yoli
Paleografía:
yoli, ni
Grafía normalizada:
yoli
Prefijo:
ni
Tipo:
v.i.
Traducción uno:
engendrar / engendrarse / revivir
Traducción dos:
engendrar / engendrarse / revivir
Diccionario:
Alarcón
Contexto:ENGENDRAR
§ Tla xihualhuian ye onicnianato [oniquianato] noxochipetl, yn ipan timotlalitiuh; tel àmo, tihuècahuatiuh, çan ti-iciuhtiuh, çan titlaquatiuh, can yciuhca tihuallaz; yoliz, tlacatiz yn iztacçihuatl: ca nican mitzchixticate yn nopilhuan; àmo çan acâ, nimatca nèhuatl, ninahualteuctli. §
Ya puedes venir, que ya truje mi estera de Rosas: en ella te as de sentar pero no para estar de asiento, que as de passar y has de comer y beuer y te has de voluer presto para que presto se engendre y nazca la muger blanca: para esto te esperan mis criados, no lo manda quien quiera, yo el principe de los encantos.
(II, 5 Del conjuro y encanto de los que arman hornos de cal, (200-2))
§ Tla xihuallauh, xoxouhqui èhecatl, tla xiqualicihuititi nota, nahui acatl tleaxtica; ma hueicihui, yoliz, tlacatiz yztac cihuatl; yxco ycpac titlachiazque. §
Ven ya tu, verde viento, vea dar priessa a mi padre las quatro cañas encendidas, en que emperezan: hazle que se de priessa para que se engendre y nazca la muger blanca y acatemos su rostro.
(II, 5 Del conjuro y encanto de los que arman hornos de cal, (201-2))
ENGENDRARSE
§ Tlacuel ta xihuallauh, tlamacazqui ce atl ytonal; tla ximotecati yn nonahualtexcalco, oncan tipoctiz, oncan tayauhtiz, oncan yoliz, oncan tlacatiz yn nohueltiuh yztac cihuatl. §
Aviendo cortado la madera, empiezan a armar el horno poniendo por fundamento la leña, la cual conjuran primero diciendo: Ven aqui genio, cuya dicha consiste en las aguas; tiendete en mi encantado horno de cal, alli te as de convertir en humo y niebla; con esto se engendrara y nazera mi hermana la mujer blanca (la cal).
(II, 5 Del conjuro y encanto de los que arman hornos de cal, (198))
REVIVIR
§ Tlacuel xihuallauh, nohueltiuh cemiquiztli, ca nican tiyoliz, nican titlacatiz, càmo çan yuhtlamatizque yn nopilhuan nican cate: mitzizque, mitzquazque, nòmatca nèhuatl, ninahualteuctli. §
Despues de puesto el primer lecho de leña, conjuran la piedra para ponerla diziendo: Ven tu mi hermana la muerte, que aqui as de reviuir y nazer; este efecto haran en ti mis criados veuiendote y comiendote (q. d. quemandote), yo lo ordeno assi, el principe de los encantos.
(II, 5 Del conjuro y encanto de los que arman hornos de cal, (199))
Fuente:
1629 Alarcón