Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

achi 

Paleografía: achi
Grafía normalizada: achi
Traducción uno: un poco. (20)
Traducción dos: un poco. (20)
Diccionario: Sahagún Escolios
Contexto:UN POCO. (20)

Metztli (1). tecuciztecatl.
Yn iquac yancuican valmomana coltontli (2) yuhquin teçacanecuilli (3), teçacanecuiltontli, ayamo (4) tlanextia: çan yuiyan (5) veixtiuh (6), malacachiuhtiuh (7). teuilacachiuhtiuh. Caxtoltica (8) ÿn vel malacachiui (9), teuilacachiui, yn vel maci (10), yn chicaua (11). Auh yn iquac vel oyaualiuh, omalacachiuh, ynic valneci, ynic valmomana yn vmpa (12) yquiçayan (13) tonatiuh yn iquac ye tlapoyaua (14) yuhquin (15) comalli (16), veipol (17), vel teuilacachtic (18), malacachtic, yuhquin tlapalli chichiltic, chichilpatic (19). Auh q'niquac in ye achi (20) quiualtoca (21), in ye ualacoq'ça (22) iztaya (23): mitoa ye tlachia (24), ye tlanextia ÿn metztli, ye metztona: yztalectic (25) vel iztac (26), ynic motta (27) ynic neci iuhqüen tochton (28) yxco (29) vetztoc (30). Yntlacamo (31) tle mixtli. ÿntlacamo mixxoa (32). mixtemi. yuhquïn tona yc tlaneci, mitoa yehon (33) cemilhuitl (34) vel tlanaltona (35). tlanaltonatimani. tlacalantoc. tlacalantimani. Auh yn iquac ouelacic (36). ouelmacic. ytlanextiliz (37) ÿn izquilhuitl (38) yc veya (39), malacachiui: çan (40) iuh nenti oc (41) ceppa tepitonaui (42), tepitonauhtiuh, oc ceppa yuhqui mochiua ynic yäncuican valmomana, çan iuiyän (43) poliui (44), poliuhtiuh: mitoa ye önmiqui (45) ÿn metztli ye ve in quicochi (46), ye ve in ic cochi ye tlathuitiuh (47), ye tlathuinavac (48) ÿn valquiça. Auh yn iquac vel ompoliuh, mitoa önmic ÿn metztli:
= Capitulo segundo
De la luna
Cuando la luna nuevamente nace, parece un arquito de alambre delgado; aún no resplandece; poco a poco va creciendo. A los quinze dias es llena; y cuando ya es llena, sale por el oriente a la puesta del sol. Parece como una rueda de molino grande, muy redonda y muy colorada; y cuando va subiendo, se para blanca o resplandeciente; parece como un conejo en medio de ella; y si no hay nubes, resplandece casi como el sol, casi como de dia. Y despues de llena cumplidamente, poco a poco se va menguando, hasta que se va a hazer como cuando començo. Dicen entonces: "Ya se muere la luna; ya se duerme mucho;" esto es cuando sale ya con el alva. Al tiempo de la conjuncion dizen: "Ya es muerta la luna."

1: luna
2: arquillo
3: barbute amanera de medio arq?llo caso. notêçacanecuil. notêçacanecuilton
4: aun no
5: poco a poco
6: yrse engrandeciendo pt. oueixtia
7: yrse haziendo redondo. pt. omalacachiuhtia. oteuilacachiuhtia
8: a los quinze dias
9: acabarse de aredondear. pret. oyaualiuh. omalacachiuh. oteuilacachiuh
10: perfectionarse. pt. omacic
11: hazerse fuerte pt. ochicauac
12: aculla
13: a la salida. caso. noquiçaya
14: a la tarde. o a la puesta del sol
15: asi como
16: comal. caso. nocomal es vna torta de barro cozido en que cuezen las tortillas.
17: grandazo
18: cosa redonda y llana caso. noteuilacach.
19: cosa muy colorada.
20 vn poco.
21: proceder. pt. oquiualtocac
22: se sube en alto pt. oualacoquiz
23: pararse blanca pt. oyztaz
24: resplandecer pt. otlachix. otlanexti. ometztonac
25: cosa blanquezina. cosa muy blanca
26: cosa muy blanca
27: parecer. omottac. onez
28: coneivelo
29: en la cara. caso. nixco.
30: estar echado pret. ouetztoca
31: si ninguna cosa
32: anublarse pt. omixxoac
33: casi
34: dia
35: resplandecer mucho, o echar mucha clarida de si. pt. otlanaltonac. otlanaltonatimanca, otlacalantoca, otlacalantia
36: cumplirse o perfecionarse pt.oacic. omaci.
37: resplandor o claridad. caso. notlanex. notlanextiliz
38: tantos
39: engrandecerse o crecer pt. oueix
40: poco a poco
41: otra vez
42: achicarse o menguarse pt. otepitonauh. otepitonauhtia
43: poco a poco
44: desparecer. opoliuh opoliuhtia
45: morirse pt. onimic.
46: dormir mucho pt. onicoch.
47: amanecer pt. otlathuic
48: junta al alua

(P_161r)

Fuente: 1565 Sahagún Escolio
Notas: ch-- c$--


Entradas


achi - En: 1551-95 Docs_México    achi - En: 1565 Sahagún Escolio    achi - En: 1571 Molina 1    achi - En: 1571 Molina 1    achi - En: 1571 Molina 1    achi - En: 1571 Molina 2    achi - En: 1611 Arenas    achi - En: 1645 Carochi    achi - En: 1765 Cortés y Zedeño    achi - En: 1765 Cortés y Zedeño    achi - En: 1780 ? Bnf_361    achi - En: 1780 ? Bnf_361    achi - En: 1780 ? Bnf_361    achi - En: 17?? Bnf_362    achi - En: 17?? Bnf_362bis    achi - En: 17?? Bnf_362bis    achi - En: 17?? Bnf_362bis    achi - En: 1984 Tzinacapan    achi - En: 2002 Mecayapan    achi - En: 2004 Wimmer    

Traducciones


un poco / çä ~, falta poco / çä achitön, falta poco / oc ~, más (comparativo) - En: 1645 Carochi    casi - En: 1551-95 Docs_México    Mas, vel masque Comparativos - En: 1765 Cortés y Zedeño    Mas, adverbio - En: 1765 Cortés y Zedeño    [en alguna manera] / [un poco] - En: 1611 Arenas    algo, poco, un poco (de); por favor - En: 2002 Mecayapan    poquito. - En: 1571 Molina 1    poco, nombre adjectiuo. - En: 1571 Molina 1    en alguna manera. - En: 1571 Molina 1    vn poco, o poca cosa, o en alguna manera. aduerbio. - En: 1571 Molina 2    tanto (un) - En: 1984 Tzinacapan    Peu, un peu. - En: 2004 Wimmer    Poco - En: 17?? Bnf_362    En alguna manera - En: 1780 ? Bnf_361    Poco nombre adjetivo - En: 1780 ? Bnf_361    Poquito - En: 1780 ? Bnf_361    un poco. (20) - En: 1565 Sahagún Escolio    un poco. Achi antepuesto a un nombre lo hace comparativo - En: 17?? Bnf_362bis    [vide Za achi] - En: 17?? Bnf_362bis    Mas ... que - En: 17?? Bnf_362bis    

Textos en Temoa

62v 1288

In ye no ye tehuatl ye mocel tiTeotl tiyamochiuhtica y yehuan Tiox ye motlan monemiyan çan ca moquecholhuan amoxtli mocuic achi motlatol toconehua ye mochan a ohuaya ohuaya

1288. También ya tú, único Dios, tú que a ti mismo te haces Dios, junto a ti, donde tú vives, están tus aves quéchol, los libros, tus cantos, elevas tu palabra en tu casa.