Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

tlatia 

Paleografía: tlatia, nic
Grafía normalizada: tlatia
Prefijo: nic
Tipo: v.t.
Traducción uno: escurecer (el fuego) / quemar
Traducción dos: escurecer (el fuego) / quemar
Diccionario: Alarcón
Contexto:ESCURECER (EL FUEGO)
§ Tla xihualauh xoxouhqui cihuatl: ye yhuicpa, tiauh nota xiuhtli milintica, nahui acatl tzoncoztli. Compa oquitlalli in itleuh nota xiuhtli milintica, nahui acatl tzoncoztli(29). / Ticcehuiz; ye tichuica xoxouhqui cihuatl, nonan chalchicueye; ticcehuiz in itleuh campa oquitlalli. tla xihualhuia coçauhqui tlamacazqui, chicnauhtlatecapanilli, chicnauhtlatetzotzonalli, ye yhuan tiauh, yhuan timomoliuhtiuh; ye tic-huica coçauhqui tlapapalacatl. / Tla xihualhuia, nonan chalchicueve; aman yequene tla xihualhuia: tla xicpopoliti nota nahui acatl milintica ihio, ytlatol. Iniquac in tlanez quimocamahahuiltizquia: mopan ceceuhqui, mopan popoliuhqui. Aman yequene ticpopoloz, tictlatiz, ticquixtiz. §
A las enfermedades que se comprehenden debajo de los nombres de sarpullido y empeines, aplican asi las mismas mediçinas que son ante todas cosas, roçiar la parte enferma con agua conjurada y acompañada con su conjuro y encanto, y luego aplican otros simples como son tlacopatli, piçiete y axin, diçiendo tambien su parte de conjuro a estas mediçinas y a otras cuales quien que aplican; diçen pues el conjuro hablando al agua: Ven acá, tu verde muger que as de ir contra mi Padre la cometa que centellea, contra las quatro cañas de los cabellos rubios: has lo de apagar; ya llebas la verde muger madre, la de la saya de piedras preçiosas: apaga su fuego donde lo puso. / Ven acá, espiritado amarillo, y tu nueue vezes golpeado, nueue vezes aporreado, que ya la acompañas y bas embuelto con ella tampien te acompaña el amarillo, el axin bolador. Está en lo que te digo, mi madre la de las nahuas preçiosas (el agua). / Aora es ello, acude con lo que te digo; ve a destruir a mi padre las cañas que echan llamas (el fuego metph.), su resuello y voz, quando mas resplandeçe, quando mas claro esta se queria burlar de ti, pero en ti afloja y pierde su fuerça. Aora finalmente lo as de detruir, escureçer y quitar de adelante.
(VI, 25 Para sarpullido, empeines y enfermedades deste genero, (482))


QUEMAR
§ Tlacuel tla xihuallauh, tlatlahuic chichimecatl, ca nican ycac tlamacazqui ceatl ytonal anquitlatizque, anquipòpolozque; tleyn ticmati tlatlahuic chichimecatl? ca nican nicyolitiz yn nohueltiuh yztac cihuatl. §
Los maestros de hazer cal y armar los hornos, par que en todo aya supersticion, cortan la madera vsando tambien de conjuro y entran hablando con la hacha como se sigue: A ti digo, chichimeco bermejo, que aqui esta el sacerdote para quemar y consumir este arbol; que se te alcansa chichimeco vermejo? con esto e de dar vida o engendrar a mi hermana la muger blanca (por la cal).
(II, 5 Del conjuro y encanto de los que arman hornos de cal, (197-1))

Fuente: 1629 Alarcón


Entradas


tlatia - En: 1547 Olmos_V ?    tlatia - En: 1547 Olmos_V ?    tlatia - En: 1547 Olmos_V ?    tlatia - En: 1547 Olmos_V ?    tlatia - En: 1547 Olmos_V ?    tlatia - En: 1547 Olmos_V ?    tlatia - En: 1565 Sahagún Escolio    tlatia - En: 1571 Molina 1    tlatia - En: 1571 Molina 1    tlatia - En: 1571 Molina 1    tlatia - En: 1571 Molina 1    tlatia - En: 1571 Molina 1    tlatia - En: 1571 Molina 1    tlatia - En: 1571 Molina 1    tlatia - En: 1571 Molina 1    tlatia - En: 1571 Molina 1    tlatia - En: 1571 Molina 1    tlatia - En: 1571 Molina 1    tlatia - En: 1571 Molina 2    tlatia - En: 1571 Molina 2    tlatia - En: 1611 Arenas    tlatia - En: 1629 Alarcón    tlatia - En: 1629 Alarcón    tlatia - En: 1629 Alarcón    tlatia - En: 1629 Alarcón    tlatia - En: 1645 Carochi    tlatia - En: 1645 Carochi    tlatia - En: 1645 Carochi    tlatia - En: 1692 Guerra    tlatia - En: 1692 Guerra    tlatia - En: 1759 Paredes    tlatia - En: 1765 Cortés y Zedeño    tlatia - En: 1765 Cortés y Zedeño    tlatia - En: 1765 Cortés y Zedeño    tlatia - En: 1765 Cortés y Zedeño    tlatia - En: 1780 ? Bnf_361    tlatia - En: 1780 ? Bnf_361    tlatia - En: 1780 ? Bnf_361    tlatia - En: 1780 ? Bnf_361    tlatia - En: 1780 ? Bnf_361    tlatia - En: 1780 ? Bnf_361    tlatia - En: 1780 ? Bnf_361    tlatia - En: 1780 ? Bnf_361    tlatia - En: 1780 ? Bnf_361    tlatia - En: 1780 ? Bnf_361    tlatia - En: 1780 ? Bnf_361    tlatia - En: 17?? Bnf_362    tlatia - En: 17?? Bnf_362    tlatia - En: 17?? Bnf_362    tlatia - En: 17?? Bnf_362    tlatia - En: 1984 Tzinacapan    tlatia - En: 1984 Tzinacapan    tlatia - En: 2002 Mecayapan    tlatia - En: 2002 Mecayapan    tlatia - En: 2004 Wimmer    tlatia - En: 2004 Wimmer    

Paleografía


kitatia - En: 1984 Tzinacapan    kitätia - En: 1984 Tzinacapan    Motatia - En: 1765 Cortés y Zedeño    nictlatia - En: 1692 Guerra    nictlatia - En: 1547 Olmos_V ?    nictlatia notlauelilocayo - En: 1571 Molina 1    nino, tlatia - En: 1571 Molina 1    nino, tlatia - En: 1571 Molina 1    nino, tlatia - En: 1571 Molina 1    nino, tlatia - En: 1571 Molina 1    nino, tlatia - En: 1571 Molina 1    ninotlatia - En: 1547 Olmos_V ?    ninotlatia - En: 1547 Olmos_V ?    nite, tlatia - En: 1571 Molina 1    nitla, tlatia - En: 1571 Molina 1    nitla, tlatia - En: 1571 Molina 1    nitla, tlatia - En: 1571 Molina 1    nitla, tlatia - En: 1571 Molina 1    nitlatia - En: 1692 Guerra    nitlatlatia - En: 1547 Olmos_V ?    nitlatlatia - En: 1547 Olmos_V ?    nitlatlatia - En: 1547 Olmos_V ?    quitatiá - En: 2002 Mecayapan    quitatiá - En: 2002 Mecayapan    Tatia - En: 1765 Cortés y Zedeño    Tatia - En: 1765 Cortés y Zedeño    Tatia - En: 1765 Cortés y Zedeño    tetlatia - En: 17?? Bnf_362    TLAHTIA - En: 2004 Wimmer    tlátia, nic - En: 1645 Carochi    tlatia, nic - En: 1629 Alarcón    tlàtia, nic - En: 1629 Alarcón    tlatia, nic - En: 1759 Paredes    tlatia, nino - En: 1629 Alarcón    tlatia, nino - En: 1565 Sahagún Escolio    Tlatia, nino - En: 1780 ? Bnf_361    Tlatia, nino - En: 1780 ? Bnf_361    Tlatia, nino - En: 1780 ? Bnf_361    Tlatia, nino - En: 1780 ? Bnf_361    Tlatia, nino - En: 1780 ? Bnf_361    Tlatia, nino - En: 1571 Molina 2    tlatia, nino-on - En: 1629 Alarcón    Tlatia, nite - En: 1780 ? Bnf_361    Tlatia, nite - En: 1571 Molina 2    Tlatia, nitla - En: 1780 ? Bnf_361    Tlatia, nitla - En: 1780 ? Bnf_361    Tlatia, nitla - En: 1780 ? Bnf_361    Tlatia, nitla - En: 1780 ? Bnf_361    Tlatia, nitla - En: 1780 ? Bnf_361    tláti[a], nic - En: 1611 Arenas    tlätia, nic - En: 1645 Carochi    tlätia, nino - En: 1645 Carochi    

Traducciones


Quemar - En: 1984 Tzinacapan    Esconder - En: 1984 Tzinacapan    Escabullirse - En: 1765 Cortés y Zedeño    yo escondo - En: 1692 Guerra    esconder algo - En: 1547 Olmos_V ?    engañar a otro có[n] aparencia de bien. - En: 1571 Molina 1    arder o quemarse. - En: 1571 Molina 1    esconderse. - En: 1571 Molina 1    quemarse con fuego. - En: 1571 Molina 1    quemarse. - En: 1571 Molina 1    encubrirse. - En: 1571 Molina 1    esconderse - En: 1547 Olmos_V ?    Esconderse - En: 1547 Olmos_V ?    quemar con huego. - En: 1571 Molina 1    encerrar pan o vino. - En: 1571 Molina 1    poner en guarda. - En: 1571 Molina 1    esconder algo. - En: 1571 Molina 1    encubrir algo, generalmente. - En: 1571 Molina 1    yo enciendo - En: 1692 Guerra    asconder algo - En: 1547 Olmos_V ?    Asconder algo - En: 1547 Olmos_V ?    Esconder algo - En: 1547 Olmos_V ?    quemar; encender, prender - En: 2002 Mecayapan    quemar; encender, prender - En: 2002 Mecayapan    Atisar - En: 1765 Cortés y Zedeño    Trasponer escondiendo - En: 1765 Cortés y Zedeño    Esconder - En: 1765 Cortés y Zedeño    Quemar - En: 17?? Bnf_362    v.t. tê-., devenir l'oncle de quelqu'un. - En: 2004 Wimmer    tlâtia > tlâtih. / v.t. tla-., cacher. / v.réfl., se dissimuler. / v.réfl. à sens passif, être caché. / tlatia > tlatih. / v.t., brûler, / v.réfl., prendre feu. / v.réfl. à sens passif, être brûlé. - En: 2004 Wimmer    Encubrir algo: - En: 17?? Bnf_362    Esconderse - En: 17?? Bnf_362    Hacer arder otra cosa - En: 17?? Bnf_362    quemar / quemarse - En: 1645 Carochi    escurecer (el fuego) / quemar - En: 1629 Alarcón    destruir - En: 1629 Alarcón    esconder - En: 1759 Paredes    esconderse - En: 1629 Alarcón    esconderse, pt. oninotlati (12-) - En: 1565 Sahagún Escolio    Quemarse - En: 1780 ? Bnf_361    Arder, o quemarse - En: 1780 ? Bnf_361    Quemarse con fuego - En: 1780 ? Bnf_361    Esconderse - En: 1780 ? Bnf_361    Encubrirse - En: 1780 ? Bnf_361    esconderse o quemarse. preter: oninotlati. - En: 1571 Molina 2    esconderse - En: 1629 Alarcón    Quemar a otro con fuego - En: 1780 ? Bnf_361    esconder a otro o quemarle. pret: onitetlati. - En: 1571 Molina 2    Poner en guarda - En: 1780 ? Bnf_361    Guardar en lugar - En: 1780 ? Bnf_361    Encerrar pan o vino - En: 1780 ? Bnf_361    Encubrir algo generalmente - En: 1780 ? Bnf_361    Esconder algo - En: 1780 ? Bnf_361    encender - En: 1611 Arenas    esconder - En: 1645 Carochi    esconderse - En: 1645 Carochi