Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

xihuitl 

Paleografía: sihuitl
Grafía normalizada: xihuitl
Traducción uno: año / años
Traducción dos: año / años
Diccionario: Docs_México
Contexto:AÑO
§ Auh yn iquac ayamo hualhi españoles onmanca xacalli za centetl auh in tochinan mochipa ticchiuaya auh in Pablo Macuex in quitec chinamitl ye axcan XX sihuitl auh yn oncan omocalti i totlalpan ye XV sihuitl. §
E que quando [sic pro : antes que] vinieron los españoles (se las quitaron) [estaba sólo un Xacal] y que los camellones sienpre los an labrado y labravan que agora el dicho Pablo (se le alza e toma por fuerza con las dichas tierras donde labro sus casas) agora veinte años [echó los chinamitl] (e que el suelo dellas es suya donde las labro e que sienpre que tratan pleito) de quince años a esta parte, [construyó su casa en nuestra tierra].
(Demanda e información presentada por Ana Xoco contra Pablo Maquex. Año 1564, [742])

§ Testigo Miguel Tlacoch ychan Tlachcuititlan omonamicti auh yn ixiuhtlapoual ye LX sihuitl omacoc juramento ynic otlatlacoltilloc ynic amo yztlacatiz ypaltzinco in totecuyo dios. §
Testigo Miguel Tlacoch (yndio) natural (del barrio) de Tlachcuititlan [casado] (desta dicha ciudad) del qual fue recibido juramento por dios nuestro señor (el qual aviendo jurado e siendo preguntado) dixo que es de hedad de sesenta años (no le [F.12r.] toca las generales.
(Demanda e información presentada por Ana Xoco contra Pablo Maquex. Año 1564, [753])

§ Auh yn quitemacac tlalli ytoca Nenquiz zan quimixcahui ytla in Pablo Macuex auh yn iquac conmacac niman ye quicaltia in concaltique ye XXX sihuitl mochipa no quichiua in chinamitl ye opa yn oncan mocaltia ocepa quixitinica. §
E que estas tierras las dio e hizo merced dellas a Pablo un yndio [tío suyo] llamado Nenquiz, él solos, e que en dandoselas le labraron alli unas casas y que a que labraron las dichas casas treynta años y sienpre labravan los dichos camellones e que otra vez las avía derribado y las tornó a hacer.
(Demanda e información presentada por Pablo Maquex contra Ana Xoco del tlaxilacalli de Tlachcuititlan, en San Pablo, por una casa y camellones de tierra. Año 1564, [737])

§ Testigo Martin Tlacocohua ychan Tlachcuititlan amo monamictia auh yn ixiuhtlapoual ye LXX sihuitl omacoc juramento ynic otlatlacoltilloc ynic amo yztlacatiz ypaltzinco in totecuyo dios. §
Testigo Martin Tlaco [tachado : choa] coa yndio natural (del barrio) de [Tlachcuitytlan] [soltero] el qual dixo ser de hedad de setenta años del qual rescibieron juramento por dios nuestro señor de decir verdad de lo que le fuere preguntado a cargo del dicho juramento.
(Demanda e información presentada por Ana Xoco contra Pablo Maquex. Año 1564, [745])

§ Testigo Juan Damian ychan Tlachcuititlan omonamicti auh yn ixiuhtlapoual ye LV sihuitl omacoc juramento ynic otlatlacoltilloc ynic amo yztlacatiz . §
Testigo Joan Damyan (Yndio) natural (del barrio) de Tlachcuytitlan (casado) del qual fue tomado e recibido juramento por Dios nuestro señor de decir verdad de lo que le fuere preguntado dixo ques de hedad de cinquenta e cinco años (no le tocan las generales).
(Demanda e información presentada por Ana Xoco contra Pablo Maquex. Año 1564, [749])

§ Auh in tlalli in chinamitl zan quimoneyxcahuiti in contemacac ytoca Nenquiz auh in conmacac yehuatl in Pablo Macuex in comacac ye XXV sihuitl yquac tlatocati in don Diegotzin de San Francisco auh onca omocalti. §
Y que estas tierras e camellones la dio [él solo] un yndio llamado Nenquiz [prencipal] al dicho Pablo Macuex que a que se las dio los dichos veinte e cinco años en tiempo que governaba don Diego [de San Francisco] governador que fue de Mexico [y allí hizo su casa].
(Demanda e información presentada por Pablo Maquex contra Ana Xoco del tlaxilacalli de Tlachcuititlan, en San Pablo, por una casa y camellones de tierra. Año 1564, [735])

§ Auh yn tlalmantli oncan omocalti yn itoca Pablo Macuex ye axcan XXV sihuitl in chinamitl ye no yxquich cauitl quichiua in Pablo Macuex auh in Machoc concauh in quitec chinamitl auh ayc ompa [F. 8r] oquichiuh in Anna Xoco. §
E que despues vido un yndio llamado Pablo Macuex hacer unas casas en las dichas tierras [tlalmantli] abra veinte y cinco años y labrar los cinco camellones todo el dicho tiempo y el dicho Machuc dexó las tierras que abia labrado e que allí hizo y enxendró la dicha Maria Xoco.
(Demanda e información presentada por Ana Xoco contra Pablo Maquex. Año 1564, [751])

§ Auh in xacali yquac onxitini yn tonapachiuhque za yuh omanca yhuan in chinamitl auh in oncan omocalti in Pablo Macuex ye XXV sihuitl yhuan quichiua in chinamitl yacachto conteca in chinamitl yoquichtiuh yn itoca Anna Xoco auh yn ioquichtiuh ytoca catca y Machoc auh yn axcan aocmo quichiua in chinamitl yn itoca Machoc za quimixcauia in Pablo Macuex yuh nicmati huel yehuatl tlalleque in Anna Xoco. §
E que los xacales quando se anego (esta dicha ciudad) quedaron en hiestos y que los camellones (nunca se anegaron y que [en] el pedazo de tierra) hizo unas casas el dicho Pablo Ma[F. 11v.]cuex que labra que las hizo veinte y cinco años y labra asi mismo los camellones e que estas tierras y camellones son de la dicha (Maria) [Ana] Xoco e su marido que se llamaba Machoc [que fue el primero que los echó] (de sus antepasados) e que agora las a dexado [Machoc] por avérselas tomado el dicho Pablo e que no conosce por dueños de las dichas tierras e camellones si no es a la dicha (Maria) [Ana] Xoco.
(Demanda e información presentada por Ana Xoco contra Pablo Maquex. Año 1564, [747])

§ Ye axcan XXV sihuitl yn ical oconquetz centetl ycal tepiton auh yn chinamitl ye no yxquich cauitl in quichiua in ye XXV siuitl a ye quicahua mochipa ayac aca quitlacahualtia yn onpa Tlachcuititlan. §
E vido que de veynte y cinco años a esta parte labro e hizo unas casas con su retraimiento y los camellones a poseido el tiempo de los dichos veinte e cinco años e nunca las a dexado de poseer ni contradicho persona ninguna y es las tierras casas e camellones en la parte y lugar llamado Tlasaytitlan [sic].
(Demanda e información presentada por Pablo Maquex contra Ana Xoco del tlaxilacalli de Tlachcuititlan, en San Pablo, por una casa y camellones de tierra. Año 1564, [732])


AÑOS
§ Ynic centetl tlamantli niquitohua yn onca ycac y nocal yn tlalli yn ipan mani ye cenpoualsihuitl yhuan castolli sihuitl yhuan ce sihuitl Auh yn tlalle y[n achtopa cat]ca in nechmacatia ytoca Tlach[inoltecatl?]Atzin ayc ac tle quitohua [auh y axcan nicmacateua] in nonamic Ana Tecuhcchon. §
Lo primero que digo es que el sitio donde tengo mi casa a tiempo de treinta y seis años que lo poseo y lo ube con voluntad que tubo de darmela un natural llamado Tlachinoltecatl Cotaz [?] y así agora la dejo a mi mujer Ana Teuhchon.
(Testamento de Antonio Quauitencatl del tlaxilacalli de Cuitlauactonco, en San Sebastián. Año 1569, [1142])

§ Auh quin ye XXV sihuitl yn omocalti in pablo Macuex auh in chinamitl ye no ixquich cauitl in quichihua in Pablo Macuex auh in chinamitl macuiltetl ye no yxquich cauitl quichihua yni zan quimocuillique ynic oncan mocaltique ayac quimacac in tlalli auh in Anna Xoco ayc oncan tiquita za nio in itatzin oncan tiquitaya yn itoca Tlacochin. §
E que puede aver veynte e cinco años (que vido a un yndio) llamado Pablo Macuex que labrava y edificaba sus casas en ellas e las tiene oy en dia e que ansi mismo labra los dichos camellones en todo el dicho tiempo y quel dueño de las dichas tierras y camellones fue el padre de la dicha Maria Xoco porque se las tomó el dicho Pablo.
(Demanda e información presentada por Ana Xoco contra Pablo Maquex. Año 1564, [755])

Fuente: 1551-95 Docs_México
Notas: sihuitl--


Entradas


xihuitl - En: 1547 Olmos_G    xihuitl - En: 1551-95 Docs_México    xihuitl - En: 1551-95 Docs_México    xihuitl - En: 1551-95 Docs_México    xihuitl - En: 1565 Sahagún Escolio    xihuitl - En: 1571 Molina 1    xihuitl - En: 1571 Molina 1    xihuitl - En: 1571 Molina 1    xihuitl - En: 1571 Molina 1    xihuitl - En: 1571 Molina 2    xihuitl - En: 1579 Durán    xihuitl - En: 1580 CF Index    xihuitl - En: 1580 CF Index    xihuitl - En: 1580 CF Index    xihuitl - En: 1580 CF Index    xihuitl - En: 1580 CF Index    xihuitl - En: 1595 Rincón    xihuitl - En: 1598 Tezozomoc    xihuitl - En: 1611 Arenas    xihuitl - En: 1645 Carochi    xihuitl - En: 1645 Carochi    xihuitl - En: 1692 Guerra    xihuitl - En: 1780 ? Bnf_361    xihuitl - En: 17?? Bnf_362    xihuitl - En: 17?? Bnf_362    xihuitl - En: 17?? Bnf_362    xihuitl - En: 1984 Tzinacapan    xihuitl - En: 1984 Tzinacapan    xihuitl - En: 1984 Tzinacapan    xihuitl - En: 2004 Wimmer    

Paleografía


sihuitl - En: 1551-95 Docs_México    xihujtl - En: 1580 CF Index    XIUHUITL - En: 1598 Tezozomoc    xiuit - En: 1984 Tzinacapan    xiuit - En: 1984 Tzinacapan    xiuit imäy - En: 1984 Tzinacapan    Xiuitl - En: 1571 Molina 2    xiuitl - En: 1565 Sahagún Escolio    Xiuitl - En: 1780 ? Bnf_361    xiuitl - En: 1551-95 Docs_México    xiuitl - En: 1580 CF Index    xiuitl - En: 1571 Molina 1    xiuitl - En: 1571 Molina 1    xiuitl - En: 1571 Molina 1    xiuitl - En: 1571 Molina 1    xiuitl, - En: 1595 Rincón    xiuitl; noxiuh - En: 1547 Olmos_G    xiujtl - En: 1580 CF Index    xivitl - En: 1580 CF Index    

Traducciones


año / años - En: 1551-95 Docs_México    VIII-1 - En: 1580 CF Index    xihuitl. / année, désigne l'année de 365 jours. / herbe. / minéralogie, turquoise. / couleur, en composition xiuh- exprime souvent une couleur qui en espagnol et dans les représentations des codex est en général rendue par le bleu. U.Dyckerhoff 1970,70. / xîhuitl, comète. - En: 2004 Wimmer    año / hierba / turquesa - En: 1645 Carochi    El año - En: 1692 Guerra    cometa - En: 1645 Carochi    Año. Ramo - En: 1579 Durán    año / yerba - En: 1611 Arenas    Yerva generalmente - En: 17?? Bnf_362    Cometa ô lengua de fuego grande - En: 17?? Bnf_362    Año - En: 17?? Bnf_362    año - En: 1551-95 Docs_México    XI-1 - En: 1580 CF Index    piedra pequeña - En: 1598 Tezozomoc    Año, tiempo - En: 1984 Tzinacapan    Follaje, hoja - En: 1984 Tzinacapan    Hoja - En: 1984 Tzinacapan    año, cometa, turquesa e yerua. - En: 1571 Molina 2    yerba, ca. noxiuh. (22) - En: 1565 Sahagún Escolio    Yerba generalmente. Año. Turqueza. Cometa grande que parece como globo o gran llama - En: 1780 ? Bnf_361    años - En: 1551-95 Docs_México    VII-17 21 24 25(5) 31(2) 75, VIII-9 88, IX-1 7 59, X-85 90 168 - En: 1580 CF Index    yerua, generalmente. - En: 1571 Molina 1    turquesa. - En: 1571 Molina 1    año. - En: 1571 Molina 1    cometa grande que parece como globo o gran llama. - En: 1571 Molina 1    yerua o año, o piedra preciosa. - En: 1595 Rincón    yerua o hoja, o cierta piedra preciosa - En: 1547 Olmos_G    II-68(4) 70 159, III-7, IV-45, VIII-7(2) 14 15(2) 18 21 22(4), X-151 173, XI-224 - En: 1580 CF Index    II-133 162 164 175 176, III-6 7(4) 8(4), IV-1(2), VI-40 159, X-140 142 143 144 152(2) 158 167(3) 168(2) 169 171 173 177 186, XI-76 92 96 102 109 125 129(2) 134 139 140(2) 141(2) 142(4) 144(2) 146 148 152(2) 153(4) 154 156 157 159 162(2) 166(3) 168 169 170(2) 171 175 176 178(2) 179 183 184(2) 185(2) - En: 1580 CF Index    

Textos en Temoa

7r 0

Nican ompehua in cuicatl motenehua melahuac huexotzincayotl ic moquichitoaya in tlatoque huexotzinca manime catca Yexcan quiça inic tlatlamantitica teuccuicatl ahnoco quauhcuicatl xochicuicatl icnocuicatl Auh inic motzotzona huehuetl cencamatl mocauhtiuh auh yn occen camatl ipan huetzi yetetl ti Auh in huel ic ompehua ca centetl ti Auh inic mocuepa quinyquac yticpa huetzi y huehuetl çan mocemana in maitl auh quiniquac i ye inepantla occeppa itenco hualcholoa in huehuetl Tel yehuatl itech mottaz yn ima yn aquin cuicani quimati in iuh motzotzona Auh yancuican ye no ceppa ynin cuicatlcxxxi ychan Don Diego de Leon governador Azcapotzalco Yehuatl oquitzotzon in Don Francisco Placido ypan xihuitl ypan inezcalilitzin Totecuiyo Jesuchristo

Aquí empiezan los cantos que se dicen llanos, a la manera de Huexotzinco. Así se sentían varoniles los señores huexotzincas que allí estaban asentados.cxxxii En tres partes así salen, así distribuidos estos cantos, cantos señoriales o cantos de águilas, cantos floridos, cantos de privación. Y así se toca el atabal: cuando un cencámatl [una palabra o conjunto de palabras¿una estrofa?] va acabando, todavía sobre él caen tres ti [¿golpes?] y cuando empieza es un solo ti. Y así regresa, justo en el momento que golpea al huéhuetl [atabal], y luego, para volver, la mano se aparta del huéhuetl. Continúa ella y cuando hay tres [golpes] en el centro del atabal, pasa a tocar en su orilla.cxxxiii Pero sobre eso se han de observar las manos de un cantor que sepa cómo se tañe. La primera vez y también por una vez, este canto se entonó en la casa de don Diego de León, gobernador de Azcapotzalco. Lo tocó don Francisco Plácido, en el año de 1551, en la fiesta de la Resurrección de Nuestro Señor Jesucristo. ±


Glifos en Tlachia

CUAUHTINCHAN 2 - MC2

Glifo - MC2_H_066

Lectura: xihuitl


Morfología: año, turquesa, precioso

Morfología: hierba

Morfología: turquesa, año

Morfología: turquesa, hierba

Morfología: turquesa; hierba; año; cometa; precioso

Morfología: año, turquesa, precios

Morfología: turquesa, hierba, año

Morfología: año, turquesa

Morfología: hierba; turquesa; año

Morfología: turquesa; año; hierba; cometa

Morfología: hierba, turquesa, año

Morfología: año, precioso

Morfología: año; turquesa

Morfología: turquesa, año, precioso, hierba

Morfología: turquesa

Descomposicion: xihui-tl

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/MC2_H_066

xihuitl 

Paleografía: xihuitl
Grafía normalizada: xihuitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: año / yerba
Traducción dos: año / yerba
Diccionario: Arenas
Contexto:AÑO
çan ce xiuhitl [xihuitl] = en un año (Palabras que ordinariamente se suelen dezir pidiendo algun muchacho a sus padres para enseñarle officio: 1, 76)

ahço ye ce xihuitl = aurà un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

axcan ipan oc ome xihuitl = de oy en dos años (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)

axcan ipan ce xihuitl = de oy en un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)


YERBA
xihuitl = yerva (Nombres de cosas del campo: 1, 40)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11950

MH: ATZOMPAN - 387_638v

Glifo - 387_638v_27

Lectura: xihuitl


Morfología: año, turquesa, precioso

Morfología: hierba

Morfología: turquesa, año

Morfología: turquesa, hierba

Morfología: turquesa; hierba; año; cometa; precioso

Morfología: año, turquesa, precios

Morfología: turquesa, hierba, año

Morfología: año, turquesa

Morfología: hierba; turquesa; año

Morfología: turquesa; año; hierba; cometa

Morfología: hierba, turquesa, año

Morfología: año, precioso

Morfología: año; turquesa

Morfología: turquesa, año, precioso, hierba

Morfología: turquesa

Descomposicion: xihui-tl

Contacto: labios

Cita: siuhtli

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_638v_27

xihuitl 

Paleografía: xihuitl
Grafía normalizada: xihuitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: año / yerba
Traducción dos: año / yerba
Diccionario: Arenas
Contexto:AÑO
çan ce xiuhitl [xihuitl] = en un año (Palabras que ordinariamente se suelen dezir pidiendo algun muchacho a sus padres para enseñarle officio: 1, 76)

ahço ye ce xihuitl = aurà un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

axcan ipan oc ome xihuitl = de oy en dos años (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)

axcan ipan ce xihuitl = de oy en un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)


YERBA
xihuitl = yerva (Nombres de cosas del campo: 1, 40)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11950

MH: CHIYAUHTZINCO - 387_602v

Glifo - 387_602v_49

Lectura: xihuitl


Morfología: año, turquesa, precioso

Morfología: hierba

Morfología: turquesa, año

Morfología: turquesa, hierba

Morfología: turquesa; hierba; año; cometa; precioso

Morfología: año, turquesa, precios

Morfología: turquesa, hierba, año

Morfología: año, turquesa

Morfología: hierba; turquesa; año

Morfología: turquesa; año; hierba; cometa

Morfología: hierba, turquesa, año

Morfología: año, precioso

Morfología: año; turquesa

Morfología: turquesa, año, precioso, hierba

Morfología: turquesa

Descomposicion: xihui-tl

Contacto: labios

Cita: xiuhtli

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_602v_49

xihuitl 

Paleografía: xihuitl
Grafía normalizada: xihuitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: año / yerba
Traducción dos: año / yerba
Diccionario: Arenas
Contexto:AÑO
çan ce xiuhitl [xihuitl] = en un año (Palabras que ordinariamente se suelen dezir pidiendo algun muchacho a sus padres para enseñarle officio: 1, 76)

ahço ye ce xihuitl = aurà un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

axcan ipan oc ome xihuitl = de oy en dos años (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)

axcan ipan ce xihuitl = de oy en un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)


YERBA
xihuitl = yerva (Nombres de cosas del campo: 1, 40)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11950

MH: OCOTEPEC - 387_531r

Glifo - 387_531r_08

Lectura: xihuitl


Morfología: año, turquesa, precioso

Morfología: hierba

Morfología: turquesa, año

Morfología: turquesa, hierba

Morfología: turquesa; hierba; año; cometa; precioso

Morfología: año, turquesa, precios

Morfología: turquesa, hierba, año

Morfología: año, turquesa

Morfología: hierba; turquesa; año

Morfología: turquesa; año; hierba; cometa

Morfología: hierba, turquesa, año

Morfología: año, precioso

Morfología: año; turquesa

Morfología: turquesa, año, precioso, hierba

Morfología: turquesa

Descomposicion: xihui-tl

Contacto: labios

Cita: xihvitl

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_531r_08

xihuitl 

Paleografía: xihuitl
Grafía normalizada: xihuitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: año / yerba
Traducción dos: año / yerba
Diccionario: Arenas
Contexto:AÑO
çan ce xiuhitl [xihuitl] = en un año (Palabras que ordinariamente se suelen dezir pidiendo algun muchacho a sus padres para enseñarle officio: 1, 76)

ahço ye ce xihuitl = aurà un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

axcan ipan oc ome xihuitl = de oy en dos años (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)

axcan ipan ce xihuitl = de oy en un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)


YERBA
xihuitl = yerva (Nombres de cosas del campo: 1, 40)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11950

MH: TLATENCO - 387_560v

Glifo - 387_560v_06

Lectura: xihuitl


Morfología: año, turquesa, precioso

Morfología: hierba

Morfología: turquesa, año

Morfología: turquesa, hierba

Morfología: turquesa; hierba; año; cometa; precioso

Morfología: año, turquesa, precios

Morfología: turquesa, hierba, año

Morfología: año, turquesa

Morfología: hierba; turquesa; año

Morfología: turquesa; año; hierba; cometa

Morfología: hierba, turquesa, año

Morfología: año, precioso

Morfología: año; turquesa

Morfología: turquesa, año, precioso, hierba

Morfología: turquesa

Descomposicion: xihui-tl

Contacto: labios

Cita: xiuhtli

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_560v_06

xihuitl 

Paleografía: xihuitl
Grafía normalizada: xihuitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: año / yerba
Traducción dos: año / yerba
Diccionario: Arenas
Contexto:AÑO
çan ce xiuhitl [xihuitl] = en un año (Palabras que ordinariamente se suelen dezir pidiendo algun muchacho a sus padres para enseñarle officio: 1, 76)

ahço ye ce xihuitl = aurà un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

axcan ipan oc ome xihuitl = de oy en dos años (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)

axcan ipan ce xihuitl = de oy en un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)


YERBA
xihuitl = yerva (Nombres de cosas del campo: 1, 40)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11950

MH: TOCUILLAN - 387_613v

Glifo - 387_613v_24

Lectura: xihuitl


Morfología: año, turquesa, precioso

Morfología: hierba

Morfología: turquesa, año

Morfología: turquesa, hierba

Morfología: turquesa; hierba; año; cometa; precioso

Morfología: año, turquesa, precios

Morfología: turquesa, hierba, año

Morfología: año, turquesa

Morfología: hierba; turquesa; año

Morfología: turquesa; año; hierba; cometa

Morfología: hierba, turquesa, año

Morfología: año, precioso

Morfología: año; turquesa

Morfología: turquesa, año, precioso, hierba

Morfología: turquesa

Descomposicion: xihui-tl

Contacto: labios

Cita: xiuhtli

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_613v_24

xihuitl 

Paleografía: xihuitl
Grafía normalizada: xihuitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: año / yerba
Traducción dos: año / yerba
Diccionario: Arenas
Contexto:AÑO
çan ce xiuhitl [xihuitl] = en un año (Palabras que ordinariamente se suelen dezir pidiendo algun muchacho a sus padres para enseñarle officio: 1, 76)

ahço ye ce xihuitl = aurà un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

axcan ipan oc ome xihuitl = de oy en dos años (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)

axcan ipan ce xihuitl = de oy en un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)


YERBA
xihuitl = yerva (Nombres de cosas del campo: 1, 40)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11950

MH: TOCUILLAN - 387_616r

Glifo - 387_616r_22

Lectura: xihuitl


Morfología: año, turquesa, precioso

Morfología: hierba

Morfología: turquesa, año

Morfología: turquesa, hierba

Morfología: turquesa; hierba; año; cometa; precioso

Morfología: año, turquesa, precios

Morfología: turquesa, hierba, año

Morfología: año, turquesa

Morfología: hierba; turquesa; año

Morfología: turquesa; año; hierba; cometa

Morfología: hierba, turquesa, año

Morfología: año, precioso

Morfología: año; turquesa

Morfología: turquesa, año, precioso, hierba

Morfología: turquesa

Descomposicion: xihui-tl

Contacto: labios

Cita: xiuhtli

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_616r_22

xihuitl 

Paleografía: xihuitl
Grafía normalizada: xihuitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: año / yerba
Traducción dos: año / yerba
Diccionario: Arenas
Contexto:AÑO
çan ce xiuhitl [xihuitl] = en un año (Palabras que ordinariamente se suelen dezir pidiendo algun muchacho a sus padres para enseñarle officio: 1, 76)

ahço ye ce xihuitl = aurà un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

axcan ipan oc ome xihuitl = de oy en dos años (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)

axcan ipan ce xihuitl = de oy en un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)


YERBA
xihuitl = yerva (Nombres de cosas del campo: 1, 40)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11950

MH: TOCUILLAN - 387_616r

Glifo - 387_616r_32

Lectura: xihuitl


Morfología: año, turquesa, precioso

Morfología: hierba

Morfología: turquesa, año

Morfología: turquesa, hierba

Morfología: turquesa; hierba; año; cometa; precioso

Morfología: año, turquesa, precios

Morfología: turquesa, hierba, año

Morfología: año, turquesa

Morfología: hierba; turquesa; año

Morfología: turquesa; año; hierba; cometa

Morfología: hierba, turquesa, año

Morfología: año, precioso

Morfología: año; turquesa

Morfología: turquesa, año, precioso, hierba

Morfología: turquesa

Descomposicion: xihui-tl

Contacto: labios

Cita: xiuhtli

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_616r_32

xihuitl 

Paleografía: xihuitl
Grafía normalizada: xihuitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: año / yerba
Traducción dos: año / yerba
Diccionario: Arenas
Contexto:AÑO
çan ce xiuhitl [xihuitl] = en un año (Palabras que ordinariamente se suelen dezir pidiendo algun muchacho a sus padres para enseñarle officio: 1, 76)

ahço ye ce xihuitl = aurà un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

axcan ipan oc ome xihuitl = de oy en dos años (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)

axcan ipan ce xihuitl = de oy en un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)


YERBA
xihuitl = yerva (Nombres de cosas del campo: 1, 40)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11950

MH: TOCUILLAN - 387_619v

Glifo - 387_619v_04

Lectura: xihuitl


Morfología: año, turquesa, precioso

Morfología: hierba

Morfología: turquesa, año

Morfología: turquesa, hierba

Morfología: turquesa; hierba; año; cometa; precioso

Morfología: año, turquesa, precios

Morfología: turquesa, hierba, año

Morfología: año, turquesa

Morfología: hierba; turquesa; año

Morfología: turquesa; año; hierba; cometa

Morfología: hierba, turquesa, año

Morfología: año, precioso

Morfología: año; turquesa

Morfología: turquesa, año, precioso, hierba

Morfología: turquesa

Descomposicion: xihui-tl

Contacto: labios

Cita: xiuhtli

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_619v_04

xihuitl 

Paleografía: xihuitl
Grafía normalizada: xihuitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: año / yerba
Traducción dos: año / yerba
Diccionario: Arenas
Contexto:AÑO
çan ce xiuhitl [xihuitl] = en un año (Palabras que ordinariamente se suelen dezir pidiendo algun muchacho a sus padres para enseñarle officio: 1, 76)

ahço ye ce xihuitl = aurà un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

axcan ipan oc ome xihuitl = de oy en dos años (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)

axcan ipan ce xihuitl = de oy en un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)


YERBA
xihuitl = yerva (Nombres de cosas del campo: 1, 40)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11950

TEPETLAOZTOC - K14_B

Glifo - K14_B_05

Lectura: xihuitl


Morfología: año, turquesa, precioso

Morfología: hierba

Morfología: turquesa, año

Morfología: turquesa, hierba

Morfología: turquesa; hierba; año; cometa; precioso

Morfología: año, turquesa, precios

Morfología: turquesa, hierba, año

Morfología: año, turquesa

Morfología: hierba; turquesa; año

Morfología: turquesa; año; hierba; cometa

Morfología: hierba, turquesa, año

Morfología: año, precioso

Morfología: año; turquesa

Morfología: turquesa, año, precioso, hierba

Morfología: turquesa

Descomposicion: xihui-tl

Cita: ano K. 14

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/K14_B_05

xihuitl 

Paleografía: xihuitl
Grafía normalizada: xihuitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: año / yerba
Traducción dos: año / yerba
Diccionario: Arenas
Contexto:AÑO
çan ce xiuhitl [xihuitl] = en un año (Palabras que ordinariamente se suelen dezir pidiendo algun muchacho a sus padres para enseñarle officio: 1, 76)

ahço ye ce xihuitl = aurà un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

axcan ipan oc ome xihuitl = de oy en dos años (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)

axcan ipan ce xihuitl = de oy en un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)


YERBA
xihuitl = yerva (Nombres de cosas del campo: 1, 40)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11950

Tlachia [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [ref del 29-03-2024]. Disponible en la Web https://tlachia.iib.unam.mx/datos-glifos/xihuitl