Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

mazahuacan 

Paleografía: MAÇAHUACAN
Grafía normalizada: mazahuacan
Traducción uno: *T
Traducción dos: *t
Diccionario: Tezozomoc
Contexto:Y por su orden, curso de tiempo ganaron y conquistaron a Suchimilco, Cuitlahuac y Chalco y los aculhuaques tezcucanos y los de Tepeaca y Ahuiliçapan, Cuetlaxtlan, orillas de la mar de nra España, y otros pueblos comarcanos a estos de Cuetlaxtlan, y con ellos a Tuztla; que otros sin estos fueron ganando y conquistando estos balerosos mexicanos, poniéndolo todo cabeça del ymperio mexicano, y en curso de tiempo a Coayxtlahuacan, que es grande su prouinçia, y a Pochtlan y a Teguantepec, Soconusco y Xolotlan y Cozcatlam y a Maxtlan, Yzhuatlan y Guaxaca y Cuextlan, Huitzcoac y Atuçapan y Tuchpa y todos los matalçingas toloqueños, son grandes sus suxetos: Maçahuacan y Xocotitlan, Chiapa y Xiquipilco, Cuahuacan; todos los quales pueblos, tierras ganaron y señorearon estos mexicanos balerosos breue tiempo, de los quales y de sus rrentas de ellos traían de tributo lo más supremo y preçiado: piedras preçiosas, esmeraldas, otras piedras chalchihuitl, oro, preçiada plumería de diuersas maneras y colores, de diuersas maneras de preçiada abes bolantes, nombrados xiuhtototl, tlauhquechol, tzinitzcan, cacao de diuersas maneras y colores, todo género de manta rrica, labradas, grandes de a beinte braças, llaman cuauhmecatl, y de a diez braças y de ocho y de menos braças, los quales les era dado a estos tales prençipales por tributo de ellos, y preçiadas abes biuas llaman çacuan y toznene, papagayos de muchas maneras, y ayocuan, águilas traían los naturales de los pueblos de la costa y orillas de la mar; por lo consiguiente, anymales biuos y sus pellexos adobados, como leones, tigueres, onças y de todas suertes de culebras, géneros de bíuoras, la grandeza temeraria de ellos, como son sus nombres teuctlacoçauhqui, chiauhcoatl y nexhua, y culebras grandes blancas, temerarias su espanto y grandeza, y çolcoatl, mihuacoatl, y culebra la cola es como pescado de hueso hendida por medio, muy temerarias, que por tener sujetos a los naturales, no teniendo tributo que dar, les hazían traer alacranes, çientopiés ponçoñosas; y en partes y pueblos daua piedras de ámbar, cueros de turtugas duras y galanas, con hazían meçedores de cacao a las mil marauillas engastonadas en oro; finalmente de toda cosa se cría y hazen las orillas de la mar los naturales de las costas, y piedras xaspes y cristales y otras que llaman tlaltcocotl y nacazcolli, y todas las flores de colores de tintes para pintar q los tales tributarios traían (f:012v.)

Y para esto es menester el rreparo conbiniente de este templo y cu que con la ayuda de bosotros y de los de Azcapuçalco, Cuyuacan, Tacuba, Cuyuacan, Culhuacan, Yztapalapan, Aculhuacan, Chalco, Cuitlahuac, Mizquic y en Mecoatlan, Toluca, Maçahuacan, Chiapa, Xiquipilco y todo Matlatzinco, Xocotitlan (f:046r.)

Más se les pidieron de tributo bigas y morillos y tablas para puertas y bentanas, y los que an de lleuar de tributo de cada un pueblo, son Xiquipilco y Cuahuacan, Yçilla, Maçahuacan, Xocotitlan, "y estos çinco pueblos, no trante bosotros con ellos, an de dar de tributo cada un pueblo a quatroçientas cargas de maíz y a dozientas cargas de frisol y quatroçientas coas de labrar y onças del monte y çierbos biuos y liebres, conejos y pellexos de lobos (f:083r.)

Será bien que biéis uros mensajeros a los dos rreyes nros hermanos y braços baledores y a todos los demás señores y prençipales de los pueblos chinanpanecas, Culhuacan, Cuitlahuac, Mizquic, Chalco, Xochimilco y los llaman Nauhteuctli, quatro pueblos çercanos de Mexico, Coatlalpan, Xocotitlan, Maçahuacan, Xiquipilco, Cuahuacam, Chiapan, Xilotepec, Matlatzinco, Tzinacantepec, Callimaya, Tlacotepec, Tepemaxalco, Teutenango, Çoquitzinco, Xochihuacan, Coatepec, Capoloac, con todos los suxetos de Matlaçingo (f:091v.)

Y así, fueron luego mensajeros a todos los pueblos de Coatlalpan y a la Tierra Caliente que agora llaman del Marquesado, Chalco, Xochimilco, Cuitlabaca, Mizquic, Culhuacan, Yztapalapan y a Matlatzinco y montes, Xilotepec, Chiapan, Maçahuacan, Xocotitlan, Xiquipilco, Cuahuacan, Çila, Ocuilan, finalmente, de todos los pueblos sujetos a a la corona mexicana (f:102r.)

E luego, dho esto, començaron a caminar por su orden, saliendo de una calle, pasando el templo, arrodillándose todos, umillándose al Huitzilopochtli, yendo por la puerta del gran palaçio, [104r=] guiándolos cada çiento un mayoral llaman tecnenenque, achcacauhtin tequihuaques, y esto con un rresonido de gemidos, lloros, solloços, que dauam gran dolor y conpasión, en espeçial unas mugeres con otras, lleuando cargadas las mugeres sus criaturas pequeñas y los mayorçillos lleuauan de braço, cargados los maridos de sus rropas y esteras en que dormir, tomando la delantera los tamemes para boluerse otra bes con los prençipales, yendo primero los mexicanos, tras ellos los de Aculhuacan y luego tepanecas, Coatlalpan, los de Tierra Calliente, Chalco y los de las chinanpas y los de Nauhteuctli, Cuauhtla, monteros, Matlatzinco, Ocuilan, Tenançingo, Maçahuacan, Xocotitlan, Chiapan, Xilotepec, Xiquipilco, Cuahuacan, con todos los demás pueblos (f:103r.)

Y asimismo fueron a ello mensajeros a todos los pueblos de Cuyuacan, Suchimilco, Mizquic, Cuitlahuac, Culhuacan y Nachteuctli, son los de Yztapalapan, Mexicaçingo, Huitzilopochco, Chalco, Tlalhuic, de los de Tierra Calliente, que es todo el Marquesado, y fuera del Matlatzinco y los montes, Tenançingo, Malinalco, Ocuillan, Xilotepec, Chiapa, Xocotitlan, Maçahuacan Xiquipilco, Cuahuacan, en efeto, hasta los pueblos de Tulançingo y Otomíes y Meztitlam fueron de todo abisados con la breuedad, y sobra de matalotaxe, por ser largo el camino (f:105v.)

bían luego a todos los tepanecas, serranos, montañeses y Chiapan, Xilotepec, Xiquipilco, Guatitlan, Maçahuacan (f:148v.)


Fuente: 1598 Tezozomoc
Notas: aua--


Entradas


mazahuacan - En: 1580 CF Index    mazahuacan - En: 1580 CF Index    mazahuacan - En: 1598 Tezozomoc    mazahuacan - En: 2004 Wimmer    

Descomposición


maza-hua-can

Palabras


maza    maza cuitlatl    maza quechpozahualiztli    mazaapan    mazaatemitl    mazacacihuatl    mazacacti    mazacactia    mazacalli    mazacapilhuia    mazacatlacatl    mazacetl    mazachocholli    mazacholco    mazacihui    mazacihuiliztli    mazaciuhqui    mazacoamecatzintla    mazacoatl    mazacocolizo    


acahuacan    acalecan    acalhuacan    acalpixcan    acamilixtlahuacan    acan    acapetlahuacan    acapetlayoccan    acayocan    acemellecan    achcan    achi nican    achi quezquican    achichillacachocan    achiquezquican    acolhuacan    acolhuihuitzauhcan    acpaxapocan    acualcan    ahihuianyocan    


mazamiccan    

Paleografía


MAÇAHUACAN - En: 1598 Tezozomoc    maçaoacan - En: 1580 CF Index    maçauacän - En: 1580 CF Index    MAZAHUAHCAN - En: 2004 Wimmer    

Traducciones


*T - En: 1598 Tezozomoc    VII-14, VIII-1 - En: 1580 CF Index    VII-69 - En: 1580 CF Index    locatif, lieu sauvage. / toponyme. - En: 2004 Wimmer    

Textos en Temoa

0 11

=11 nahuac niman ymac {ye quinahuatia} hualyetia yequilhuia. Yn tlacatecolotl timoteyotiz {timati ye yxquich in titocnihua} chiuhticoc nahua ye niauh, niman ye yc quilhuia yn tiçatl {in tzincal ot•••} oncan yctlamachioti {tlamachti} q^uiaz q^uaçiz. Ynopahuitlamatihui auh occa nimitz yttatz {aocca nimitz intaz} quilhui quemaca. Macamo xinetlamati oncan ynic quinahuati yn itocayocan, chiquimolan, niman ye yc choca yn tihual niman niman Eoncano, capi, oj, noquactica tihueyatl yn iyotl y quapilanahuiatiloc tohua, Timahui tetlaocoliani niaz ynonohualco {in timal, auh in timal niman ye oncan coitapiqui yequehua ±± timal timal ••• niyol niqua huipila nehua timal nihue cupinal nehua huentzi ye yoval cohucatla nota yzta quizalo tonati ma niquinteotl itlani niaz ninonohualcatl} ninotzatzilia Mayeohualaque nepehuazque ovy you avay yânyu ytzca ycuepca, Aya ooovaaayyao, nechita {nehuan} timali anitopaloz {anictopaloz} tlallamanic quauhtihuaya oçelotihuaya oan nicçetlamitiaz chichimecayotl niaz ininonohualcatl ninotzatzilia mahualquiça neneuhque {ma ic huallaquia nexehuaque} ouayyo auayyayn Nimân ye yc hualachic omoquetzaco tlatenpa ça hualmixmauhtia yn huallachie poctli yehuato Niman ye yc quiquauhtetoca yn onaçic chalco niman yc tepehua, onca tlauaua, yn timal, niman yconolli aaçito chalco yteixtica {chololla yaotica} namicoc Yn timal yc onca axihuac oncan cuilliloc yn imahuiz•••o oyeoncaquicauh {yn oncn} yn ixquich cotlatotiaya oncan, Mic yhua yn yxquich mic yn imaçehual ynin mochiuh, chiquaçe tochtli xihuitl ypa {in mic timal}. Auh yn Mexica vmpohualxiuhtique omome yn chapoltepec (­13) yc omey yc namoyeloque çe tochtli xihuitl ypân yn Vitzilihuitl Mexica yn tlatocauh, huicoc yn colhuaca yhua ychpoch chimalaxotzin xochmillco huicoque Cimatecatl tehua tezcacohuacatl tozpaxoch /huicoque/ Matla{tzinco} /tzinco huicoque/ Cihatzitzitin Chaalco huicoque Uitziltecatl {huicoque cihuatzitzintin Quauhnahuac huicoque Cohuatzontli ihuan} yhua Cihuatzintzinti huicoque /Macahuca/ {Xaltocan} uicoque /yaucalua/ cholo Oncan Tepân açico Coolhuacan yn ocquezqui mocauhque {Tepantzin Tezcatlamiahualtzin hual choloque amomicque oncan tepan acico Colhuacan. Azcapotzalco cihuatzintzintin huicoque Mazahuacan huicoc yaozol} Acolco Motecato Atlitic, ye macuililhuitia ynin teytot in Colhuacan ¾11 ynic yatlatlauhtito {yuia tlatlatlauhtito} Eztloçelopan yn tlayntlatlatito {in tlatlauhtiloto} tlatoque Acxoquauhtli cuxcuxtli chalchiuhtlatonac achitometl quimilhuia yn Mexica, ueuetque /yc/ totecuiyohuane tlatoque ye | /o/techhualihua yn tenoch Auh yztac chiauhtototl auexotl tenatzin conitohua Ma oc xiquintlatlauhtiti, in tlatoque Colhuaca motolinia y maçehuallti yn oc omocauhque yn atlitic yn quiyohuitoc Ma noço titletlalica ma titlachpanca ma yntla titocalaquica yn tlatoque Quihualilhuia yn tlatoque can ohuamaquizque. Quimilhuia catlitic {quimotlilhuia ca atlitic} vncan yn acocolco niman ye yc conotza yn tecpoyotl conilhuia, tla xiauh xiquinpohua quezqui yn omocauhque {maquizque} | quimittato | Açoc ontecpântli auh yn Mexica, yueltiuh çe utztli, oncan mixiuh atlitic quitocayotique ytlacat Axolotl (­14 Piltotli ytocaaxolotl), /Aun yn mixiuh Atlitic,/ ±± auh yn Vitzilihuitl ayamo miqui ynic otlatitlaque conilhuia quetiquitohua cuix oquipa {oc ipan} aciquihui yn imaçehualhuân ca ye huitze yn oc omacauhque Niman yc tzatzitiquiz yn Çihuatzintli quito tley ca amo timiquizque tley ca topa aciquihui Ma quimocaquiltica in tlatoque tley tleynotaxque tlatoque tlenotaxque {tlei zan amo timiquizque ma tizatzintli ihuitzintli tocontitlamica concaque in tlatoque quitoque} xocomilhuiti yn Vitzilihuitl cuix no ticatla yhuitl quinequi tecalli quimaxaqualhuizque {quimomaxaqualhuique} ynic atlaquahuitl {tlaquahuitl} quimonamiquilizque {quimo nanilique}. Auh ynic quîntiçahuizque {quintizahuique} ye yn tenochtli ynic tlahuitectli tl{a}quaztli huel mozcoz quimictique {elmomozco quimomictique}. Vncan tlatoca yn cihuatzintli, ye achto contlecahuizque {contlecaihuique}, tzatzitiuh. Mochoquilitiuh quihualitohua Colhuaque ayeniauh yn quemania {nemanian} ynican teutl ynotzon ynizti mochi tlacaquiçaz Canihiyo intzatzitiuh, VITZILIHVITL yn omique niman ye yc quipopohua yn imaço Niman oyaque in Mexica yn colhuaca Vncan motlalique, ticaapa quimillhuia | oanquiyohuique Mexica ye maximotlalican onca tiçaApa auh ye matlaquilhuitia, Niman ye yc quinahuatia Colhuacan Tlatoque quimilhuia Mexicae | xiqualhuilanaca | yn chinamitl | oncan hualicatiaz Anaztal, | vncan hualonotiaz | in cohuatl, hualçiyotiaz {ciyotec} yn chinamitl | Oncan anquitecaquihui yntecpan yquiayahuae {quiauac} yn oyuh quihualnahuatique Niman ye yc mochoquilia yn Mexica | quitohua ototlahueliltic que ticchiuazque.


Glifos en Tlachia

CUAUHTINCHAN 2 - MC2

Glifo - MC2_B_055

Lectura: mazahuacan


Descomposicion: maza-hua-can

Parte no expresada: -hua, -can,

Cita: mazahuacan Yoneda: 1991 91, 184

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/MC2_B_055

mazahuacan 

Paleografía: MAZAHUAHCAN
Grafía normalizada: mazahuacan
Traducción uno: locatif, lieu sauvage. / toponyme.
Traducción dos: locatif, lieu sauvage. / toponyme.
Diccionario: Wimmer
Contexto:mazâhuahcân *£ locatif, lieu sauvage.
" mazâhuahcân nanacatl ", champignons qui causent des vertiges - hongo que emborracha (M I 72r.).
£ toponyme.
Fuente: 2004 Wimmer

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/54276

CUAUHTINCHAN 2 - MC2

Elemento: chichiquilli


Sentido: flecha harpon

Valor fonético: ?

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.13.08

chichiquilli 

Paleografía: Chichiquilli
Grafía normalizada: chichiquilli
Tipo: r.n.
Traducción uno: flecha harpon.
Traducción dos: flecha harpon.
Diccionario: Molina_2
Fuente: 1571 Molina 2
Folio: 20r
Notas: ch-- c$--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/37570

CUAUHTINCHAN 2 - MC2

Elemento: teopantli


Sentido: templo

Valor fonético: ?

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.01.09

teopantli 

Paleografía: teöpantli
Grafía normalizada: teopantli
Tipo: r.n.
Traducción uno: iglesia
Traducción dos: iglesia
Diccionario: Carochi
Contexto:IGLESIA
teöpancalli = Iglesia (1.6.4)

Fuente: 1645 Carochi
Notas: ö--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/18178

CUAUHTINCHAN 2 - MC2

Elemento: mamatlatl


Sentido: escalera

Valor fonético: ?

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.01.15

mamatlatl 

Paleografía: mamatlatl
Grafía normalizada: mamatlatl
Tipo: r.n.
Análisis: préf. pos. 2 sing.- + r.n. - r.n. - r.n.
Forma: m(o)- + a-matl-atl
Traducción uno: Grada para subir, ô escalon
Traducción dos: grada para subir, o escalon
Diccionario: Bnf_362
Fuente: 17?? Bnf_362
Notas: Esp: ô--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/13407

CUAUHTINCHAN 2 - MC2

Elemento: xacalli


Sentido: casa con techo de paja

Valor fonético: ?

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.01.03

xacalli 

Paleografía: xacalli
Grafía normalizada: xacalli
Tipo: r.n.
Análisis: r.n. + -suf. abs. (li)
Forma: xacal + -li
Traducción uno: Choza; Casa de paja; Cabaña
Traducción dos: choza; casa de paja; cabaña
Diccionario: Bnf_362
Fuente: 17?? Bnf_362

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/16544

CUAUHTINCHAN 2 - MC2

Elemento: cuauhtli


Sentido: águila

Valor fonético: ?

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/02.01.06

cuauhtli 

Paleografía: Cuauhtli
Grafía normalizada: cuauhtli
Tipo: r.n.
Traducción uno: águila
Traducción dos: aguila
Diccionario: Arenas
Contexto:AGUILA
Cuauhtli = Aguila (Nombres de aves silvestres, y domesticas: 2, 150)

Cuauhtli = Aguila (Nombres de aves silvestres, y domesticas: 1, 54)

Fuente: 1611 Arenas
Notas: uh-- u$-- Esp: á--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/10047

CUAUHTINCHAN 2 - MC2

Elemento: mazatl


Sentido: venado

Valor fonético: maza

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/02.02.09

mazatl 

Paleografía: Maçatl
Grafía normalizada: mazatl
Tipo: r.n.
Traducción uno: ciervo / venado
Traducción dos: ciervo / venado
Diccionario: Arenas
Contexto:CIERVO
Maçatl = Ciervo (Nombres de animales que se caçan: 1, 53)

Maçatl = Ciervo (Nombres de animales que se caçan: 2, 150)


VENADO
maçatl = el venado (Palabras que comunmente se suelen dezir nombrando diversas cosas: 2, 133)

Fuente: 1611 Arenas
Notas: ça--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/10050

CUAUHTINCHAN 2 - MC2

Elemento: mitl


Sentido: flecha, dardo

Valor fonético: ?

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.13.01

mitl 

Paleografía: mitl
Grafía normalizada: mitl
Tipo: r.n.
Análisis: r.n. + -suf. abs. (tl)
Forma: mi + -tl
Traducción uno: Saeta ô flecha
Traducción dos: saeta o flecha
Diccionario: Bnf_362
Fuente: 17?? Bnf_362
Notas: Esp: ô--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/13596

TEPETLAOZTOC - K02_B

Glifo - K02_B_01

Lectura: mazahuacan


Descomposicion: maza-hua-can

Parte no expresada: hua, can,

Cita: mazahuacan K. 02 B

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/K02_B_01

mazahuacan 

Paleografía: MAZAHUAHCAN
Grafía normalizada: mazahuacan
Traducción uno: locatif, lieu sauvage. / toponyme.
Traducción dos: locatif, lieu sauvage. / toponyme.
Diccionario: Wimmer
Contexto:mazâhuahcân *£ locatif, lieu sauvage.
" mazâhuahcân nanacatl ", champignons qui causent des vertiges - hongo que emborracha (M I 72r.).
£ toponyme.
Fuente: 2004 Wimmer

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/54276

TEPETLAOZTOC - K02_B

Elemento: cuacuahuitl


Sentido: asta

Valor fonético: maza

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/02.02.10

cuacuahuitl 

Paleografía: quäquáhuitl
Grafía normalizada: cuacuahuitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: cuerno de animal
Traducción dos: cuerno de animal
Diccionario: Carochi
Contexto:CUERNO DE ANIMAL
quäquáhuitl = cuerno de animal (literal: madero, ò arbol de la frente, ò cabeça) (3.10.1)

quäquáhuê = buei, toro, ò vaca, por que es posseedor, y dueño de sus cuernos (pl. quäquáhuèquê) (3.10.1)

quäquáhuècähuâ, o quäquáhuèhuâ = el dueño deste ganado mayor (más usado quäquáhuèhuâ) (3.10.1)


CUERNO
Quäquáhuê = vaca, buey, ò nouillo, como si dixera el que tiene cuernos (1.3.3)

Fuente: 1645 Carochi
Notas: á-- ä-- qua--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/18060

TEPETLAOZTOC - K02_B

Elemento: mazatl


Sentido: venado

Valor fonético: maza

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/02.02.09

mazatl 

Paleografía: Maçatl
Grafía normalizada: mazatl
Tipo: r.n.
Traducción uno: ciervo / venado
Traducción dos: ciervo / venado
Diccionario: Arenas
Contexto:CIERVO
Maçatl = Ciervo (Nombres de animales que se caçan: 1, 53)

Maçatl = Ciervo (Nombres de animales que se caçan: 2, 150)


VENADO
maçatl = el venado (Palabras que comunmente se suelen dezir nombrando diversas cosas: 2, 133)

Fuente: 1611 Arenas
Notas: ça--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/10050

TEPETLAOZTOC - K06_B

Glifo - K06_B_06

Lectura: mazahuacan


Descomposicion: maza-hua-can

Cita: mazauaca K. 06 B

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/K06_B_06

mazahuacan 

Paleografía: MAZAHUAHCAN
Grafía normalizada: mazahuacan
Traducción uno: locatif, lieu sauvage. / toponyme.
Traducción dos: locatif, lieu sauvage. / toponyme.
Diccionario: Wimmer
Contexto:mazâhuahcân *£ locatif, lieu sauvage.
" mazâhuahcân nanacatl ", champignons qui causent des vertiges - hongo que emborracha (M I 72r.).
£ toponyme.
Fuente: 2004 Wimmer

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/54276

TEPETLAOZTOC - K06_B

Elemento: mazatl


Sentido: venado

Valor fonético: ?

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/02.02.09

mazatl 

Paleografía: Maçatl
Grafía normalizada: mazatl
Tipo: r.n.
Traducción uno: ciervo / venado
Traducción dos: ciervo / venado
Diccionario: Arenas
Contexto:CIERVO
Maçatl = Ciervo (Nombres de animales que se caçan: 1, 53)

Maçatl = Ciervo (Nombres de animales que se caçan: 2, 150)


VENADO
maçatl = el venado (Palabras que comunmente se suelen dezir nombrando diversas cosas: 2, 133)

Fuente: 1611 Arenas
Notas: ça--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/10050

TEPETLAOZTOC - K06_B

Elemento: atl


Sentido: agua

Valor fonético: ?

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/04.05.01

atl 

Paleografía: atl
Grafía normalizada: atl
Tipo: r.n.
Traducción uno: agua
Traducción dos: agua
Diccionario: Arenas
Contexto:AGUA
polihui in atl = [[¿]ha avido mucha] falta de agua[?] (Preguntas que se suele[n] hazer del estado, y temporales de algun lugar: 1, 9)

Xicqui [xiccui] ican inon ahpilolli in atl = traed este cãtaro de agua (Las palabras mas ordinarias que se suelen dezir a los Indios jornaleros que trabajan en minas, y labores del campo: 1, 13)

xicmacà atl = dalde de bever (A uno que rehuye, ò ha miedo de llegarse a un caballo, o mula: 2, 120)

huel qualli atl = es buena agua (Lo que se suele dezir alabando alguna cosa: 1, 80)

xiquinmaca atl = daldes agua (Palabras que comunmente suele dezir el amo al moço, quando le dexa en guardia de la casa: 1, 18)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/10204

TEPETLAOZTOC - K06_B

Elemento: cuacuahuitl


Sentido: asta

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/02.02.10

cuacuahuitl 

Paleografía: quäquáhuitl
Grafía normalizada: cuacuahuitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: cuerno de animal
Traducción dos: cuerno de animal
Diccionario: Carochi
Contexto:CUERNO DE ANIMAL
quäquáhuitl = cuerno de animal (literal: madero, ò arbol de la frente, ò cabeça) (3.10.1)

quäquáhuê = buei, toro, ò vaca, por que es posseedor, y dueño de sus cuernos (pl. quäquáhuèquê) (3.10.1)

quäquáhuècähuâ, o quäquáhuèhuâ = el dueño deste ganado mayor (más usado quäquáhuèhuâ) (3.10.1)


CUERNO
Quäquáhuê = vaca, buey, ò nouillo, como si dixera el que tiene cuernos (1.3.3)

Fuente: 1645 Carochi
Notas: á-- ä-- qua--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/18060

Tlachia [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [ref del 25-04-2024]. Disponible en la Web https://tlachia.iib.unam.mx/datos-glifos/mazahuacan