itla
Paleografía:
ytla
Grafía normalizada:
itla
Traducción uno:
algo. (13)
Traducción dos:
algo. (13)
Diccionario:
Sahagún Escolios
Contexto:ALGO. (13)
Citlalpul.(1)
Vey citlalin. Mitoa yn iquac yancuican valcholoa (2), valquiça nappän poliui (3), popoliuhtiuetzi: auh çatepan (4) vel cueponi (5) cuepontimotlalia, cuepontica, tlanextitica yuhquin (6) metztona (7) yc tlanextia. Auh yn iquac yancuican valcholoa, cenca maviztli (8) motecaya, nemauhtiloya, noviyan (9) motzatzacuaya (10) yn tlecalli (11) yn puchquiavatl, mitoaya aço cocolizço (12) ytla (13) ahqualli (14) quitquitiuitz (15) yn oq'çaco: auh yn quënman (16) quiqualittaya (17). Auh no micoaya (18) yn iqüec valcholoa, yzcaltiloya (19), quitlaqualiaya (20) ymezçotica ÿn mamalti: contlatzitzicuiniliaya (21), contlatlatlaxiliaya (22). contlayyauiliaya (23). =
A la estrella de Venus la llamava esta gente citlalpul, uei citlalin; y dezian que cuando sale por el oriente haze cuatro arremetidas, y a las tres luze poco, y buelvese a esconder, y a la cuarta sale con toda su claridad y procede por su curso; y dizen de su luz que parece a la de la luna. En la primera arremetida tenianla de mal agüero, diziendo que traia enfermedad consigo, y por esto cerravan las puertas y ventanas, porque no entrase su luz. Y a las vezes la tomavan por buen agüero, al principio del tiempo que començava a aparecer por el oriente.
1: el luzero de la mañana.
2: saltar. o arremeter. o huyr. p. onicholo.
3: despararecerse. pre. onipoliuh.
4: a la postre.
5: salir. la estrella. o brotar. o reuêtar. pre. onicuepon. onicuepontimotlali. onicueponticatca.
6: ansi como
7: esplandecer la luna. p. ometztonac.
8: imprimir temor. o espanto. p. mauiztli omotecac.
9: en todo lugar.
10: encerrarse. pre. oninotzatzacu.
11: humero. ca. notlecal. nopuchquiauauh
12: cosa enferma. o que cavsa d? enfermedad.
13: algo.
14: cosa mala. o cosa dañosa.
15: trayer. aca. p. oniquitquitza. oniquiq?tiuitza.
16: algûas vezes.
17: cosa buena.
18: murir. o matar. p. omicoac.
19: manteñer. o cevar. p. oizcaltiloc.
20: ruziar con sangre a los ydolos. p. onictlaquali.
21: ruziar con sangre, con el golpe del dedo medio resoltido sobre el pulgar. p. onitlatzitzicuini.
22: arrojar por mode de ofrenda. p. onitlatlatlaz.
23: alçar algo en reuerencia del que esta lexos ofreciendoselo. Y tambien q.d. alçar el pie o la mano andando haziendo areyte o dança. Tambien q.d. yrse presto a algun lugar, o estar poco en el. Y para alçar otra cosa no se vas. pre. onitlaiyauh. oniniyauh. onôniyavato.
(P_166v)
Fuente:
1565 Sahagún Escolio
Notas:
yt--