Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

itto 

Paleografía: itto
Grafía normalizada: itto
Traducción uno: ser visto, pt. oyttoc. (17)
Traducción dos: ser visto, pt. oyttoc. (17)
Diccionario: Sahagún Escolios
Contexto:SER VISTO, PT. OYTTOC. (17)

Ayauhcoçamalotl (1*). Yuhquin vitoliuhqui (2) tlauitoltic (3). coltic (3) ynic valmoquetza. tlatlatlapalpoalli (4), motlatlapalpouh (4) yn itlachieliz ÿn centlamantli tlapalli ytech neci xoxoctic (5), quiltic (6), quilpaltic (6), iyappaltic (6), quilpalli (6), iyappalli (6): yoan coztic (7), xopaltic (8), xochipalli (8), niman ye chichiltic (9) tlapaltic (9), yoan tlaztaleualtic (10), tlazteleualli (10), yoan texotic (11), texotli (11), matlaltic (12), matlalli (12). Auh quitoa yn iqüec valmoquetza (13), quinextia (14), quiteittitia, quinezcayotia (15), yc macho (16), yc machizti (16) yc itto (17) yn amo quiauiz (18), amo tlaelquiauiz (19), amo tilauaz (19), ça quimomoyava (20) ÿn mixtli, quipopoloa (21), quelleltia (22), quiyacatzacuilia (23) yn quiauitl, yn tlaelquiauitl(24) yn tepaltilli (25), yn techaquani, ÿn teçoq'tili (25). Yntla cenca omotlatlali (26) mixtli, yn ovel cuicuicheuac (27), ynonoviyan tlâtlayouac (27), çan quipopoloa. Yntlanel quiaui, aocmo cenca tilaua, aocmo molhuia (28), ça auachquiaui (29), auachtli (30) yn onveuetzi, yn onchichipini (31), auachpitzactli (32), avachpicilli (32), auachauachpiciltoton (32) yn ontzitzicuini (34), yn onveuetzi (35): anoceh çan avachtilaua (36), avachtilauatimani (37), auachtzetzeliuhtimani (37). Auh quitoa quilmach yntla metl ypan moquetza, yc macueçaliciui (38), macoçauia, mauaqui (39), machichiliui (40), matlatlauia, macuetlauia (41). No yoan quitoa yn iquac miecpa valmoquetza yc neci çän (42) cuel quiçaz yn quiavitl, quitoaya çan cuel yazque yn avaque (43), ye quiçazque yn tlaloque. (24) yn tepaltilli (25), yn techaquani, ÿn teçoq'tili (25). Yntla cenca omotlatlali (26) mixtli, yn ovel cuicuicheuac (27), ynonoviyan tlâtlayouac (27), çan quipopoloa. Yntlanel quiaui, aocmo cenca tilaua, aocmo molhuia (28), ça auachquiaui (29), auachtli (30) yn onveuetzi, yn onchichipini (31), auachpitzactli (32), avachpicilli (32), auachauachpiciltoton (32) yn ontzitzicuini (34), yn onveuetzi (35): anoceh çan avachtilaua (36), avachtilauatimani (37), auachtzetzeliuhtimani (37). Auh quitoa quilmach yntla metl ypan moquetza, yc macueçaliciui (38), macoçauia, mauaqui (39), machichiliui (40), matlatlauia, macuetlauia (41). No yoan quitoa yn iquac miecpa valmoquetza yc neci çän (42) cuel quiçaz yn quiavitl, quitoaya çan cuel yazque yn avaque (43), ye quiçazque yn tlaloque. = El arco del cielo es a manera de arco de canteria; tiene aparencia de diversos colores. Cuando aparece es señal de serenidad; y cuando el arco del cielo se pone sobre algún maguey, dezian que le haria secar o marchitar; y tambien dezian que cuando espesas vezes aparece el arco del cielo, es señal que ya quieren cesar las aguas.

2: cosa arcuada, o hecha a a manera de arco.
3: cosa corua.
4: cosa pintada de diuersos colores.
5: cosa verde.
6: verdescuro.
7: cosa amarilla.
8: cosa de color naranjada o leonada.
9: cosa colorada.
10: cosa morada o encarnada.
11: cosa azul.
12: cosa de color de cardenil o cosa azul.
13: demostrarse. o leuantarse. p. ovalmoquetz. oualnez.
14: demostrar. p. onicnexti. onicteittiti.
15: significar o p?nosticar. p. onicnezcayoti.
16: saber p. omacho. omachiztic.
17: ser visto. p. oyttoc.
18: llouer. ps. quiaui. p. oquiauh.
19 : llouer mucho. ps. tlaelquiaui. p. otlaelquiauh.
20 : derramar. p. onicmomoyauh.
21 : desbaratar. p. onicpopolo.
22: impedir o estoruar. p. oniquellelti.
23: atajar. p. onicyacatzacuili.
24: aguazero.
25: cosa que moja.
26: ponerse nublados.
27: ponerse oscuridad por razon de muchos nublados. pres. cuicuicheua, tlatlayoua.
28: hazerse algo reziamête. p. oninolhui.
29: lluuiznar. p. oauachquiauh.
30: hazer molizna. p. auachtli ôueuetz.
31: caer algunas gotas de agua. onchichipin
32: molizna.
34: ruziar con alguna cosa. p. ontzitzicuî.
35: caer. p. onveuetz.
36: moliznear. pret. oauachtilauac.
37: estar molizneando.
38: pararse lo verde amarillo en disposiciô de secarse. p. omacueçaliciuh. omacoçauix.
39: secarse las ramas. p. omauac.
40: pararse las ramas coloradas. p. omachichiliuh. omatlatlauix.
41: marchitarse las ramas. p. omacuetlauix.
42: de presto o prestamente.
43: los señores de la pluuia.

(P_169v-170r)

Fuente: 1565 Sahagún Escolio


Entradas


itto - En: 1565 Sahagún Escolio    itto - En: 1580 CF Index    itto - En: 1580 CF Index    itto - En: 2004 Wimmer    

Paleografía


jtto - En: 1580 CF Index    

Traducciones


II-46 76 135, III-59(2), IV-2 3, V-165 171, VI-27 73(2) 89, VII-18 81, X-60 165(3) 170, XI-76 79 82 84(3) 85(2) 90 122 221(2) 226 227(2) 234 245 254 - En: 1580 CF Index    ser visto, pt. oyttoc. (17) - En: 1565 Sahagún Escolio    v.passif sur itta. - En: 2004 Wimmer    XI-81 - En: 1580 CF Index    

Textos en Temoa

4v 40

Tlaocolxochiyxayoticaya ic nichuipana in nocuic nicuicani niquimilnamiqui in tepilhuan in teintoque in tlaco’titoque in campa in Ximohuaya in oteuctico yn otlatocatico in tlallia icpac in quetzalhuahuac iuhtoque in chalchiuhteintoque in tepilhuan in ma oc ymixpan in ma oc oquittani yn ye itto in tlalticpac iximachoca in Tloque in Nahuaque

40. Con lágrimas de tristes flores, así dispongo mis cantos, yo cantor. Recuerdo a los príncipes, a los que están hechos pedazos, los que con trabajo se esfuerzan allá en Ximoayan, los que vinieron a hacerse señores, los que vinieron a ejercer el mando en la tierra, los que como plumas de quetzal se ajan, los que como jades se quiebran, los príncipes. Ojalá que ante ellos, ojalá que pudieran haber visto cómo se percibe en la tierra el conocimiento del Dueño del cerca y del junto.lxxxvii