Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

tequihua 

Paleografía: tekiua
Grafía normalizada: tequihua
Traducción uno: Jefe
Traducción dos: jefe
Diccionario: Tzinacapan
Fuente: 1984 Tzinacapan
Notas: iua-- ki--


Entradas


tequihua - En: 1579 Durán    tequihua - En: 1580 CF Index    tequihua - En: 1580 CF Index    tequihua - En: 1580 CF Index    tequihua - En: 1598 Tezozomoc    tequihua - En: 1780 Clavijero    tequihua - En: 1984 Tzinacapan    tequihua - En: 2002 Mecayapan    tequihua - En: 2004 Wimmer    

Descomposición


tequi-hua

Palabras


tequi    tequi +    tequi tlacua    tequi tlacuani    tequia    tequiaana    tequiahana    tequiahuatlan    tequiamiqui    tequiana    tequiatli    tequiatlini    tequicahua    tequicahualiztli    tequicalli    tequichichina    tequichihua    tequichihualtia    tequicochi    tequicochini    


acacahua    acachollohua    acahua    acaixhua    acalhua    acamelahua    acan ontlamamachiyohua    acanhuel nicchihua    acayohua    aceceyohua    acellohua    achi pozahua    achihua    achiton tlayohua    achitontlayohua    achiuel nic, chihua    achiuel nic,chihua    achiyochihua    achto niteihua    achto nompehua    


tequicahua    tequichihua    tequitihua    

Paleografía


tekiua - En: 1984 Tzinacapan    TEQUIHUAH - En: 2004 Wimmer    tequihuaj - En: 2002 Mecayapan    tequioa - En: 1580 CF Index    tequiva - En: 1580 CF Index    tequjoa - En: 1580 CF Index    

Traducciones


Jefe - En: 1984 Tzinacapan    Oficial, u hombre adicto al servicio de otros - En: 1780 Clavijero    "El que tiene a cargo el trabajo" - En: 1579 Durán    capitán señalado [en] las guerras con cargo y por tal caudillo de una capitanía de çiem hombres los que son de su mesmo barrio / baleroso, de los primeros acometedores / conquistador [por] aber hecho presa [en] la batalla *AF - En: 1598 Tezozomoc    Les soldats aguerris, guerriers qui ont obtenu une certaine gloire. - En: 2004 Wimmer    líder (en el municipio), presidente municipal - En: 2002 Mecayapan    III-25(2), VIII-77(4), X-24(4) - En: 1580 CF Index    II-227 - En: 1580 CF Index    II-164, XII-111(2) 120 - En: 1580 CF Index    

Textos en Temoa

2r 20

Auh yn ipan yc nauhtlayacatl Panohuayan no yz catqui yn omochiuh yxpan yehuatl omoteneuh Juez ynic nican ohualla Ama^qmecan yn ihcuac oquittitique yehuantin Panohuayan tlaca yn iuh catqui yn innonquaahxiliz yn innonquahecoliz ynic no huel ce ahxiliztli hecoliztli quipia yhuan ce tlahtocayotl yhuan quimittitique yn quezquîtin oncatca yhcuac oncan y huel oc yehuantin tlahtocapipiltin oquichtlahtocatlachihualtin no yhuan yn quezquintin on catca pipiltin motenehua tlahtoca cihuapiltlachihualtin mochtin quimittac yn omoteneuh Juez ynic oncan ceme yxquetzalozque ce tlahtohuani mochihuaz Panohuayan auh oc cence yehuatl quittitique yn omoteneuh Juez yn itlacamecayo Don Joseph de Sancta Maria Teuhctlacoçauhcatzin yn iuh catqui ytlacatiliz ynic çan cihuapiltlahtocatlachihualli çan itechpa ynantzin ynic pilli auh yn itechpa yttatzin çan tequihua quapilli catca ytoca Chalchiuhhecatzin ynin huel oncan chane catca y Panohuayan ychpochtzin yn tlahtohuani huehue quauhcehcecuitzin tlamaocatl Teuhctli yn quimocihuahuatica ynic oncan motlacatilli omoteneuh Don Joseph de Sancta Maria auh yn o yuh quittaqu in omoteneuh Juez Andres de Stiago xuchitototzin yn iuh catqui ytlacatiliz ytlacamecayo yn omoteneuh Don Joseph de Sancta Maria Teuhctlacoçauhcatzin ynic çan cihuatlachihualli pillotica auh yn ittatzin çan macehualli quauhpilli auh yn o yuhqui quittaqu in omoteneuh Juez huel yc amo quiceliaya çan quitlatzilhuiaya ^y çan niman amo quinequia ynic yehuatl tlahtocatzin Panohuayan ca noço huel yehuatl yn quixquetza Panohuayan tlaca ynic intlahtocauh yez auh ye oncan in yn quihto omoteneuh Juez quimilhui yn panohuayan tlaca yhuan Amaqueme^q ca nimechilya ca amo monequi yehuatl in tlahtocatzin Panohuayan ypampa caçan cichuatlachihualli auh yn iuh connequia yehuatl omoteneuh Juez Huel ce oquichtlahtocatlachihualli yn oncan quitlahtocatlalizquia Panohuayan auh ynic huel yehuatl quixquetzaya quimacaya tlahtocayotl Panohuayan yn itoca Don Mateo Tetlilnellohuatzin Tecpanecatl teuhctli ypampa huel  quittac yn itlacatiliz ynic tlahtocaoquichtlachihualli panohuayan ypiltzin catca yn tlahtohuani Quauhcehcecuitzin tlamaocatl teuhctli auh macihui yn iuh omoteneuh Juez ynic yehuatl Don Mateo Tetlilnellohuatzin quimacaya tlahtocayotl yece y yehuatl amo quicelli çan quilhui ynic quinanquilli tlahtohuanié ca cenca nimitznotlatlauhtilia ma ça yehuatl xicmomaquilli yn Don Joseph de Sancta Maria in tlahtocayotl ca nomachtzin yhuan ca ohuiya yn xuchipillan yc niman quinanquilli quihto y Juez ye nimitznolhuilia ca amo huel mochihuaz ynic yehuatl tlahtocatzin Panohuayan auh ma ye yehuatl oncan in tlahtocati// in Don Juan de oJeta Quauhcehcecuitzin yn otlacatito tlalmanalco yn itlaçopiltzin Don hernando de guzman omacatzin Teohua teuhctli tlahtohuani ca oniquittac yn itlacamecayo ca amoxhuiuh amopiltzin yn ompa oquichihuillito cihuapilli papaloxuchitzin yn ichpotzin tlahtohuani catca Quauhcehcecuitzin tlamaocatl Teuhctli ca nican Panohuayan mohuicac yn inantzin ca cenquiztica yn ihezço yn itlapallo yn iconetzin  omoteneuh Don Juan de oJeta ma xicmaniliti yn ompa tlalamanalco ma yehuatl nican quipiaqui y nauhtlayacatl altepetl Panohuayan ynic nauhcan ca tlahtocayotl ca nel yxhuiuhtzin no yehuatl in tlahtohuani catca huehue Quauhcehcecuitzin auh ynin yc tlanahuatica omoteneuh Juez in ça tepan amo huel mochiuh ynic canazquia omoteneuh Don Juan de oJeta quauhcehcecuitzin yn ompa tlalmanalco auh yc niman no ceppa quihto in Juez quilhui in Don Mateo Tetlilnellohuatzin ca ye cualli ma yhui Don Mateohe ca motencopa ye nicmaca in tlahtocayotl Panohuayan in momach Don Joseph de Sancta Maria yn amo huel yuh mochihuazquia amo nehuatl notlahtlacol ca tehuatl motlahtlacol ynic niman huel oquimacac oquitlahtocatlalli y çâ ye ypan omoteneuh xihuitl de años tlahtohuani tlamaocatl teuhctli mochiuh yn Panohuayan yn oncan in no cenpohuallonmatlactli xihuitl yn amo noyac tlahtocat çan cuauhtlahtolloc yhcuac quincauhque ^y yn itztlacoçauhcan tecpan yhuan tlayllotlacan teohuacan tecpan ynic aocmo ôpa ontecpanohua yn omoteneuh oc Excanme pipiltin ya yehuantin in y panohuayan tlaca yhuan tzacualtitlan Tenanca yhuan Tecuanipâ tlaca O yuhqui yn ynic tlacenquixtilli ynic tlaneltilili yn altepehuehuenenonotzaliztlahtolli yn ixquichtlamantli nican ye toconcaquiz Ticpohuaz yn ipan in huehuenemilizamoxtli in çaço ac tehuatl tamapouhqui yn tichristiano ynic amo tle ytlah yc timotzotzonaz Tomeyollohuaz ynic amo tiquihtoz campa oquiz yn ixquichtlamantli huehuenemiliztenonotzaliztlahtolli nican neztoc teneuhtoc huel xicmomachilti ynin huehuenemiliztlahtolli ca mochi ye huecauh neltiliztli ca omochiuh yhuan ye huecauh miequintin tlaçohuehuetque yllamatque y huel huehuetlahtolmatinime catca yn oquitlalitiaque yn oquitecpantiaque ynin huehuexiuhtlapohualamoxpan yn oquihualtlapalycuilotiaque ynic oquihualtecpancapixtiaque yn iuh oc nepa in huehuenenonotzal mochiuhtiuh yn oquineltilitiaque yn iuhqui ^y mochi yn quimattihui auh ynic huel ticmatiz ca nehuatl Don domingo de S Anton Muñon Quauhtlehuanitzin Chimalpahin mochi onictemo ynin huehuetlahtolli aquin oc quimati topan axacan tonemilizpan auh ynic amo polihuiz ylcahuiz yn ynic oc ceppa ye no nehuatl axcan nicneltilia nicyancuilia niccenteamoxtlalia oc ceppa nicacicatecpana yn iuh ye huecauh onemohuaco yn iuh otlamanico yn nican ypan yc ontlayacatl altepetl Tzacualtitlan Tenanco chiconcohuac Ama^qmecan yn hueycan in ceme yc nauhcan ticate ypan yc cemaltepetl motenehua la Provincia de chalco nican quittazque yhuan quimatizque yn axcan cahuitl ypan monemiltia tepilhuan yhuan quin ye nemiquihui yn amo quimatia yn iuh catqui yhuehuenenonotzallo yn ihuehuetlahtollo altepetl yn iuh niman ye onneciz ye onmotecpancapohuaz yn ipan in huehuealtepetenonotzaliztlahtolli Huehuenemilizamoxtli


Personajes en Tlachia

METLALTOYUCA - M_E

Personaje - M_E_21

Lectura: tequihua


Morfología: guerrero

Morfología: guerrero ; oficial

Descomposicion: tequi-hua

Relato: 02

Sexo: m

https://tlachia.iib.unam.mx/personaje/M_E_21

tequihua 

Paleografía: tequihuaj
Grafía normalizada: tequihua
Tipo: s.
Traducción uno: líder (en el municipio), presidente municipal
Traducción dos: lider (en municipio), presidente municipal
Diccionario: Mecayapan
Contexto:Véase: itequi
Fuente: 2002 Mecayapan
Notas: j -- Esp: í-- Esp: el--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/28054

METLALTOYUCA - M_E

Elemento: xiuhuitzolli


Sentido: diadema preciosa

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.05.07

xiuhuitzolli 

Paleografía: xiuhuitzolli
Grafía normalizada: xiuhuitzolli
Tipo: r.n.
Traducción uno: mitra de obispo.
Traducción dos: mitra de obispo.
Diccionario: Molina_1
Fuente: 1571 Molina 1
Folio: 85v
Notas: [1] uh-- u$--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/144890

METLALTOYUCA - M_E

Elemento: quetzallalpiloni


Sentido: atado de plumas de quetzal

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.06.07

quetzallalpiloni 

Paleografía: QUETZALLALPILONI
Grafía normalizada: quetzallalpiloni
Traducción uno: Touffes de plumes de quetzal.
Traducción dos: touffes de plumes de quetzal.
Diccionario: Wimmer
Contexto:quetzallalpîlôni, éventuel du passif, n.d'instrument.
Touffes de plumes de quetzal.
Allem., Quetzalfederquastengehänge. W.Lehmann 1938,257.
Esp., eran dos borlas hechas de plumas ricas guarnecidas con oro muy curiosas... atadas à los cabellos de la coronilla de la cabeza, que colgaban hasta los sienes (Sahagun 8.9 = II p.288).
" quetzallalpilôni teôcuitlatica tecpayoh ", des touffes de plumes de quetzal avec des couteau en or. Sah8,74.
Fuente: 2004 Wimmer

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/60866

METLALTOYUCA - M_E

Elemento: tlacatl


Sentido: hombre; señor

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/01.01.01

tlacatl 

Paleografía: tlacatl
Grafía normalizada: tlacatl
Tipo: r.n.
Traducción uno: persona
Traducción dos: persona
Diccionario: Arenas
Contexto:PERSONA
tlacatl = persona (Palabras que comunmente se suelen dezir nombrando diversas cosas: 2, 133)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11615

METLALTOYUCA - M_E

Elemento: tilmatli


Sentido: manta

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.07.01

tilmatli 

Paleografía: tilmahtli
Grafía normalizada: tilmatli
Tipo: r.n.
Traducción uno: manta / [manta] / paño / ropa
Traducción dos: manta / [manta] / paño / ropa
Diccionario: Arenas
Contexto:MANTA
tilmahtli = manta (Nombres de diversos generos de cosas: 2, 142)

tilmahtli huey = manta grande (Palabras que comunmente se suelen dezir nombrando diversas cosas: 2, 133)

tilmahtli tepiton = manta chica (Palabras que comunmente se suelen dezir nombrando diversas cosas: 2, 133)


[MANTA]
cama tilmahtli = sabanas (Nõbres de axuar de casa: 1, 21)


PAÑO
tilmahtli = paño (Recaudo para coser: 1, 29)


ROPA
ma monechico in mochi tilmahtli = recojase toda la ropa (Lo que comunmente suelen dezir los amos a los moços quando quieren caminar, y cargar las mulas: 1, 33)

Fuente: 1611 Arenas
Notas: ht--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11598

METLALTOYUCA - M_F

Personaje - M_F_12

Lectura: tequihua


Morfología: guerrero

Morfología: guerrero ; oficial

Descomposicion: tequi-hua

Relato: 02

Sexo: m

https://tlachia.iib.unam.mx/personaje/M_F_12

tequihua 

Paleografía: tequihuaj
Grafía normalizada: tequihua
Tipo: s.
Traducción uno: líder (en el municipio), presidente municipal
Traducción dos: lider (en municipio), presidente municipal
Diccionario: Mecayapan
Contexto:Véase: itequi
Fuente: 2002 Mecayapan
Notas: j -- Esp: í-- Esp: el--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/28054

METLALTOYUCA - M_F

Elemento: xiuhuitzolli


Sentido: diadema preciosa

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.05.07

xiuhuitzolli 

Paleografía: xiuhuitzolli
Grafía normalizada: xiuhuitzolli
Tipo: r.n.
Traducción uno: mitra de obispo.
Traducción dos: mitra de obispo.
Diccionario: Molina_1
Fuente: 1571 Molina 1
Folio: 85v
Notas: [1] uh-- u$--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/144890

METLALTOYUCA - M_F

Elemento: quetzallalpiloni


Sentido: atado de plumas de quetzal

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.06.07

quetzallalpiloni 

Paleografía: QUETZALLALPILONI
Grafía normalizada: quetzallalpiloni
Traducción uno: Touffes de plumes de quetzal.
Traducción dos: touffes de plumes de quetzal.
Diccionario: Wimmer
Contexto:quetzallalpîlôni, éventuel du passif, n.d'instrument.
Touffes de plumes de quetzal.
Allem., Quetzalfederquastengehänge. W.Lehmann 1938,257.
Esp., eran dos borlas hechas de plumas ricas guarnecidas con oro muy curiosas... atadas à los cabellos de la coronilla de la cabeza, que colgaban hasta los sienes (Sahagun 8.9 = II p.288).
" quetzallalpilôni teôcuitlatica tecpayoh ", des touffes de plumes de quetzal avec des couteau en or. Sah8,74.
Fuente: 2004 Wimmer

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/60866

METLALTOYUCA - M_F

Elemento: tlacatl


Sentido: hombre; señor

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/01.01.01

tlacatl 

Paleografía: tlacatl
Grafía normalizada: tlacatl
Tipo: r.n.
Traducción uno: persona
Traducción dos: persona
Diccionario: Arenas
Contexto:PERSONA
tlacatl = persona (Palabras que comunmente se suelen dezir nombrando diversas cosas: 2, 133)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11615

METLALTOYUCA - M_F

Elemento: tilmatli


Sentido: manta

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.07.01

tilmatli 

Paleografía: tilmahtli
Grafía normalizada: tilmatli
Tipo: r.n.
Traducción uno: manta / [manta] / paño / ropa
Traducción dos: manta / [manta] / paño / ropa
Diccionario: Arenas
Contexto:MANTA
tilmahtli = manta (Nombres de diversos generos de cosas: 2, 142)

tilmahtli huey = manta grande (Palabras que comunmente se suelen dezir nombrando diversas cosas: 2, 133)

tilmahtli tepiton = manta chica (Palabras que comunmente se suelen dezir nombrando diversas cosas: 2, 133)


[MANTA]
cama tilmahtli = sabanas (Nõbres de axuar de casa: 1, 21)


PAÑO
tilmahtli = paño (Recaudo para coser: 1, 29)


ROPA
ma monechico in mochi tilmahtli = recojase toda la ropa (Lo que comunmente suelen dezir los amos a los moços quando quieren caminar, y cargar las mulas: 1, 33)

Fuente: 1611 Arenas
Notas: ht--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11598

METLALTOYUCA - M_H

Personaje - M_H_07

Lectura: tequihua


Morfología: guerrero

Morfología: guerrero ; oficial

Descomposicion: tequi-hua

Relato: 02

Sexo: m

https://tlachia.iib.unam.mx/personaje/M_H_07

tequihua 

Paleografía: tequihuaj
Grafía normalizada: tequihua
Tipo: s.
Traducción uno: líder (en el municipio), presidente municipal
Traducción dos: lider (en municipio), presidente municipal
Diccionario: Mecayapan
Contexto:Véase: itequi
Fuente: 2002 Mecayapan
Notas: j -- Esp: í-- Esp: el--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/28054

METLALTOYUCA - M_H

Elemento: xiuhuitzolli


Sentido: diadema preciosa

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.05.07

xiuhuitzolli 

Paleografía: xiuhuitzolli
Grafía normalizada: xiuhuitzolli
Tipo: r.n.
Traducción uno: mitra de obispo.
Traducción dos: mitra de obispo.
Diccionario: Molina_1
Fuente: 1571 Molina 1
Folio: 85v
Notas: [1] uh-- u$--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/144890

METLALTOYUCA - M_H

Elemento: quetzallalpiloni


Sentido: atado de plumas de quetzal

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.06.07

quetzallalpiloni 

Paleografía: QUETZALLALPILONI
Grafía normalizada: quetzallalpiloni
Traducción uno: Touffes de plumes de quetzal.
Traducción dos: touffes de plumes de quetzal.
Diccionario: Wimmer
Contexto:quetzallalpîlôni, éventuel du passif, n.d'instrument.
Touffes de plumes de quetzal.
Allem., Quetzalfederquastengehänge. W.Lehmann 1938,257.
Esp., eran dos borlas hechas de plumas ricas guarnecidas con oro muy curiosas... atadas à los cabellos de la coronilla de la cabeza, que colgaban hasta los sienes (Sahagun 8.9 = II p.288).
" quetzallalpilôni teôcuitlatica tecpayoh ", des touffes de plumes de quetzal avec des couteau en or. Sah8,74.
Fuente: 2004 Wimmer

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/60866

METLALTOYUCA - M_H

Elemento: tlacatl


Sentido: hombre; señor

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/01.01.01

tlacatl 

Paleografía: tlacatl
Grafía normalizada: tlacatl
Tipo: r.n.
Traducción uno: persona
Traducción dos: persona
Diccionario: Arenas
Contexto:PERSONA
tlacatl = persona (Palabras que comunmente se suelen dezir nombrando diversas cosas: 2, 133)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11615

METLALTOYUCA - M_H

Elemento: tilmatli


Sentido: manta

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.07.01

tilmatli 

Paleografía: tilmahtli
Grafía normalizada: tilmatli
Tipo: r.n.
Traducción uno: manta / [manta] / paño / ropa
Traducción dos: manta / [manta] / paño / ropa
Diccionario: Arenas
Contexto:MANTA
tilmahtli = manta (Nombres de diversos generos de cosas: 2, 142)

tilmahtli huey = manta grande (Palabras que comunmente se suelen dezir nombrando diversas cosas: 2, 133)

tilmahtli tepiton = manta chica (Palabras que comunmente se suelen dezir nombrando diversas cosas: 2, 133)


[MANTA]
cama tilmahtli = sabanas (Nõbres de axuar de casa: 1, 21)


PAÑO
tilmahtli = paño (Recaudo para coser: 1, 29)


ROPA
ma monechico in mochi tilmahtli = recojase toda la ropa (Lo que comunmente suelen dezir los amos a los moços quando quieren caminar, y cargar las mulas: 1, 33)

Fuente: 1611 Arenas
Notas: ht--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11598

METLALTOYUCA - M_H

Personaje - M_H_09

Lectura: tequihua


Morfología: guerrero

Morfología: guerrero ; oficial

Descomposicion: tequi-hua

Relato: 02

Sexo: m

https://tlachia.iib.unam.mx/personaje/M_H_09

tequihua 

Paleografía: tequihuaj
Grafía normalizada: tequihua
Tipo: s.
Traducción uno: líder (en el municipio), presidente municipal
Traducción dos: lider (en municipio), presidente municipal
Diccionario: Mecayapan
Contexto:Véase: itequi
Fuente: 2002 Mecayapan
Notas: j -- Esp: í-- Esp: el--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/28054

METLALTOYUCA - M_H

Elemento: xiuhuitzolli


Sentido: diadema preciosa

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.05.07

xiuhuitzolli 

Paleografía: xiuhuitzolli
Grafía normalizada: xiuhuitzolli
Tipo: r.n.
Traducción uno: mitra de obispo.
Traducción dos: mitra de obispo.
Diccionario: Molina_1
Fuente: 1571 Molina 1
Folio: 85v
Notas: [1] uh-- u$--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/144890

METLALTOYUCA - M_H

Elemento: quetzallalpiloni


Sentido: atado de plumas de quetzal

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.06.07

quetzallalpiloni 

Paleografía: QUETZALLALPILONI
Grafía normalizada: quetzallalpiloni
Traducción uno: Touffes de plumes de quetzal.
Traducción dos: touffes de plumes de quetzal.
Diccionario: Wimmer
Contexto:quetzallalpîlôni, éventuel du passif, n.d'instrument.
Touffes de plumes de quetzal.
Allem., Quetzalfederquastengehänge. W.Lehmann 1938,257.
Esp., eran dos borlas hechas de plumas ricas guarnecidas con oro muy curiosas... atadas à los cabellos de la coronilla de la cabeza, que colgaban hasta los sienes (Sahagun 8.9 = II p.288).
" quetzallalpilôni teôcuitlatica tecpayoh ", des touffes de plumes de quetzal avec des couteau en or. Sah8,74.
Fuente: 2004 Wimmer

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/60866

METLALTOYUCA - M_H

Elemento: tlacatl


Sentido: hombre; señor

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/01.01.01

tlacatl 

Paleografía: tlacatl
Grafía normalizada: tlacatl
Tipo: r.n.
Traducción uno: persona
Traducción dos: persona
Diccionario: Arenas
Contexto:PERSONA
tlacatl = persona (Palabras que comunmente se suelen dezir nombrando diversas cosas: 2, 133)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11615

METLALTOYUCA - M_H

Elemento: tilmatli


Sentido: manta

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.07.01

tilmatli 

Paleografía: tilmahtli
Grafía normalizada: tilmatli
Tipo: r.n.
Traducción uno: manta / [manta] / paño / ropa
Traducción dos: manta / [manta] / paño / ropa
Diccionario: Arenas
Contexto:MANTA
tilmahtli = manta (Nombres de diversos generos de cosas: 2, 142)

tilmahtli huey = manta grande (Palabras que comunmente se suelen dezir nombrando diversas cosas: 2, 133)

tilmahtli tepiton = manta chica (Palabras que comunmente se suelen dezir nombrando diversas cosas: 2, 133)


[MANTA]
cama tilmahtli = sabanas (Nõbres de axuar de casa: 1, 21)


PAÑO
tilmahtli = paño (Recaudo para coser: 1, 29)


ROPA
ma monechico in mochi tilmahtli = recojase toda la ropa (Lo que comunmente suelen dezir los amos a los moços quando quieren caminar, y cargar las mulas: 1, 33)

Fuente: 1611 Arenas
Notas: ht--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11598

METLALTOYUCA - M_H

Personaje - M_H_15

Lectura: tequihua


Morfología: guerrero

Morfología: guerrero ; oficial

Descomposicion: tequi-hua

Relato: 02

Sexo: m

https://tlachia.iib.unam.mx/personaje/M_H_15

tequihua 

Paleografía: tequihuaj
Grafía normalizada: tequihua
Tipo: s.
Traducción uno: líder (en el municipio), presidente municipal
Traducción dos: lider (en municipio), presidente municipal
Diccionario: Mecayapan
Contexto:Véase: itequi
Fuente: 2002 Mecayapan
Notas: j -- Esp: í-- Esp: el--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/28054

METLALTOYUCA - M_H

Elemento: xiuhuitzolli


Sentido: diadema preciosa

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.05.07

xiuhuitzolli 

Paleografía: xiuhuitzolli
Grafía normalizada: xiuhuitzolli
Tipo: r.n.
Traducción uno: mitra de obispo.
Traducción dos: mitra de obispo.
Diccionario: Molina_1
Fuente: 1571 Molina 1
Folio: 85v
Notas: [1] uh-- u$--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/144890

METLALTOYUCA - M_H

Elemento: quetzallalpiloni


Sentido: atado de plumas de quetzal

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.06.07

quetzallalpiloni 

Paleografía: QUETZALLALPILONI
Grafía normalizada: quetzallalpiloni
Traducción uno: Touffes de plumes de quetzal.
Traducción dos: touffes de plumes de quetzal.
Diccionario: Wimmer
Contexto:quetzallalpîlôni, éventuel du passif, n.d'instrument.
Touffes de plumes de quetzal.
Allem., Quetzalfederquastengehänge. W.Lehmann 1938,257.
Esp., eran dos borlas hechas de plumas ricas guarnecidas con oro muy curiosas... atadas à los cabellos de la coronilla de la cabeza, que colgaban hasta los sienes (Sahagun 8.9 = II p.288).
" quetzallalpilôni teôcuitlatica tecpayoh ", des touffes de plumes de quetzal avec des couteau en or. Sah8,74.
Fuente: 2004 Wimmer

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/60866

METLALTOYUCA - M_H

Elemento: tlacatl


Sentido: hombre; señor

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/01.01.01

tlacatl 

Paleografía: tlacatl
Grafía normalizada: tlacatl
Tipo: r.n.
Traducción uno: persona
Traducción dos: persona
Diccionario: Arenas
Contexto:PERSONA
tlacatl = persona (Palabras que comunmente se suelen dezir nombrando diversas cosas: 2, 133)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11615

METLALTOYUCA - M_H

Elemento: tilmatli


Sentido: manta

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.07.01

tilmatli 

Paleografía: tilmahtli
Grafía normalizada: tilmatli
Tipo: r.n.
Traducción uno: manta / [manta] / paño / ropa
Traducción dos: manta / [manta] / paño / ropa
Diccionario: Arenas
Contexto:MANTA
tilmahtli = manta (Nombres de diversos generos de cosas: 2, 142)

tilmahtli huey = manta grande (Palabras que comunmente se suelen dezir nombrando diversas cosas: 2, 133)

tilmahtli tepiton = manta chica (Palabras que comunmente se suelen dezir nombrando diversas cosas: 2, 133)


[MANTA]
cama tilmahtli = sabanas (Nõbres de axuar de casa: 1, 21)


PAÑO
tilmahtli = paño (Recaudo para coser: 1, 29)


ROPA
ma monechico in mochi tilmahtli = recojase toda la ropa (Lo que comunmente suelen dezir los amos a los moços quando quieren caminar, y cargar las mulas: 1, 33)

Fuente: 1611 Arenas
Notas: ht--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11598

Tlachia [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [ref del 28-03-2024]. Disponible en la Web https://tlachia.iib.unam.mx/datos-personajes/tequihua

Glifos en Tlachia

MH: ALMOYAHUACAN - 387_519r

Glifo - 387_519r_37

Lectura: tequihua


Morfología: guerrero

Morfología: guerrero ; oficial

Descomposicion: tequi-hua

Contacto: labios

Cita: tequiva

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_519r_37

tequihua 

Paleografía: tequihuaj
Grafía normalizada: tequihua
Tipo: s.
Traducción uno: líder (en el municipio), presidente municipal
Traducción dos: lider (en municipio), presidente municipal
Diccionario: Mecayapan
Contexto:Véase: itequi
Fuente: 2002 Mecayapan
Notas: j -- Esp: í-- Esp: el--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/28054

MH: ALMOYAHUACAN - 387_519r

Elemento: huilacapitztli


Sentido: flauta

Valor fonético: tequihua

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05.10.11

huilacapitztli 

Paleografía: huylacapitztli
Grafía normalizada: huilacapitztli
Tipo: r.n.
Traducción uno: Flauta de las que se usaban en sus fiestas:
Traducción dos: flauta de las que se usaban en sus fiestas:
Diccionario: Bnf_362
Fuente: 17?? Bnf_362
Notas: yl--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/13294

Tlachia [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [ref del 28-03-2024]. Disponible en la Web https://tlachia.iib.unam.mx/datos-glifos/tequihua