Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

miqui 

Paleografía: miqui, ni
Grafía normalizada: miqui
Prefijo: ni
Tipo: v.i.
Traducción uno: morirse, pt. onimic. (45)
Traducción dos: morirse, pt. onimic. (45)
Diccionario: Sahagún Escolios
Contexto:MORIRSE, PT. ONIMIC. (45)

Metztli (1). tecuciztecatl.
Yn iquac yancuican valmomana coltontli (2) yuhquin teçacanecuilli (3), teçacanecuiltontli, ayamo (4) tlanextia: çan yuiyan (5) veixtiuh (6), malacachiuhtiuh (7). teuilacachiuhtiuh. Caxtoltica (8) ÿn vel malacachiui (9), teuilacachiui, yn vel maci (10), yn chicaua (11). Auh yn iquac vel oyaualiuh, omalacachiuh, ynic valneci, ynic valmomana yn vmpa (12) yquiçayan (13) tonatiuh yn iquac ye tlapoyaua (14) yuhquin (15) comalli (16), veipol (17), vel teuilacachtic (18), malacachtic, yuhquin tlapalli chichiltic, chichilpatic (19). Auh q'niquac in ye achi (20) quiualtoca (21), in ye ualacoq'ça (22) iztaya (23): mitoa ye tlachia (24), ye tlanextia ÿn metztli, ye metztona: yztalectic (25) vel iztac (26), ynic motta (27) ynic neci iuhqüen tochton (28) yxco (29) vetztoc (30). Yntlacamo (31) tle mixtli. ÿntlacamo mixxoa (32). mixtemi. yuhquïn tona yc tlaneci, mitoa yehon (33) cemilhuitl (34) vel tlanaltona (35). tlanaltonatimani. tlacalantoc. tlacalantimani. Auh yn iquac ouelacic (36). ouelmacic. ytlanextiliz (37) ÿn izquilhuitl (38) yc veya (39), malacachiui: çan (40) iuh nenti oc (41) ceppa tepitonaui (42), tepitonauhtiuh, oc ceppa yuhqui mochiua ynic yäncuican valmomana, çan iuiyän (43) poliui (44), poliuhtiuh: mitoa ye önmiqui (45) ÿn metztli ye ve in quicochi (46), ye ve in ic cochi ye tlathuitiuh (47), ye tlathuinavac (48) ÿn valquiça. Auh yn iquac vel ompoliuh, mitoa önmic ÿn metztli:
= Capitulo segundo
De la luna
Cuando la luna nuevamente nace, parece un arquito de alambre delgado; aún no resplandece; poco a poco va creciendo. A los quinze dias es llena; y cuando ya es llena, sale por el oriente a la puesta del sol. Parece como una rueda de molino grande, muy redonda y muy colorada; y cuando va subiendo, se para blanca o resplandeciente; parece como un conejo en medio de ella; y si no hay nubes, resplandece casi como el sol, casi como de dia. Y despues de llena cumplidamente, poco a poco se va menguando, hasta que se va a hazer como cuando començo. Dicen entonces: "Ya se muere la luna; ya se duerme mucho;" esto es cuando sale ya con el alva. Al tiempo de la conjuncion dizen: "Ya es muerta la luna."

1: luna
2: arquillo
3: barbute amanera de medio arq?llo caso. notêçacanecuil. notêçacanecuilton
4: aun no
5: poco a poco
6: yrse engrandeciendo pt. oueixtia
7: yrse haziendo redondo. pt. omalacachiuhtia. oteuilacachiuhtia
8: a los quinze dias
9: acabarse de aredondear. pret. oyaualiuh. omalacachiuh. oteuilacachiuh
10: perfectionarse. pt. omacic
11: hazerse fuerte pt. ochicauac
12: aculla
13: a la salida. caso. noquiçaya
14: a la tarde. o a la puesta del sol
15: asi como
16: comal. caso. nocomal es vna torta de barro cozido en que cuezen las tortillas.
17: grandazo
18: cosa redonda y llana caso. noteuilacach.
19: cosa muy colorada.
20 vn poco.
21: proceder. pt. oquiualtocac
22: se sube en alto pt. oualacoquiz
23: pararse blanca pt. oyztaz
24: resplandecer pt. otlachix. otlanexti. ometztonac
25: cosa blanquezina. cosa muy blanca
26: cosa muy blanca
27: parecer. omottac. onez
28: coneivelo
29: en la cara. caso. nixco.
30: estar echado pret. ouetztoca
31: si ninguna cosa
32: anublarse pt. omixxoac
33: casi
34: dia
35: resplandecer mucho, o echar mucha clarida de si. pt. otlanaltonac. otlanaltonatimanca, otlacalantoca, otlacalantia
36: cumplirse o perfecionarse pt.oacic. omaci.
37: resplandor o claridad. caso. notlanex. notlanextiliz
38: tantos
39: engrandecerse o crecer pt. oueix
40: poco a poco
41: otra vez
42: achicarse o menguarse pt. otepitonauh. otepitonauhtia
43: poco a poco
44: desparecer. opoliuh opoliuhtia
45: morirse pt. onimic.
46: dormir mucho pt. onicoch.
47: amanecer pt. otlathuic
48: junta al alua

(P_161r)

Fuente: 1565 Sahagún Escolio


Entradas


miqui - En: 1547 Olmos_G    miqui - En: 1547 Olmos_G    miqui - En: 1547 Olmos_V ?    miqui - En: 1551-95 Docs_México    miqui - En: 1551-95 Docs_México    miqui - En: 1565 Sahagún Escolio    miqui - En: 1571 Molina 1    miqui - En: 1571 Molina 1    miqui - En: 1571 Molina 2    miqui - En: 1580 CF Index    miqui - En: 1580 CF Index    miqui - En: 1580 CF Index    miqui - En: 1580 CF Index    miqui - En: 1595 Rincón    miqui - En: 1611 Arenas    miqui - En: 1645 Carochi    miqui - En: 1692 Guerra    miqui - En: 1759 Paredes    miqui - En: 1780 ? Bnf_361    miqui - En: 1780 Clavijero    miqui - En: 1984 Tzinacapan    miqui - En: 2002 Mecayapan    miqui - En: 2004 Wimmer    

Paleografía


miki - En: 1984 Tzinacapan    miqui, ni - En: 1645 Carochi    miqui, ni - En: 1759 Paredes    Miqui, ni - En: 1780 Clavijero    miqui, ni - En: 1551-95 Docs_México    Miqui, ni - En: 1571 Molina 2    miqui, ni - En: 1611 Arenas    miqui, ni - En: 1565 Sahagún Escolio    Miqui, ni. - En: 1780 ? Bnf_361    miqui, non - En: 1551-95 Docs_México    miqui. ni, - En: 1595 Rincón    miquj - En: 1580 CF Index    mjqui - En: 1580 CF Index    mjquj - En: 1580 CF Index    ni, miqui - En: 1571 Molina 1    ni, miqui - En: 1571 Molina 1    nimiqui - En: 1692 Guerra    nomac miqui - En: 1547 Olmos_V ?    

Traducciones


Fallecer, morir - En: 1984 Tzinacapan    v.i., mourir, s'évanouir. / v.inanimé, devenir mat. - En: 2004 Wimmer    I-82, III-41 47(2), VII-20 31, IX-25 65 66(2) 79 - En: 1580 CF Index    morir - En: 2002 Mecayapan    aquel muere - En: 1547 Olmos_G    morir - En: 1547 Olmos_G    morir - En: 1645 Carochi    morir - En: 1759 Paredes    Morir - En: 1780 Clavijero    fallecer / morir / difunto (morir) / [morir] / irse de la vida - En: 1551-95 Docs_México    morir. prete: onimic. - En: 1571 Molina 2    morir - En: 1611 Arenas    morirse, pt. onimic. (45) - En: 1565 Sahagún Escolio    Morir; fenecer ó acabarse. - En: 1780 ? Bnf_361    ser muerto - En: 1551-95 Docs_México    morir. - En: 1595 Rincón    II-68 88 180, III-2 27(3) 28 41 47 49 59 - En: 1580 CF Index    II-124, VIII-2, X-13, XI-3 - En: 1580 CF Index    II-76 124 139(4) 148(2) 156 164 168, IV-43, V-173 191 192(2), VI-25 39 54 115 126 157(4) 161 162, VIII-42 44, X-174, XI-3 4(3) 29 48 54 63(2) 68 69 70 71(2) 77(2) 78 83 85(2) 86 91 98 102 103 131(2) 133(2) 162 186 216 239 244 254, XII-56 62(2) 86 111 - En: 1580 CF Index    fenecer, acabarse. - En: 1571 Molina 1    morir. - En: 1571 Molina 1    yo muero - En: 1692 Guerra    matar a otro - En: 1547 Olmos_V ?    

Textos en Temoa

3v 27

Ma xiuhquecholxochi çan in tzinitzcan malintoca can miqui huaqui xochitl çan ic tonmoquimiloa canlxv titlatoani ya tiNeçahualcoyotl

27. Que las flores del ave xiuhquéchol se entrelacen con las del pájaro tzinitzcan. Flores muertas, secas, sólo con ellas tú te atavías, tú señor, Nezahualcóyotl.