Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

maitl 

Paleografía: mä[itl]
Grafía normalizada: maitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: mano(s) / ~yëc[tli], mano derecha
Traducción dos: mano(s) / ~yëc[tli], mano derecha
Diccionario: Carochi
Contexto:MANO(S)
Inìquäc anmëhuà, oc acatto anmomàtéquïzquê = Quando os leuantais, la primera cosa, que aueis de hazer, es lauaros las manos (5.2.3)

mä titomäiztläcöcän, mä titomäpátlacän; mänën ácà [ç]an moxiccäuh: ihuïhuì in techquixtizq[u]è in toyäöhuän inic techtócazquê = vengamos à las manos, y defendamonos, no aya quien se descuide; les ha de costar mucho trabajo el sacarnos, y echarnos de aqui (5.5.7)

mäyê = el que tiene manos (3.10.1)

ötictotlälaquilïtò in Tlàtöani, cenmätecochtön cenmäpïctön aquìton tlälli ïpantzinco ötoconchayähuatò, ötocontepëhuatô = fuimos à enterrar al Gouernador, y à echar sobre el vn puñadillo, y vn poco de tierra (5.5.10)

momäcácápatza = (el predicador) q da muchas palmadas (3.17.1)

achïc in tèhuätl ca ötitëmictì, ca motlàtlacol in tictzaqua; auh in nèhuätl aïc mänel çazcë pïnácátl nomäc miqui = aun tu no es mucho, que estes aqui, pues eres homicida, y pagas tu pecado, pero yo jamas he muerto, ni vn escarauajo (5.5.8)

titomäcähuâ = nos soltamos de las manos (3.13.2)

nomä = [mi mano] (4.4.1)

cuix çäçan tëmac ninotläçaz? = pues que? he de meterme en manos de lajusticia, ò de mis enemigos, sin que ni para que, y neciamente? (5.5.2)

ïxquichcapa nimitzonnotlàpalhuia, nimitzonnotënnamiquililia in momätzin, in mocxitzin = desde donde yo estoy le saludo, y beso las manos (dicho con propriedad) [honorífico] (2.8.2)

tëmäquïxtiänitzin = Salvador (reverencial) (1.2.4)

momäcapänia = si el ruido es poco, al palmear con sola vna mano (3.17.1)

Nänähui mantihuì in mätlequiquiztläzquè, çanhuel ïyölic in mantihuì, yè quicactihuì inïnyäöhuëhuëuh = los arcabuzeros van de quatro en quatro, y muy despacio, al compas de su atambor. (5.5.6)

noyecmä = [mi] mano derecha (4.4.1)

nöpochmä = [mi] mano izquierda (4.4.1)

momätzin = [tu mano] (reverencial) (4.4.1)

ötinechcocolhuì in nomä = me has lastimado la mano (3.14.2)

[nic]mätia vs. [nic]mátia = pon[go] manos à la estatua, ò figura vs. yo lo sabia (5.6.1)

ninomäpòpöhua = me limpio las manos (3.2.2)

nictlaçòtënnämiqui in momätzin = beso tus manos como cosa preciosa (4.1.1)

in yeyohuac intläcamö nèhuätl, intlaçan äxcän in Palacisco àmo ye öquipòpolò ïnämic? çä ïmäcpa nicquïxtïto, quiquechilacatzoa = anoche, si no fuera por mi, à estas horas no huuiera ya muerto Francisco à su muger? librela de sus manos, quando la estaua torciendo el pescueço (5.2.10)

[nino]mätéqui vs. [nino]màtéquî = me corto la mano vs. me lav[é] las manos (5.6.1)

ämäc vs. ämác = à la orilla del rio vs. en el papel (5.6.1)

nictënnämiqui in motlaçòteöpixcämätzin = [beso tus manos sacerdotales preciosas] (4.1.1)


~YEC[TLI], MANO DERECHA
Tlayëccämpa, ò tlamäyëccämpa, ò tlamayëccäncopa = à mano derecha (5.1.5)

Fuente: 1645 Carochi
Notas: [-- ]-- ä--


Entradas


maitl - En: 1547 Olmos_G    maitl - En: 1551-95 Docs_México    maitl - En: 1551-95 Docs_México    maitl - En: 1571 Molina 1    maitl - En: 1571 Molina 1    maitl - En: 1571 Molina 2    maitl - En: 1580 CF Index    maitl - En: 1595 Rincón    maitl - En: 1611 Arenas    maitl - En: 1611 Arenas    maitl - En: 1611 Arenas    maitl - En: 1629 Alarcón    maitl - En: 1645 Carochi    maitl - En: 1692 Guerra    maitl - En: 1692 Guerra    maitl - En: 1759 Paredes    maitl - En: 1765 Cortés y Zedeño    maitl - En: 1780 ? Bnf_361    maitl - En: 1780 Clavijero    maitl - En: 17?? Bnf_362    maitl - En: 1984 Tzinacapan    maitl - En: 1984 Tzinacapan    maitl - En: 2004 Wimmer    

Paleografía


-ma[itl] - En: 1629 Alarcón    Imac - En: 1692 Guerra    Imahuan - En: 1692 Guerra    Mait - En: 1765 Cortés y Zedeño    Maitl. - En: 1780 ? Bnf_361    maitl; noma - En: 1547 Olmos_G    matl, - En: 1595 Rincón    Maytl - En: 1571 Molina 2    maytl - En: 1611 Arenas    má[itl] - En: 1611 Arenas    ma[itl] - En: 1551-95 Docs_México    ma[itl] - En: 1611 Arenas    ma[itl] - En: 1759 Paredes    mäit - En: 1984 Tzinacapan    mä[itl] - En: 1645 Carochi    xiuit imäy - En: 1984 Tzinacapan    

Traducciones


manos de - En: 1629 Alarcón    La mano - En: 1692 Guerra    Las manos - En: 1692 Guerra    Mano - En: 1765 Cortés y Zedeño    Mains, bras. / botanique, branches, raquettes (du nopal) mais aussi les feuiiles charnues de l'agave (metl). / métaphor., " îmâ îcxi in âltepêtl ", désigne l'ensemble des villes et village qui dépendent d'une communauté politique - aldea de la ciuda o barrio (M II 37v.). / les pattes anté - En: 2004 Wimmer    Mano; Brazo como quiera; Braza medida - En: 17?? Bnf_362    braço, generalmente. - En: 1571 Molina 1    mano del hombre. - En: 1571 Molina 1    Mano - En: 1780 Clavijero    braza / braza (unidad de medida) / brazas - En: 1551-95 Docs_México    VI-224, X-115 116, XI-250 - En: 1580 CF Index    Brazo generalmente ; ó mano de hombre. - En: 1780 ? Bnf_361    mano - En: 1547 Olmos_G    braça medida - En: 1595 Rincón    mano. - En: 1571 Molina 2    mano / manos - En: 1611 Arenas    mano - En: 1611 Arenas    mano - En: 1551-95 Docs_México    mano / manos - En: 1611 Arenas    mano - En: 1759 Paredes    Mano, brazo, pata (de un animal), hoja (de una planta) - En: 1984 Tzinacapan    mano(s) / ~yëc[tli], mano derecha - En: 1645 Carochi    Hoja - En: 1984 Tzinacapan    

Textos en Temoa

7r 0

Nican ompehua in cuicatl motenehua melahuac huexotzincayotl ic moquichitoaya in tlatoque huexotzinca manime catca Yexcan quiça inic tlatlamantitica teuccuicatl ahnoco quauhcuicatl xochicuicatl icnocuicatl Auh inic motzotzona huehuetl cencamatl mocauhtiuh auh yn occen camatl ipan huetzi yetetl ti Auh in huel ic ompehua ca centetl ti Auh inic mocuepa quinyquac yticpa huetzi y huehuetl çan mocemana in maitl auh quiniquac i ye inepantla occeppa itenco hualcholoa in huehuetl Tel yehuatl itech mottaz yn ima yn aquin cuicani quimati in iuh motzotzona Auh yancuican ye no ceppa ynin cuicatlcxxxi ychan Don Diego de Leon governador Azcapotzalco Yehuatl oquitzotzon in Don Francisco Placido ypan xihuitl ypan inezcalilitzin Totecuiyo Jesuchristo

Aquí empiezan los cantos que se dicen llanos, a la manera de Huexotzinco. Así se sentían varoniles los señores huexotzincas que allí estaban asentados.cxxxii En tres partes así salen, así distribuidos estos cantos, cantos señoriales o cantos de águilas, cantos floridos, cantos de privación. Y así se toca el atabal: cuando un cencámatl [una palabra o conjunto de palabras¿una estrofa?] va acabando, todavía sobre él caen tres ti [¿golpes?] y cuando empieza es un solo ti. Y así regresa, justo en el momento que golpea al huéhuetl [atabal], y luego, para volver, la mano se aparta del huéhuetl. Continúa ella y cuando hay tres [golpes] en el centro del atabal, pasa a tocar en su orilla.cxxxiii Pero sobre eso se han de observar las manos de un cantor que sepa cómo se tañe. La primera vez y también por una vez, este canto se entonó en la casa de don Diego de León, gobernador de Azcapotzalco. Lo tocó don Francisco Plácido, en el año de 1551, en la fiesta de la Resurrección de Nuestro Señor Jesucristo. ±