Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

amiqui 

Paleografía: amiquí, ni
Grafía normalizada: amiqui
Prefijo: ni
Tipo: v.i.
Traducción uno: padecer de sed / tener sed
Traducción dos: padecer de sed / tener sed
Diccionario: Alarcón
Contexto:PADECER DE SED
§ Tlacuel; ticmictia tlalli, çoquitl. Nihualla nimitz-icxitocaco, nimitz-ittaco; auh tel ye huitz chichimecatl, in chontalli; ye huitz in tonacayocuetlaxcol iztac: nohuian nemiz, in tel itic, in quahuitl itic. Mitzpopoloz. / Nechcan tiaz chanecapan qualcan: oncan ca ichcatl, oncan ca tlaolli: chanecapan qualcan on ca yn topetl, onca in totetzon, toxochiuh, topoquieuh. Tlenenica nican tonyezque yei tonatiulitzin [tonatiuhtzin]? Nechcan tipactiezque; nimitztepotztocatiuh: no namiqui, no niteocibui. / Auh tlen ticquaz; icnotlacat, ichan oticalaquico: ehecatl. calacticac, tlaizcaltiticac: atle huetztoc. §
Auiendo tenido notiçia de una vieja veçina de Temimiltzinco, Isabel Mª, que usa de encantos y conjuros, hiçe diligençia para auerla a las manos, y ella se recató de manera que en mas de vn año no la pude descubrir; al fin fue hallada y traida ante mi: entre otras supersfiçiones confessó un conjuro conque acompañaba las picadas de aguja conque acostumbraba curar todo genero de enfermedades, y dice assi: Ola que haçes que matas ya la tierra y el lodo (q. d. el cuerpo), pues ya yo vengo a examinarte y no menos viene el chichimeco (la aguja), el extranjero, el que trae tripa blanca semejante a la nuestra que no dexaré rincon que no ande, y no te defendera estar entre piedras ni arcabucos, que alli te destruira. / Mejor estaras en otra parte donde ai agribo buenas (¿?), adonde ay algodon y mayz en efeto como casa abundante, abrá alfombras y assientos de autoridad, abrá ramilletes y humos olores. Para que nos detenemos aqui, donde a lo mas podremos estar tres dias. / Mucho mejor estaremos donde digo y mui a nuestro gusto yo te voi siguiendo, que tambien padezco de sed y hambre. Mas de que te susteraras (¿?), en casa de un desdichado donde sin quien se lo estorbe entra y sale el ayre y con esso yela, donde no hay en que tropeçar.
(VI, 24 Otro conjuro que suele acompañar las punzadas de aguja, (477))


TENER SED
§ Tlacuel, iztac coatl, yayauhqui coatl, co[z]ahuic coatl. Ye titlàtlacoa in topco, in petlacalco; ye tiquitlacoa in tonacamecatl, in tonacacuetlaxcolli. In axcan ic ompa yauh in iztac quauhtli, yayahuic quauhtli: in axcan àmo mocan onihualla, àmo onimitzpòpoloco: izan çomolli, çan caltechtli nocontoctiz in moma, in mocxitzin. Auh intlacamo tinechtlacamatiz noconnotzaz tlamacazqui huactzin, noconnotzaz yayahuic chichimecatl: no amiqui, no teocihui, quihuilana in icuitlaxcol. Ompa yaz. Noconnotzaz in nollueltiuh chalchicueye, tetl ihuinti, quahuitl ihuinti: contocataz in coçahuic tlamacazqui, quetzalcalco, maquizcalco içahuacatoc: contocataz in xoxohuic tlamacazqui, in yayahuic tlamacazqui. In nomine Patris et Filij et Spiritus Sancti. §
Con esta falsa historia [449-450] tenia tan asentada su opinion como queda dicho, y ansi auiendole hecho traer ante mi para que diese raçon de si, siendo preguntado por el offiçio que vsaba y palabras que deçia, y simples que aplica a los enfermos, respondio: que el no lo auia aprendido de los hombres sino de gente de la otra uida; preguntado por las palabras que deçia y de la medicina, respondio: que la mediçina era punçar todo el vientre con una aguja y las palabras eran: Ea pues, culebra [blanca], culebra negra, culebra amarilla, aduierte que ya te demasias y que dañas en el cofre o çestonçillo las cuerdas de carne que son las tripas, pero ya va allá el Aguila blanca, el aguila negra (el aguja), pero no es mi intençion dañarte ni destruirte que solo pretendo impedir el daño que haçes compeliendote a meterte en un rincon, y alli impidiendote tus poderosas manos y pies, pero en caso de rebeldia, llamaré en mi ayuda al espiritu o conjurado huactzin y juntamente llamaré al negro chichimeco (la aguja) que tambien tiene hambre y sed y arrastra sus tripas (el hilo ensartado) que entre tras ti. / Tambien llamaré a mi Hermana la de la saya de piedras preciosas, que desatina piedras y arboles, en cuia compañia irá el pardo conjurado que irá haçiendo ruido en el lugar de las piedras preçiosas y de las azorcas. Tambien le acompañará el verde y pardo espiritado, en el nombre del Padre y del Hijo y del Espiritu Santo.
(VI, 19 De vna ficçion de vn indio acerca de la cura del vientre, (451))

Fuente: 1629 Alarcón
Notas: í--


Entradas


amiqui - En: 1547 Olmos_V ?    amiqui - En: 1547 Olmos_V ?    amiqui - En: 1547 Olmos_V ?    amiqui - En: 1547 Olmos_V ?    amiqui - En: 1547 Olmos_V ?    amiqui - En: 1571 Molina 1    amiqui - En: 1571 Molina 1    amiqui - En: 1571 Molina 1    amiqui - En: 1571 Molina 1    amiqui - En: 1571 Molina 1    amiqui - En: 1571 Molina 1    amiqui - En: 1571 Molina 1    amiqui - En: 1571 Molina 2    amiqui - En: 1571 Molina 2    amiqui - En: 1571 Molina 2    amiqui - En: 1571 Molina 2    amiqui - En: 1629 Alarcón    amiqui - En: 1645 Carochi    amiqui - En: 1692 Guerra    amiqui - En: 1759 Paredes    amiqui - En: 1765 Cortés y Zedeño    amiqui - En: 1780 ? Bnf_361    amiqui - En: 1780 ? Bnf_361    amiqui - En: 1780 ? Bnf_361    amiqui - En: 1780 ? Bnf_361    amiqui - En: 1780 ? Bnf_361    amiqui - En: 1780 ? Bnf_361    amiqui - En: 1780 ? Bnf_361    amiqui - En: 1780 ? Bnf_361    amiqui - En: 1780 Clavijero    amiqui - En: 17?? Bnf_362    amiqui - En: 17?? Bnf_362    amiqui - En: 1984 Tzinacapan    amiqui - En: 1984 Tzinacapan    amiqui - En: 2002 Mecayapan    amiqui - En: 2002 Mecayapan    amiqui - En: 2004 Wimmer    

Paleografía


amicqui - En: 17?? Bnf_362    Amiqui, n - En: 1780 ? Bnf_361    Amiqui, n - En: 1571 Molina 2    Amiqui, n - En: 1780 Clavijero    amiquí, ni - En: 1629 Alarcón    amiqui, nic - En: 1759 Paredes    Amiqui, nic - En: 1780 ? Bnf_361    Amiqui, nic - En: 1780 ? Bnf_361    Amiqui, nic - En: 1571 Molina 2    Anamiqui - En: 1780 ? Bnf_361    anamiq[ui] - En: 1571 Molina 1    monamiqui yntlatolli - En: 1571 Molina 1    n, amiqui - En: 1571 Molina 1    n, amiqui - En: 1571 Molina 1    n, amiqui - En: 1571 Molina 1    naamiqui - En: 1547 Olmos_V ?    naamiqui - En: 1547 Olmos_V ?    naamiqui - En: 1547 Olmos_V ?    naamiqui - En: 1547 Olmos_V ?    namiqui - En: 1547 Olmos_V ?    Namiqui - En: 1571 Molina 2    Namiqui, nite - En: 1780 ? Bnf_361    Namiqui, nite. - En: 1780 ? Bnf_361    Namiqui, nitla. - En: 1780 ? Bnf_361    niamiqui - En: 1692 Guerra    nic, amiqui - En: 1571 Molina 1    nic, amiqui - En: 1571 Molina 1    Tiamiqui, ni. - En: 1780 ? Bnf_361    ämiki - En: 1984 Tzinacapan    ämikke - En: 1984 Tzinacapan    ämiqui, n - En: 1645 Carochi    

Traducciones


tener mucha ced - En: 17?? Bnf_362    Tener sed - En: 17?? Bnf_362    Sed, gana de beber agua - En: 1765 Cortés y Zedeño    immortal cosa. - En: 1571 Molina 2    ahogarse - En: 2002 Mecayapan    ahogarse - En: 2002 Mecayapan    v.i., avoir très soif, mourir de soif. / v.t. tla-., désirer ardemment quelque chose. - En: 2004 Wimmer    Gana tener de beber Y asi de los demas - En: 1780 ? Bnf_361    tener sed, o morir de sed. preterito: onamic. - En: 1571 Molina 2    Tener sed - En: 1780 Clavijero    padecer de sed / tener sed - En: 1629 Alarcón    tener sed - En: 1759 Paredes    Anelar mocho por algo - En: 1780 ? Bnf_361    Hambre haver, õ tener hambre de qualquiera cosa - En: 1780 ? Bnf_361    tener sed spiritual de alguna cosa. prete: onicamic. - En: 1571 Molina 2    Soltero, o soltera, no casada, no casados - En: 1780 ? Bnf_361    soltero o soltera no casados. - En: 1571 Molina 1    concertar o concordar en lo que dizen. - En: 1571 Molina 1    tener sed. - En: 1571 Molina 1    sed auer. - En: 1571 Molina 1    gana tener de beuer; y assi delos demas. - En: 1571 Molina 1    sed aver - En: 1547 Olmos_V ?    tener ser [sed] - En: 1547 Olmos_V ?    Aver sed - En: 1547 Olmos_V ?    Aver sed - En: 1547 Olmos_V ?    morir de set - En: 1547 Olmos_V ?    tener sed. pre: onamic. - En: 1571 Molina 2    Competir o contender; ó tapar encontrando con otro. - En: 1780 ? Bnf_361    Encontrar a caso con otro. - En: 1780 ? Bnf_361    Yncurrir en pena; recordarse, ó acordarse. - En: 1780 ? Bnf_361    yo tengo sed - En: 1692 Guerra    há[m]bre auer o tener hambre de qualquier cosa. - En: 1571 Molina 1    anhelar mucho por algo. - En: 1571 Molina 1    Vender. - En: 1780 ? Bnf_361    tener mucha sed - En: 1984 Tzinacapan    alguien que tiene sed - En: 1984 Tzinacapan    tener sed - En: 1645 Carochi