Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

chicahua 

Paleografía: chicaua
Grafía normalizada: chicahua
Traducción uno: hacerse fuerte, pt. ochicauac (11)
Traducción dos: hacerse fuerte, pt. ochicauac (11)
Diccionario: Sahagún Escolios
Contexto:HACERSE FUERTE, PT. OCHICAUAC (11)

Metztli (1). tecuciztecatl.
Yn iquac yancuican valmomana coltontli (2) yuhquin teçacanecuilli (3), teçacanecuiltontli, ayamo (4) tlanextia: çan yuiyan (5) veixtiuh (6), malacachiuhtiuh (7). teuilacachiuhtiuh. Caxtoltica (8) ÿn vel malacachiui (9), teuilacachiui, yn vel maci (10), yn chicaua (11). Auh yn iquac vel oyaualiuh, omalacachiuh, ynic valneci, ynic valmomana yn vmpa (12) yquiçayan (13) tonatiuh yn iquac ye tlapoyaua (14) yuhquin (15) comalli (16), veipol (17), vel teuilacachtic (18), malacachtic, yuhquin tlapalli chichiltic, chichilpatic (19). Auh q'niquac in ye achi (20) quiualtoca (21), in ye ualacoq'ça (22) iztaya (23): mitoa ye tlachia (24), ye tlanextia ÿn metztli, ye metztona: yztalectic (25) vel iztac (26), ynic motta (27) ynic neci iuhqüen tochton (28) yxco (29) vetztoc (30). Yntlacamo (31) tle mixtli. ÿntlacamo mixxoa (32). mixtemi. yuhquïn tona yc tlaneci, mitoa yehon (33) cemilhuitl (34) vel tlanaltona (35). tlanaltonatimani. tlacalantoc. tlacalantimani. Auh yn iquac ouelacic (36). ouelmacic. ytlanextiliz (37) ÿn izquilhuitl (38) yc veya (39), malacachiui: çan (40) iuh nenti oc (41) ceppa tepitonaui (42), tepitonauhtiuh, oc ceppa yuhqui mochiua ynic yäncuican valmomana, çan iuiyän (43) poliui (44), poliuhtiuh: mitoa ye önmiqui (45) ÿn metztli ye ve in quicochi (46), ye ve in ic cochi ye tlathuitiuh (47), ye tlathuinavac (48) ÿn valquiça. Auh yn iquac vel ompoliuh, mitoa önmic ÿn metztli:
= Capitulo segundo
De la luna
Cuando la luna nuevamente nace, parece un arquito de alambre delgado; aún no resplandece; poco a poco va creciendo. A los quinze dias es llena; y cuando ya es llena, sale por el oriente a la puesta del sol. Parece como una rueda de molino grande, muy redonda y muy colorada; y cuando va subiendo, se para blanca o resplandeciente; parece como un conejo en medio de ella; y si no hay nubes, resplandece casi como el sol, casi como de dia. Y despues de llena cumplidamente, poco a poco se va menguando, hasta que se va a hazer como cuando començo. Dicen entonces: "Ya se muere la luna; ya se duerme mucho;" esto es cuando sale ya con el alva. Al tiempo de la conjuncion dizen: "Ya es muerta la luna."

1: luna
2: arquillo
3: barbute amanera de medio arq?llo caso. notêçacanecuil. notêçacanecuilton
4: aun no
5: poco a poco
6: yrse engrandeciendo pt. oueixtia
7: yrse haziendo redondo. pt. omalacachiuhtia. oteuilacachiuhtia
8: a los quinze dias
9: acabarse de aredondear. pret. oyaualiuh. omalacachiuh. oteuilacachiuh
10: perfectionarse. pt. omacic
11: hazerse fuerte pt. ochicauac
12: aculla
13: a la salida. caso. noquiçaya
14: a la tarde. o a la puesta del sol
15: asi como
16: comal. caso. nocomal es vna torta de barro cozido en que cuezen las tortillas.
17: grandazo
18: cosa redonda y llana caso. noteuilacach.
19: cosa muy colorada.
20 vn poco.
21: proceder. pt. oquiualtocac
22: se sube en alto pt. oualacoquiz
23: pararse blanca pt. oyztaz
24: resplandecer pt. otlachix. otlanexti. ometztonac
25: cosa blanquezina. cosa muy blanca
26: cosa muy blanca
27: parecer. omottac. onez
28: coneivelo
29: en la cara. caso. nixco.
30: estar echado pret. ouetztoca
31: si ninguna cosa
32: anublarse pt. omixxoac
33: casi
34: dia
35: resplandecer mucho, o echar mucha clarida de si. pt. otlanaltonac. otlanaltonatimanca, otlacalantoca, otlacalantia
36: cumplirse o perfecionarse pt.oacic. omaci.
37: resplandor o claridad. caso. notlanex. notlanextiliz
38: tantos
39: engrandecerse o crecer pt. oueix
40: poco a poco
41: otra vez
42: achicarse o menguarse pt. otepitonauh. otepitonauhtia
43: poco a poco
44: desparecer. opoliuh opoliuhtia
45: morirse pt. onimic.
46: dormir mucho pt. onicoch.
47: amanecer pt. otlathuic
48: junta al alua

(P_161r)

Fuente: 1565 Sahagún Escolio
Notas: ch-- aua-- c$--


Entradas


chicahua - En: 1547 Olmos_G    chicahua - En: 1547 Olmos_G    chicahua - En: 1547 Olmos_V ?    chicahua - En: 1547 Olmos_V ?    chicahua - En: 1547 Olmos_V ?    chicahua - En: 1551-95 Docs_México    chicahua - En: 1565 Sahagún Escolio    chicahua - En: 1571 Molina 1    chicahua - En: 1571 Molina 1    chicahua - En: 1571 Molina 1    chicahua - En: 1571 Molina 1    chicahua - En: 1571 Molina 1    chicahua - En: 1571 Molina 1    chicahua - En: 1571 Molina 1    chicahua - En: 1571 Molina 1    chicahua - En: 1571 Molina 1    chicahua - En: 1571 Molina 1    chicahua - En: 1571 Molina 2    chicahua - En: 1571 Molina 2    chicahua - En: 1571 Molina 2    chicahua - En: 1580 CF Index    chicahua - En: 1580 CF Index    chicahua - En: 1580 CF Index    chicahua - En: 1595 Rincón    chicahua - En: 1595 Rincón    chicahua - En: 1611 Arenas    chicahua - En: 1611 Arenas    chicahua - En: 1645 Carochi    chicahua - En: 1645 Carochi    chicahua - En: 1692 Guerra    chicahua - En: 1692 Guerra    chicahua - En: 1759 Paredes    chicahua - En: 1759 Paredes    chicahua - En: 1765 Cortés y Zedeño    chicahua - En: 1765 Cortés y Zedeño    chicahua - En: 1765 Cortés y Zedeño    chicahua - En: 17?? Bnf_362    chicahua - En: 1984 Tzinacapan    chicahua - En: 1984 Tzinacapan    chicahua - En: 1984 Tzinacapan    chicahua - En: 2002 Mecayapan    chicahua - En: 2004 Wimmer    

Paleografía


chicahua, nic - En: 1551-95 Docs_México    chicahua, nic - En: 1759 Paredes    chicahua, nino - En: 1611 Arenas    chicahua, nino - En: 1759 Paredes    chicahua, nite - En: 1611 Arenas    chicaoa - En: 1580 CF Index    chicaua - En: 1565 Sahagún Escolio    chicaua - En: 1580 CF Index    Chicaua, ni - En: 1571 Molina 2    chicaua, nic, - En: 1595 Rincón    Chicaua, nite - En: 1571 Molina 2    Chicaua, nitla - En: 1571 Molina 2    Chicaua.ni. - En: 1595 Rincón    chicava - En: 1580 CF Index    chicähua, ni - En: 1645 Carochi    chicähua, nitë - En: 1645 Carochi    chikaua - En: 1984 Tzinacapan    Mochicahua - En: 1765 Cortés y Zedeño    mochicauah - En: 1547 Olmos_G    mochikaua - En: 1984 Tzinacapan    mochikaua - En: 1984 Tzinacapan    ni, chicaua - En: 1571 Molina 1    ni, chicaua - En: 1571 Molina 1    nic, chicaua - En: 1571 Molina 1    nichicahua - En: 1692 Guerra    nimochicahua - En: 1692 Guerra    nino, chicaua - En: 1571 Molina 1    nino, chicaua - En: 1571 Molina 1    nino, chicaua - En: 1571 Molina 1    ninochicaua - En: 1547 Olmos_G    ninochicaua - En: 1547 Olmos_V ?    nite, chicaua - En: 1571 Molina 1    nite, chicaua - En: 1571 Molina 1    nitechicahua - En: 1547 Olmos_V ?    nitechicaua - En: 1547 Olmos_V ?    nitla, chicaua - En: 1571 Molina 1    nitla, chicaua - En: 1571 Molina 1    

Traducciones


madurar, engordar (en el proceso de sazonamiento) - En: 2002 Mecayapan    Encomendar de palabra - En: 1765 Cortés y Zedeño    Saludar â alguno - En: 1765 Cortés y Zedeño    v.réfl., faire des exercices, s'exercer. / avec îtech: s'appuyer sur quelque chose ou sur quelqu'un. / v.i., devenir fort, mûrir, devenir adulte. / v.t. tê-., aider, encourager quelqu'un. / v.t. tla-., confirmer (un discours). - En: 2004 Wimmer    Envegeserse el hombre - En: 17?? Bnf_362    confirmar - En: 1551-95 Docs_México    refocilar - En: 1759 Paredes    esforzarse - En: 1611 Arenas    fortalecer y crecer - En: 1759 Paredes    dar salud - En: 1611 Arenas    VII-3, IX-93 96, X-68 114, XI-92 95 113 191(3) 214 289 - En: 1580 CF Index    hacerse fuerte, pt. ochicauac (11) - En: 1565 Sahagún Escolio    VII-39 - En: 1580 CF Index    arreziar o tomar fuerças, o hazerse viejo el hombre o la bestia. pret: onichicauac. - En: 1571 Molina 2    fortalecer alguna cosa. - En: 1595 Rincón    esforçar a otro, pr: onitechicauh. - En: 1571 Molina 2    fortalecer o guarnecer algo, y esforçar y animar. pre: onitlachicauh. - En: 1571 Molina 2    yrse fortaleciendo. - En: 1595 Rincón    I-83 - En: 1580 CF Index    pararse fuerte, o duro / estar fuerte - En: 1645 Carochi    esforzar / esforzarse - En: 1645 Carochi    Ser fuerte - En: 1984 Tzinacapan    Saludarse uno â otro - En: 1765 Cortés y Zedeño    aquellos se esfuerçan - En: 1547 Olmos_G    fortalecer, madurar (planta) - En: 1984 Tzinacapan    fermentar (alcohol) - En: 1984 Tzinacapan    enuegecerse el hombre. - En: 1571 Molina 1    enuegecerse la muger. - En: 1571 Molina 1    confirmar lo dicho o hecho. - En: 1571 Molina 1    yo saludo - En: 1692 Guerra    yo me atrevo, o determino - En: 1692 Guerra    animarse o esforçarse. - En: 1571 Molina 1    esforçarse para algo. - En: 1571 Molina 1    fortalecerse. - En: 1571 Molina 1    yo me esfuerço - En: 1547 Olmos_G    esforcarme yo - En: 1547 Olmos_V ?    animar dar esfuerço. - En: 1571 Molina 1    esforçar a otro. - En: 1571 Molina 1    Esforcar [esforzar] a otro - En: 1547 Olmos_V ?    esforcar [esforzar] a otro - En: 1547 Olmos_V ?    fornecer o fortalecer. - En: 1571 Molina 1    firmar o fortificar. - En: 1571 Molina 1