Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

cuix 

Paleografía: cuis
Grafía normalizada: cuix
Traducción uno: si / si (interrogativo)
Traducción dos: si / si (interrogativo)
Diccionario: Docs_México
Contexto:SI
§ Ylhuiloc yn testico cuix ica oncan otiquitac y Bernardino ma oncan elimiqui anozo ye toca anozo pisca quito yn testico ayc oniquitac zan mochipa yeuatl oniquitac yn Uitznauatl ya ysquich y nicmati yniquineltili yn itlatol quitlali ymachiyo. §
Fue preguntado este testigo si vido al dicho Bernardino cojer alguna sementera o sembrar o cultivar en las dichas tierras ; dixo que no mas de al dicho Pablo Huitznahu[a]tl y esto sabe y no mas y porque se le dé credito hizo aqui su señal.
(Información de Pablo Uitznauatl y sus testigos Pedro Tocuiltecatl, Agustín Tecpanecatl, Francisco Zouaylacatz y Pablo García, habitantes de Tolpetlac .[1558], [51])

§ Auh yn oc uel teuanti za no yuiya mochipa cecexiuitl yn techtlaqueua yn Pablo y Uitznauatl ca mochipa quimopieliya ylhuiloc y testico yn axcan yn tlatoleua yn itoca Bernardino cuix ica otiquitac ma oncan elimiqui ma nozo ye tlachiqui quito yn testico ayc oniquitac za mochipa yeuatl yn Pablo oncan tiquita ya ysquich y nicmati ynic quineltili yn itlatol quitlali ymachiyo. §
Y asi nos a rogado a nosotros el dicho Pablo cada año y a tenido y poseido las dichas tierras. Fuéle preguntado al dicho testigo si a visto al dicho Bernardi[n]o alguna vez labrar o cultivar las dichas tierras o aprovecharse de los magueyes dixo que no le a bisto vez ninguna y esto es lo que sabe y no mas de al dicho Pablo Huitznahuatl, y aqui hizo su señal, [para confirmar su dicho].
(Información de Pablo Uitznauatl y sus testigos Pedro Tocuiltecatl, Agustín Tecpanecatl, Francisco Zouaylacatz y Pablo García, habitantes de Tolpetlac .[1558], [45])

§ Alonso Tlapisqui chane Tecpantzinco yepoualxiuitl y nemi juramento quimomaquili yn juez quimolhuilli cuis monouanyolqui yn Martin Olin yuan azo zan homiztlastlaui. §
Testigo. Alonso Tlapixqui natural de Tecpancinco dixo que era de edad de sesenta años fuele recebido juramento por el juez. Fuele preguntado si hera pariente de Martin Olin o le abia pagado alguna cosa o si le abian ynducido dixo el testigo que no ny hera pariente ny menos.
(Información tomada por el juez de residencia Lucas García a Domingo Tlanauaua, habitante de Tecpantzinco, a Pedro Topancouatl, habitante de Moyotlan, a Alonso Tlapixqui habitante de Tecpantzinco. Año 1557, [16])

§ Quilhui yn juez cuis oncan [q]uimitaya yn Luys cuis ica oquitocaque [?texto incompleto]. §
Y preguntó el dicho juez que si alli abia visto a Luis y si las abian sembrado alguna vez o coxido.
(Información tomada por el juez de residencia Lucas García a Domingo Tlanauaua, habitante de Tecpantzinco, a Pedro Topancouatl, habitante de Moyotlan, a Alonso Tlapixqui habitante de Tecpantzinco. Año 1557, [11])

§ Pedro Topancouatl chane Moyotlan ya cenpoualxihuitl onmatlactli ypan nahuxiuitl y nemi juramento quimomaquili yn juez quimolhuilli cuis mouayolqui y Martin Olin anozo ytla omiztlaztlaui quito in testico amo nouayolqui amo no ytla onechtlastlaui yuan inic cepan motlatoleuiya azo mococoliniuan azo ytla yca maua quito in testigo ca hamo. §
Testigo. Pedro Topancuatl natural de Moyotlan dixo que hera de hedad de treynta y quatro años fuele recibido juramento por el dicho juez. Fuele preguntado si hera pariente o le abian pagado algo. Dixo que no ni menos le abia pagado ny hera su pariente tanpoco. [Fuele preguntado si los que se demandan son sus enemigos o si tenian alguna querella. El testigo dijo que no].
(Información tomada por el juez de residencia Lucas García a Domingo Tlanauaua, habitante de Tecpantzinco, a Pedro Topancouatl, habitante de Moyotlan, a Alonso Tlapixqui habitante de Tecpantzinco. Año 1557, [13])

§ Quilhui yn juez y yeuantin yn Luys yn icepan monamiqui yn Martin Olin cuix yca otiquimitac oncan quitoca quipisca yn cuemitl quito in testico ayc niquimita yni quineltili yn itlatol quitlali ymachiyo. Lucas Garcia Feliciano de Niza. §
Preguntole el juez a Luis ques el contrario de Martin Olin si lo a bisto sembrar y coxer las dichas « tierras » [cuemitl] dixo que no . Y esta es la verdad y lo señalo con una cruz susodicho y esta firmado de Lucas Garcia y de Feliciano de Nysa.
(Información tomada por el juez de residencia Lucas García a Domingo Tlanauaua, habitante de Tecpantzinco, a Pedro Topancouatl, habitante de Moyotlan, a Alonso Tlapixqui habitante de Tecpantzinco. Año 1557, [19])

§ Yuan quimolhuili in juez yn yeuantin yn icepan motlatoleuiya cuis ica oncan otiquimitac yn quitoca yn mane pisca quito in testico ayc niquimita zan mochipa yuantin niquimita yn Martin Olin pisca quitoca yn cuemitl yn iquineltili yn itlatol quitlali ymachiyo. §
Y el juez le pregunto si los a bisto [a los demandantes] alguna vez alli en las tierras a coxer y sembrar. Dixo que nunca los abia visto sino a Martin Olin a la contina sembrar [tachado : dixo que] y coxer las « tierras y camellones » [cuemitl] Y esto es la verdad de lo que pasa y señalo lo susodicho con una cruz.
(Información tomada por el juez de residencia Lucas García a Domingo Tlanauaua, habitante de Tecpantzinco, a Pedro Topancouatl, habitante de Moyotlan, a Alonso Tlapixqui habitante de Tecpantzinco. Año 1557, [15])


SI (INTERROGATIVO)
§ Domingo Tlanauaua chane Tecpantzinco ya onpoualxihuitl onmatlactli y nemi juramento quimacac yn juez quilhui yn juez cuis mouayolqui yn Martin Olin azo quen ticnotza azo ytla omiztlastlaui yuan yn Luys azo mococolicniuh azo ytla amaua yca quito in testico ca hamo nouayolqui yn Martin Olin amo no tley onechtlastlaui yuan yeuatl yn Luys amo no nococolicniuh. §
Testigo. Domingo Tlanauaua natural de Tecpansingo dixo que hera de edad de cinquenta años fuele recibido juramento por el dicho juez y le fue preguntado si tenía algun parentesco con Martin Olin y si se le abia pagado alguna cosa y el dicho Luis si le tenia odio o mala voluntad. Dixo que no hera su pariente de Martin Olin ni menos le abia pagado cosa alguna, [y el dicho Luis no era su enemigo].
(Información tomada por el juez de residencia Lucas García a Domingo Tlanauaua, habitante de Tecpantzinco, a Pedro Topancouatl, habitante de Moyotlan, a Alonso Tlapixqui habitante de Tecpantzinco. Año 1557, [9])

Fuente: 1551-95 Docs_México
Notas: cuis--


Entradas


cuix - En: 1551-95 Docs_México    cuix - En: 1551-95 Docs_México    cuix - En: 1611 Arenas    cuix - En: 1629 Alarcón    cuix - En: 1645 Carochi    cuix - En: 1765 Cortés y Zedeño    cuix - En: 1780 Clavijero    cuix - En: 17?? Bnf_362    cuix - En: 17?? Bnf_362bis    cuix - En: 2004 Wimmer    

Paleografía


cuis - En: 1551-95 Docs_México    Cuix? - En: 17?? Bnf_362bis    

Traducciones


si / si (interrogativo) - En: 1551-95 Docs_México    (Interrogativo) - En: 1611 Arenas    Por ventura adv. interrogatorio - En: 17?? Bnf_362    (interrogativo) / por ventura (interrogativo) / ~ mö huel, ¿será posible? - En: 1645 Carochi    no / por ventura / ¿es cierto que? / ¿Eso es? / como si no / no [literalmente:¿Sí?] - En: 1629 Alarcón    Adverbio interrogativo. ¿Por ventura ? - En: 1780 Clavijero    si / si (cuix quimati, si sabe) - En: 1551-95 Docs_México    Por ventura , adv - En: 1765 Cortés y Zedeño    Introduit une interrogation à laquelle on peut répondre par oui ou par non (K). - En: 2004 Wimmer    Porventura. en latin Num, ne. - En: 17?? Bnf_362bis    

Textos en Temoa

1v 6

Ca moch nicuito ya in nicuicani ic niquimicpaxochiti in tepilhuan inic niquimahpan in çan inmac niquinten niman niquehuaya yectli ya cuicatlxvii ic netimalolo in tepilhuan ixpan in Tloque in Nahuaque auh in ahtley ymahcehuallo can quicuiz can quittaz in huelic xochitl auh cuix nohuan aciz aya in Xochitlalpan in Tonacatlalpan yn ahtley ymahcehuallo in nentlamati in tlaytlacohua in tlalticpac ca çan quitemahcehualtia in Tloque in Nahuaque in tlalticpac ye nican ic chocan noyollo noconilnamiqui a in ompa onitlachiato y Xochitlalpan a nicuicani

6. Pues todo lo fui a recoger, yo cantor; así pongo flores en la cabeza de los príncipes, así los atavío, sólo con ellas lleno sus manos. Luego entono un bello canto, con el que son exaltados los señores, delante del Dueño del cerca y del junto. ¿Pero aquel cuyo merecimiento es nada, dónde ha de tomar, dónde ha de ver las fragantes flores? ¿Acaso conmigo se acercará a Xochitlalpan, a Tonacatlalpan? Aquellos cuyo merecimiento es nada,xviii los que sufren, los que echan a perder las cosas en la tierra. En verdad sólo el Dueño del cerca y del junto hace que alguien merezcaxix las flores aquí en la tierra. Por esto llora mi corazón, recuerdo que he ido allá a contemplar Xochitlalpan, yo cantor. ±