoca Tenochtitlan in oncan mitoaya Mixcoatepec, amo nelli yehuatl ixiptla in mitoaya Camaxtle Mixcohuatl, ca zan yehuatl initoca teohcatl ‡an noyuhqui inin nechichihual in Mixcohuatl, zan no yuh ipan quittaque in Mexica in momatque azonelli yehuatl ca zan ic inca necayahualloc in Mexica in mochiuh in ye 104 xihuitl. =52 ø Inipan (fol. 51) ce calli ipan poliuhque Oztoticpactlaca, iquac oncan tlatocati Cuetzpalli quinpolloque Huexotzinca, iquac Huexotzinco tlatocati Tenocelotl, ihuan no yehuantin Tepeyacahuaque, iquac ompa tlatocati Chiauhcohuatl in Tepeyacac. 2 tochtli, 3 acatl, ipanin mic in Chalco tlatohuani Caltzinteuctli Temiztzin, niman on motlatocatlalli Tlaltzin teuctli in tlatocat 24 xihuitl. Ipanin in Xaltocameca huallaque motlalico in ixpan in Ayactlacatzin inic tequimacoque Mexica tequitizque, eta. 4 tecpatl, 5 calli, 6 tochtli, ipan in tlatlali in Xomotzin Colhuacan inipampa intlal. 7 acatl, 8 tecpatl, 9 calli, 10 tochtli, 11 acatl, ø ipan inin xihuitl huetz cepayahuitl centlanquatl macuililhuitl in huetzi. 12 tecpatl, 13 calli. 1 tochtli, ipan in in necetochhuiloc iniquac in Quauhtenampan manca in Chalca yaoyotl, ic mocauhca aocmo neyaochihualloya, auh exihuitl in mayanalloc aoctle mochihuaya ¾040 in tonacayotl. Auh inipan in xihuitl ce tochtli no iquac ipan tlamachixti in Nezahualcoyotzin incanin icaz iteocal tetzcotzinco ø hualmotlaliaya inic quinemiliyaya auh in ohuelquittac quipehualti inteocal 13 xihuitl in yecahuito ipan 1 acatl xihuitl inpan huetzito ompa mocaquiztiliz in itolloca. 2 acatl, inipan in oncan yancuican quitetzontlalli Nezahualcoyotzin iteocal, no ipan in toxiuhmolpilli iquac ic oxihuitl mayanalloc cenca hueix mayanalliztli. 3 tecpatl, ipan mochiuh huauhtli zan moch ein qualloya ic micohuaya oncan in icexihuitl in mayanalloc in icuilliuhticate yuhquin tlaca ø in quin quatzopillome ihuan cocoyo. 4 calli, 5 tochtli, ipan inin xihuitl yaotlato in Huehue Moteuczomatzin inic yaoquixohuato tepehualloto, Cohuayxtlahuacan, ø iniquac in oncan tlatocatia huey tlatohuani itoca Atonal, oncan qui cemitaya innohuian anahuac tlacallaquilli, auh inin Atonal yuh mitoa caoc in piltzin in tolteca catca, oncan chane catca in Toltitlan Tamazolac oncan ehuac in ic quizque Tolteca iniquac xitinque, auh mitoa iniquac omic Atonal niman anoc inicihuauhcatca cenca huey hualhuicoc in Mexico Tenochtitlan, auh in tlatohuani Moteuczoma itlan yaznequia itech aciznequia zan zotlahuac, auh amo itech acic, ø auh mitoa inic cihuatl inimaxac chalchihuitl tlacanahualli initepillixquac onoc eta. Auh niman occeppa quihua in tlatohuani huehue Moteuczoma, inic yehuatl ompa quinechicohuaya in cen nohuian tlacallaquilli, yuhqui in cihuacalpixqui mochihuaya, yeiquac inin axihuac altepetl Cohuaixtlahuacan oncan yancuican ompeuh in hualcallaquia teocuitlatl, quetzalli olli, cacahuatl ihuan occequi necuiltonalli eta. ø Oncan peuh in ineyolaliz Mexicayotl inic atlacallaquilli eta. (fol. 52) Inipan in xihuitl 5 tochtli iquac callacque Matlatzinco in Tepeyacactlaca quinpeuhque iquac tlatocati in Tepeyacac Chiauhcohuatl Quauhtinchan tlatocati Xochicozcatl