Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

xihuitl 

Paleografía: xihuitl
Grafía normalizada: xihuitl
Traducción uno: año
Traducción dos: año
Diccionario: Docs_México
Contexto:AÑO
§ Techilhui yn Atocotzin huel xiquittacan yn quaxochtli yuh nicmati yepohualli onchicome xihuitl yn nemacoc tlalli ytencopatzinco tlatohuani don Pablo Xochiquentzin ompa hualpehua Techichilco onpa tlami tonatiuh ycallaquiyampa onpa ycac teocalli Sant Pablo. §
Y nos dijo el dicho Yn Atococtzin mirad y tened quenta con las mojoneras y se que a esto sesenta y siete años y que se dieron las tierras por mandado de don Pablo Xochiquentzin quenpiezan desde Techichiquilco y acavan hacia el poniente ques a donde esta la yglesia de San Pablo.
(Información tomada a los ueuetque de Cohuatlayauhcan, sobre las tierras que los moyoteca recibieron de don Pablo Xochiquetzin. Año 1589, [631])

§ [F. 5v.] Auh niman yquac ipan cemilhuitl yhuan xihuitl yn omoteneuh tlacpac otlananquillique yn huehuetque ynic ce tlacatl testigo Martin Lazaro Tezcacohuacatl chane Cohuatlayauhcan namique juramento oquichiuh ynic otlatlacoltiloc yn ixpantzinco dios yhua totlazonantzin Santa Maria yhuan y nica yn imachio in cruz etc. §
Y luego encontinente este día mes y año susodicho declararon los dichos biejos el primero Martin Lazaro Tezcacohuacatl vecino de Coatlayauhcan [casado] del qual fue tomado y recevido juramento por dios y por Santa Maria y por la señal de la cruz.
(Información tomada a los ueuetque de Cohuatlayauhcan, sobre las tierras que los moyoteca recibieron de don Pablo Xochiquetzin. Año 1589, [624])

§ Yhuan yn axcan noteylhuia amo nohuanyolque otlatlanilloc yn testigo quezqui xihuitl nemi quitohua ye napohualli onmatlactli xihuitl ymatica oquiquetz cruz. Pasó ante mí Miguel Xuarez escribano. §
Y (no me tocan los generales) [no soy pariente del que se demanda] y dijo que es de nobenta años. Pasó ante my Miguel Xuarez escrivano.
(Información tomada a los ueuetque de Cohuatlayauhcan, sobre las tierras que los moyoteca recibieron de don Pablo Xochiquetzin. Año 1589, [628])

§ Yuh nicmati yepohualli ochicome xihuitl yquac yn hualhuillohuac Colhuacan ynic tlalmaco Sant Juan San Pablo San Sebastian Santa Maria Ynic nixpan mochiuh tiqualhuicaque yn Atococtzin catca yuh techilhui huel xiquittacan yn quaxochtli. §
Y asi sé que a sesenta [tachado : años] y siete años que fue quando binieron a Culhuacan quentonces se dieron tierras a los de San Juan y San Pablo y San Sebastian, Santa Maria e hizose en mi presencia porque benimos con Atococtzin, ya difunto, porque nos dijo tener quenta con los linderos y mojoneras.
(Información tomada a los ueuetque de Cohuatlayauhcan, sobre las tierras que los moyoteca recibieron de don Pablo Xochiquetzin. Año 1589, [626])

§ [F. 23r.] Zan niman iquac yn ipan cemilhuitl yn omito tlacpac yn metztli yn xihuitl ymahuiztililonime tlatoque señor governador yhuan alcaldes Martin Xuarez Miguel de los Angeles yn nomatcatzinco oualmohuicaque y nican ipan tlaxilacali Santa Maria Tezcatzonco posesio[n] conmochihuilico conmocemaxcatillico yn icalcohual yn itlalcohual Catharina de San Juan. §
En el dicho dia mes y año susodicho señores principales [tlahtoani] juez governador alcaldes Martin Juarez, Miguel de los Angeles vinieron al barrio [Tlaxilacalli] de Santa Maria tezcatzonco a dar la posesion [de la tierra y casa comprada] a Catalina de San Juan.
(Venta y posesión de la casa a Catharina de San Juan, española. Año 1587, [688])

§ I .- Pregon zan niman iquac in ipan cemilhuitl yn omito tlacpac in metztli in xihuitl yn yehuatl Diego Aztaxochitl otzatzic in ipan tlaxillacalli Yztacallecan oquitecaquiti inic monamaca yn ical in itlal Ysabel Maria oquiteneuh in ipatiuh napohuallli pesos ayac tlananquilli testigo Miguel de los Angeles. Ante mi Francisco Maldonado escrivano. §
[al margen derecho : pregones] En el dicho dia mes y año Diego Hastaxochitl pregonó en el barrio [tlaxilacalli] Ystacalecan diciendo se benden las casas y tierras de Ysabel Maria dan ochenta pesos ; nadie las puxó. Testigo Miguel de los Angeles. Ante mí Francisco Maldonado escrivano.
(Solicitud de licencia para vender tierra y casa de Isabel María y su esposo Domingo García, de Santa María Tezcatzonco. Mandamiento para pregonar la venta y treinta pregones. Año 1587, [649])

§ Zan niman iquac yn ipan cemilhuitl yn omito tlacpac in metztli yuan xihuitl yxpantzinco in señor juez governador yhua nehuatl escribano Francisco Maldonado in tecpoyotl Diego Aztaxochitl otzatzic in nican tecpa yhuan in ipan tlaxillacalli Huehuecalco oquitecaquiti ynic monamaca yn calli yn ipan axcan cemilhuitl mochihuaz remate yn aquin achi miec qui[m]anaz tomines za niman macoz in calli. §
[F. 6v.] E luego el mes dia mes y año susodicho en presencia del juez e governador y de mí el escribano Francisco Maldonado un pregonero llamado Diego Aztasuchil pregono en la casa real (tecpan) y en el barrio [Tlaxilacalli] de Ueuecalco declarando cómo se bendía la casa y que luego este dia se avia de hazer el remate y quien diese luego el dinero se le rematarían la casa.
(Pregón, venta y posesión de la casa y tierras dadas a Melchor de Parada, español. Año 1585, [903])

§ Auh in tlalli in itepotzco mani yn nechcuiliznequia Maria Cuitlapanocelotl yychpoch ynin ca ye titoteilhuique ce xihuitl yhuan tlaco auh in ipan poliuh tomines epohualli pesos. §
Y las tierras que estan detras de las dichas casas que pretendió quitarme Maria (yndia) hija de Cuitlapanocelotl se trató sobre ellas pleyto año y medio en la qual se gastaron sesenta pesos.
(Testamento de Martín Jacobo, habitante de Santa María Asunción, en el tlaxilacalli de Cuepopan. Año 1577, [392])

§ Zan niman ipan cemilhuitl yhuan metztli yhuan xihuitl yn tlacpa omoteneuh otoyaque yn ipan tlaxilacalli Yopico yn onca icac calli ytepotzco otzatzic in pregunero Diego Aztaxochitl yhuan mochintin ymixpan tlaxilacaleque Gaspar de San Pablo, Pedro Hernandez, Juan de la Torre. Ayac oquinanquilli ayac ocontlecahui expa yn otzatzic. Ante mi Lazaro de San Juan escribano. §
E luego yncontinente en el dicho dia mes y año susodicho fuimos al barrio [tlaxilacalli] de Yopico donde están las casas y a las espaldas Diego Aztazuchitl, pregonero, dio un pregón en presencia de los mandones del barrio [tlaxilacalleque] Gaspar de San Pablo, Pedro Hernandez Joan de la Torre y no huvo quien dixese nada ni nadie las pujó y dio tres pregones. Ante mí Lazaro de San Juan escribano.
(Pregones sobre la venta de una casa de la difunta María Xoco, habitante de Yopico. Año 1578, [287])

§ Oquitoque ca yehuatl quitemacac don Pablo Xochiquentzin tlatouani Mexico yquac yn hualhuilohuac Colhuacan yepohualli onchicome xihuitl yn iquac temacoc ca tiqualhuicaque y Atococtzin catca. §
E dijeron quel que las dio fue don Pablo Xochiquentzin governador de Mexico a la sazon que llegaron de la jornada de Culhuacan que a sesenta y siete años quentonces se dieron y quellos fueron con Yn Atococtzin.
(Información tomada a los ueuetque de Cohuatlayauhcan, sobre las tierras que los moyoteca recibieron de don Pablo Xochiquetzin. Año 1589, [618])

§ [F. 14r.] Auh zan nima yquac yn ipa cemilhuitl omoteneuh in tlacpac yn ipan metztli yhoan xihuitl yn nehuatl Diego Leonardo escrivano yhoan regidor mayor Pedro Geronimo yhoan Pedro de San Francisco otihuallaque yn nican ypan tlaxilacalli Sant Juan Yopico ynic tocomacaco in posesion Hernan Perez español ynic otechalmihualique señores alcaldes. §
E luego yncontinente en el dicho dia mes y año dicho en presencia de mi escrivano Diego Leonardo y regidor mayor Pedro Geronimo Pedro de San Francisco regidor fuimos al barrio [tlaxilacalli] de San Joan Yopico para dar la posesion a Hernan Perez español y enviados por los señores alcaldes.
(Posesión dada a Hernán Pérez, español. Año 1578, [365])

§ [F. 15v.] Auh zan niman no ypam y cemilhuitl in metztli y xihuitl yn tlacpac omoteneuh niman otihuallaque yn tehuantin don Miguel Sanchez Pablo Garcia regidor mayor, escribano Juan de San Francisco alguacil Damian Texoatl otihualaque yn ipan tlaxillacalli Tzaqualco. §
Y luego en el dicho dia mes y año arriba dicho luego venimos nos don Miguel Sanchez y Pablo Garcia regidor mayor y escribano Jhoan de San Francisco y alguacil Damian Texoatl y venimos al barrio [tlaxilacalli] de Tzaqualco.
(Información y posesión a solicitud de Baltasar Pedro y Marta Tepi, sobre casas y tierras que heredaron de Juana Francisca. Año 1582, [438])

§ Auh in yehuatzin alcalde ynic quimochihuilico posesion quimoneltilili nican catqui ytocatzin yfirmatzin yn xihuitl in metztli tlacpac omoteneuh Francisco de la Cruz alcalde Andres Garcia regidor yn ixpan nehuatl Miguel Monice escrivano. §
Y el dicho señor alcalde que dio la dicha poceción lo firmó de su nombre que fue el dicho dia mes y año arriba dicho ; Francisco de la Cruz, alcalde, Andres Garcia, regidor. Ante my Miguel Monyce, escribano.
(Carta de venta y posesión de tierras y casa otorgadas por Marina a Luis Zavallos.San Hipólito Teocaltitlan. Año 1592, [1040])

§ [F. 5v.] Zan niman iquac yn ipan cemilhuitl yn omito tlacpac in metztli yn xihuitl in yehuatzin alcalde Miguel de los Angeles yuan don Alonso de San Francisco regidor hualmohuicaque in nican ipan tlaxillacalli San Juan Tlatilco posesion conmochihuilico quimomocemaxcatillico yn incalcohual Lorenzo Diego Ynamic Juana Petronila yn inconeuh Francisca yuan Augustin de Santiago ynamic Maria de los Angeles. §
E luego en el dicho dia mes e año susodicho el alcalde Miguel de los Ángeles [Y don Alonso de San Francisco regidor vinieron de tlaxilacalli de San Juan Tlatilco] (en cumplimiento de la clausula del dicho testamento y de pedimiento de los dichos albaceas) metió en la posesión de las dicha casa [comprada] (y tierra) a Lorenzo Diego y su muger llamada Juana Petronila y a su hija Francisca y Agustin de Santiago marido de Maria de los Angeles.
(Posesión de casa y tierra dada por los alcaldes a los compradores Lorenzo Diego y su esposa Juana Petronila. Año 1587, [554])

§ Yn testigo otlatlanilloc quezqui xihuitl nemi quitohua yepohualli onmatlactli xihuitl nican ymatica oquiquetz yn cruz. Pasó ante mi Miguel Xuarez escribano. §
Y ques de edad de setenta años [con sus manos puso una cruz]. Pasó ante my Miguel Xuarez, escrivano.
(Información tomada a los ueuetque de Cohuatlayauhcan, sobre las tierras que los moyoteca recibieron de don Pablo Xochiquetzin. Año 1589, [633])

Fuente: 1551-95 Docs_México


Entradas


xihuitl - En: 1547 Olmos_G    xihuitl - En: 1551-95 Docs_México    xihuitl - En: 1551-95 Docs_México    xihuitl - En: 1551-95 Docs_México    xihuitl - En: 1565 Sahagún Escolio    xihuitl - En: 1571 Molina 1    xihuitl - En: 1571 Molina 1    xihuitl - En: 1571 Molina 1    xihuitl - En: 1571 Molina 1    xihuitl - En: 1571 Molina 2    xihuitl - En: 1579 Durán    xihuitl - En: 1580 CF Index    xihuitl - En: 1580 CF Index    xihuitl - En: 1580 CF Index    xihuitl - En: 1580 CF Index    xihuitl - En: 1580 CF Index    xihuitl - En: 1595 Rincón    xihuitl - En: 1598 Tezozomoc    xihuitl - En: 1611 Arenas    xihuitl - En: 1645 Carochi    xihuitl - En: 1645 Carochi    xihuitl - En: 1692 Guerra    xihuitl - En: 1780 ? Bnf_361    xihuitl - En: 17?? Bnf_362    xihuitl - En: 17?? Bnf_362    xihuitl - En: 17?? Bnf_362    xihuitl - En: 1984 Tzinacapan    xihuitl - En: 1984 Tzinacapan    xihuitl - En: 1984 Tzinacapan    xihuitl - En: 2004 Wimmer    

Paleografía


sihuitl - En: 1551-95 Docs_México    xihujtl - En: 1580 CF Index    XIUHUITL - En: 1598 Tezozomoc    xiuit - En: 1984 Tzinacapan    xiuit - En: 1984 Tzinacapan    xiuit imäy - En: 1984 Tzinacapan    Xiuitl - En: 1571 Molina 2    xiuitl - En: 1565 Sahagún Escolio    Xiuitl - En: 1780 ? Bnf_361    xiuitl - En: 1551-95 Docs_México    xiuitl - En: 1580 CF Index    xiuitl - En: 1571 Molina 1    xiuitl - En: 1571 Molina 1    xiuitl - En: 1571 Molina 1    xiuitl - En: 1571 Molina 1    xiuitl, - En: 1595 Rincón    xiuitl; noxiuh - En: 1547 Olmos_G    xiujtl - En: 1580 CF Index    xivitl - En: 1580 CF Index    

Traducciones


año / años - En: 1551-95 Docs_México    VIII-1 - En: 1580 CF Index    xihuitl. / année, désigne l'année de 365 jours. / herbe. / minéralogie, turquoise. / couleur, en composition xiuh- exprime souvent une couleur qui en espagnol et dans les représentations des codex est en général rendue par le bleu. U.Dyckerhoff 1970,70. / xîhuitl, comète. - En: 2004 Wimmer    año / hierba / turquesa - En: 1645 Carochi    El año - En: 1692 Guerra    cometa - En: 1645 Carochi    Año. Ramo - En: 1579 Durán    año / yerba - En: 1611 Arenas    Yerva generalmente - En: 17?? Bnf_362    Cometa ô lengua de fuego grande - En: 17?? Bnf_362    Año - En: 17?? Bnf_362    año - En: 1551-95 Docs_México    XI-1 - En: 1580 CF Index    piedra pequeña - En: 1598 Tezozomoc    Año, tiempo - En: 1984 Tzinacapan    Follaje, hoja - En: 1984 Tzinacapan    Hoja - En: 1984 Tzinacapan    año, cometa, turquesa e yerua. - En: 1571 Molina 2    yerba, ca. noxiuh. (22) - En: 1565 Sahagún Escolio    Yerba generalmente. Año. Turqueza. Cometa grande que parece como globo o gran llama - En: 1780 ? Bnf_361    años - En: 1551-95 Docs_México    VII-17 21 24 25(5) 31(2) 75, VIII-9 88, IX-1 7 59, X-85 90 168 - En: 1580 CF Index    yerua, generalmente. - En: 1571 Molina 1    turquesa. - En: 1571 Molina 1    año. - En: 1571 Molina 1    cometa grande que parece como globo o gran llama. - En: 1571 Molina 1    yerua o año, o piedra preciosa. - En: 1595 Rincón    yerua o hoja, o cierta piedra preciosa - En: 1547 Olmos_G    II-68(4) 70 159, III-7, IV-45, VIII-7(2) 14 15(2) 18 21 22(4), X-151 173, XI-224 - En: 1580 CF Index    II-133 162 164 175 176, III-6 7(4) 8(4), IV-1(2), VI-40 159, X-140 142 143 144 152(2) 158 167(3) 168(2) 169 171 173 177 186, XI-76 92 96 102 109 125 129(2) 134 139 140(2) 141(2) 142(4) 144(2) 146 148 152(2) 153(4) 154 156 157 159 162(2) 166(3) 168 169 170(2) 171 175 176 178(2) 179 183 184(2) 185(2) - En: 1580 CF Index    

Textos en Temoa

7r 0

Nican ompehua in cuicatl motenehua melahuac huexotzincayotl ic moquichitoaya in tlatoque huexotzinca manime catca Yexcan quiça inic tlatlamantitica teuccuicatl ahnoco quauhcuicatl xochicuicatl icnocuicatl Auh inic motzotzona huehuetl cencamatl mocauhtiuh auh yn occen camatl ipan huetzi yetetl ti Auh in huel ic ompehua ca centetl ti Auh inic mocuepa quinyquac yticpa huetzi y huehuetl çan mocemana in maitl auh quiniquac i ye inepantla occeppa itenco hualcholoa in huehuetl Tel yehuatl itech mottaz yn ima yn aquin cuicani quimati in iuh motzotzona Auh yancuican ye no ceppa ynin cuicatlcxxxi ychan Don Diego de Leon governador Azcapotzalco Yehuatl oquitzotzon in Don Francisco Placido ypan xihuitl ypan inezcalilitzin Totecuiyo Jesuchristo

Aquí empiezan los cantos que se dicen llanos, a la manera de Huexotzinco. Así se sentían varoniles los señores huexotzincas que allí estaban asentados.cxxxii En tres partes así salen, así distribuidos estos cantos, cantos señoriales o cantos de águilas, cantos floridos, cantos de privación. Y así se toca el atabal: cuando un cencámatl [una palabra o conjunto de palabras¿una estrofa?] va acabando, todavía sobre él caen tres ti [¿golpes?] y cuando empieza es un solo ti. Y así regresa, justo en el momento que golpea al huéhuetl [atabal], y luego, para volver, la mano se aparta del huéhuetl. Continúa ella y cuando hay tres [golpes] en el centro del atabal, pasa a tocar en su orilla.cxxxiii Pero sobre eso se han de observar las manos de un cantor que sepa cómo se tañe. La primera vez y también por una vez, este canto se entonó en la casa de don Diego de León, gobernador de Azcapotzalco. Lo tocó don Francisco Plácido, en el año de 1551, en la fiesta de la Resurrección de Nuestro Señor Jesucristo. ±


Glifos en Tlachia

CUAUHTINCHAN 2 - MC2

Glifo - MC2_H_066

Lectura: xihuitl


Morfología: año, turquesa, precioso

Morfología: hierba

Morfología: turquesa, año

Morfología: turquesa, hierba

Morfología: turquesa; hierba; año; cometa; precioso

Morfología: año, turquesa, precios

Morfología: turquesa, hierba, año

Morfología: año, turquesa

Morfología: hierba; turquesa; año

Morfología: turquesa; año; hierba; cometa

Morfología: hierba, turquesa, año

Morfología: año, precioso

Morfología: año; turquesa

Morfología: turquesa, año, precioso, hierba

Morfología: turquesa

Descomposicion: xihui-tl

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/MC2_H_066

xihuitl 

Paleografía: xihuitl
Grafía normalizada: xihuitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: año / yerba
Traducción dos: año / yerba
Diccionario: Arenas
Contexto:AÑO
çan ce xiuhitl [xihuitl] = en un año (Palabras que ordinariamente se suelen dezir pidiendo algun muchacho a sus padres para enseñarle officio: 1, 76)

ahço ye ce xihuitl = aurà un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

axcan ipan oc ome xihuitl = de oy en dos años (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)

axcan ipan ce xihuitl = de oy en un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)


YERBA
xihuitl = yerva (Nombres de cosas del campo: 1, 40)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11950

MH: ATZOMPAN - 387_638v

Glifo - 387_638v_27

Lectura: xihuitl


Morfología: año, turquesa, precioso

Morfología: hierba

Morfología: turquesa, año

Morfología: turquesa, hierba

Morfología: turquesa; hierba; año; cometa; precioso

Morfología: año, turquesa, precios

Morfología: turquesa, hierba, año

Morfología: año, turquesa

Morfología: hierba; turquesa; año

Morfología: turquesa; año; hierba; cometa

Morfología: hierba, turquesa, año

Morfología: año, precioso

Morfología: año; turquesa

Morfología: turquesa, año, precioso, hierba

Morfología: turquesa

Descomposicion: xihui-tl

Contacto: labios

Cita: siuhtli

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_638v_27

xihuitl 

Paleografía: xihuitl
Grafía normalizada: xihuitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: año / yerba
Traducción dos: año / yerba
Diccionario: Arenas
Contexto:AÑO
çan ce xiuhitl [xihuitl] = en un año (Palabras que ordinariamente se suelen dezir pidiendo algun muchacho a sus padres para enseñarle officio: 1, 76)

ahço ye ce xihuitl = aurà un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

axcan ipan oc ome xihuitl = de oy en dos años (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)

axcan ipan ce xihuitl = de oy en un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)


YERBA
xihuitl = yerva (Nombres de cosas del campo: 1, 40)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11950

MH: CHIYAUHTZINCO - 387_602v

Glifo - 387_602v_49

Lectura: xihuitl


Morfología: año, turquesa, precioso

Morfología: hierba

Morfología: turquesa, año

Morfología: turquesa, hierba

Morfología: turquesa; hierba; año; cometa; precioso

Morfología: año, turquesa, precios

Morfología: turquesa, hierba, año

Morfología: año, turquesa

Morfología: hierba; turquesa; año

Morfología: turquesa; año; hierba; cometa

Morfología: hierba, turquesa, año

Morfología: año, precioso

Morfología: año; turquesa

Morfología: turquesa, año, precioso, hierba

Morfología: turquesa

Descomposicion: xihui-tl

Contacto: labios

Cita: xiuhtli

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_602v_49

xihuitl 

Paleografía: xihuitl
Grafía normalizada: xihuitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: año / yerba
Traducción dos: año / yerba
Diccionario: Arenas
Contexto:AÑO
çan ce xiuhitl [xihuitl] = en un año (Palabras que ordinariamente se suelen dezir pidiendo algun muchacho a sus padres para enseñarle officio: 1, 76)

ahço ye ce xihuitl = aurà un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

axcan ipan oc ome xihuitl = de oy en dos años (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)

axcan ipan ce xihuitl = de oy en un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)


YERBA
xihuitl = yerva (Nombres de cosas del campo: 1, 40)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11950

MH: OCOTEPEC - 387_531r

Glifo - 387_531r_08

Lectura: xihuitl


Morfología: año, turquesa, precioso

Morfología: hierba

Morfología: turquesa, año

Morfología: turquesa, hierba

Morfología: turquesa; hierba; año; cometa; precioso

Morfología: año, turquesa, precios

Morfología: turquesa, hierba, año

Morfología: año, turquesa

Morfología: hierba; turquesa; año

Morfología: turquesa; año; hierba; cometa

Morfología: hierba, turquesa, año

Morfología: año, precioso

Morfología: año; turquesa

Morfología: turquesa, año, precioso, hierba

Morfología: turquesa

Descomposicion: xihui-tl

Contacto: labios

Cita: xihvitl

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_531r_08

xihuitl 

Paleografía: xihuitl
Grafía normalizada: xihuitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: año / yerba
Traducción dos: año / yerba
Diccionario: Arenas
Contexto:AÑO
çan ce xiuhitl [xihuitl] = en un año (Palabras que ordinariamente se suelen dezir pidiendo algun muchacho a sus padres para enseñarle officio: 1, 76)

ahço ye ce xihuitl = aurà un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

axcan ipan oc ome xihuitl = de oy en dos años (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)

axcan ipan ce xihuitl = de oy en un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)


YERBA
xihuitl = yerva (Nombres de cosas del campo: 1, 40)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11950

MH: TLATENCO - 387_560v

Glifo - 387_560v_06

Lectura: xihuitl


Morfología: año, turquesa, precioso

Morfología: hierba

Morfología: turquesa, año

Morfología: turquesa, hierba

Morfología: turquesa; hierba; año; cometa; precioso

Morfología: año, turquesa, precios

Morfología: turquesa, hierba, año

Morfología: año, turquesa

Morfología: hierba; turquesa; año

Morfología: turquesa; año; hierba; cometa

Morfología: hierba, turquesa, año

Morfología: año, precioso

Morfología: año; turquesa

Morfología: turquesa, año, precioso, hierba

Morfología: turquesa

Descomposicion: xihui-tl

Contacto: labios

Cita: xiuhtli

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_560v_06

xihuitl 

Paleografía: xihuitl
Grafía normalizada: xihuitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: año / yerba
Traducción dos: año / yerba
Diccionario: Arenas
Contexto:AÑO
çan ce xiuhitl [xihuitl] = en un año (Palabras que ordinariamente se suelen dezir pidiendo algun muchacho a sus padres para enseñarle officio: 1, 76)

ahço ye ce xihuitl = aurà un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

axcan ipan oc ome xihuitl = de oy en dos años (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)

axcan ipan ce xihuitl = de oy en un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)


YERBA
xihuitl = yerva (Nombres de cosas del campo: 1, 40)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11950

MH: TOCUILLAN - 387_613v

Glifo - 387_613v_24

Lectura: xihuitl


Morfología: año, turquesa, precioso

Morfología: hierba

Morfología: turquesa, año

Morfología: turquesa, hierba

Morfología: turquesa; hierba; año; cometa; precioso

Morfología: año, turquesa, precios

Morfología: turquesa, hierba, año

Morfología: año, turquesa

Morfología: hierba; turquesa; año

Morfología: turquesa; año; hierba; cometa

Morfología: hierba, turquesa, año

Morfología: año, precioso

Morfología: año; turquesa

Morfología: turquesa, año, precioso, hierba

Morfología: turquesa

Descomposicion: xihui-tl

Contacto: labios

Cita: xiuhtli

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_613v_24

xihuitl 

Paleografía: xihuitl
Grafía normalizada: xihuitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: año / yerba
Traducción dos: año / yerba
Diccionario: Arenas
Contexto:AÑO
çan ce xiuhitl [xihuitl] = en un año (Palabras que ordinariamente se suelen dezir pidiendo algun muchacho a sus padres para enseñarle officio: 1, 76)

ahço ye ce xihuitl = aurà un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

axcan ipan oc ome xihuitl = de oy en dos años (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)

axcan ipan ce xihuitl = de oy en un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)


YERBA
xihuitl = yerva (Nombres de cosas del campo: 1, 40)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11950

MH: TOCUILLAN - 387_616r

Glifo - 387_616r_22

Lectura: xihuitl


Morfología: año, turquesa, precioso

Morfología: hierba

Morfología: turquesa, año

Morfología: turquesa, hierba

Morfología: turquesa; hierba; año; cometa; precioso

Morfología: año, turquesa, precios

Morfología: turquesa, hierba, año

Morfología: año, turquesa

Morfología: hierba; turquesa; año

Morfología: turquesa; año; hierba; cometa

Morfología: hierba, turquesa, año

Morfología: año, precioso

Morfología: año; turquesa

Morfología: turquesa, año, precioso, hierba

Morfología: turquesa

Descomposicion: xihui-tl

Contacto: labios

Cita: xiuhtli

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_616r_22

xihuitl 

Paleografía: xihuitl
Grafía normalizada: xihuitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: año / yerba
Traducción dos: año / yerba
Diccionario: Arenas
Contexto:AÑO
çan ce xiuhitl [xihuitl] = en un año (Palabras que ordinariamente se suelen dezir pidiendo algun muchacho a sus padres para enseñarle officio: 1, 76)

ahço ye ce xihuitl = aurà un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

axcan ipan oc ome xihuitl = de oy en dos años (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)

axcan ipan ce xihuitl = de oy en un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)


YERBA
xihuitl = yerva (Nombres de cosas del campo: 1, 40)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11950

MH: TOCUILLAN - 387_616r

Glifo - 387_616r_32

Lectura: xihuitl


Morfología: año, turquesa, precioso

Morfología: hierba

Morfología: turquesa, año

Morfología: turquesa, hierba

Morfología: turquesa; hierba; año; cometa; precioso

Morfología: año, turquesa, precios

Morfología: turquesa, hierba, año

Morfología: año, turquesa

Morfología: hierba; turquesa; año

Morfología: turquesa; año; hierba; cometa

Morfología: hierba, turquesa, año

Morfología: año, precioso

Morfología: año; turquesa

Morfología: turquesa, año, precioso, hierba

Morfología: turquesa

Descomposicion: xihui-tl

Contacto: labios

Cita: xiuhtli

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_616r_32

xihuitl 

Paleografía: xihuitl
Grafía normalizada: xihuitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: año / yerba
Traducción dos: año / yerba
Diccionario: Arenas
Contexto:AÑO
çan ce xiuhitl [xihuitl] = en un año (Palabras que ordinariamente se suelen dezir pidiendo algun muchacho a sus padres para enseñarle officio: 1, 76)

ahço ye ce xihuitl = aurà un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

axcan ipan oc ome xihuitl = de oy en dos años (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)

axcan ipan ce xihuitl = de oy en un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)


YERBA
xihuitl = yerva (Nombres de cosas del campo: 1, 40)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11950

MH: TOCUILLAN - 387_619v

Glifo - 387_619v_04

Lectura: xihuitl


Morfología: año, turquesa, precioso

Morfología: hierba

Morfología: turquesa, año

Morfología: turquesa, hierba

Morfología: turquesa; hierba; año; cometa; precioso

Morfología: año, turquesa, precios

Morfología: turquesa, hierba, año

Morfología: año, turquesa

Morfología: hierba; turquesa; año

Morfología: turquesa; año; hierba; cometa

Morfología: hierba, turquesa, año

Morfología: año, precioso

Morfología: año; turquesa

Morfología: turquesa, año, precioso, hierba

Morfología: turquesa

Descomposicion: xihui-tl

Contacto: labios

Cita: xiuhtli

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_619v_04

xihuitl 

Paleografía: xihuitl
Grafía normalizada: xihuitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: año / yerba
Traducción dos: año / yerba
Diccionario: Arenas
Contexto:AÑO
çan ce xiuhitl [xihuitl] = en un año (Palabras que ordinariamente se suelen dezir pidiendo algun muchacho a sus padres para enseñarle officio: 1, 76)

ahço ye ce xihuitl = aurà un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

axcan ipan oc ome xihuitl = de oy en dos años (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)

axcan ipan ce xihuitl = de oy en un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)


YERBA
xihuitl = yerva (Nombres de cosas del campo: 1, 40)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11950

TEPETLAOZTOC - K14_B

Glifo - K14_B_05

Lectura: xihuitl


Morfología: año, turquesa, precioso

Morfología: hierba

Morfología: turquesa, año

Morfología: turquesa, hierba

Morfología: turquesa; hierba; año; cometa; precioso

Morfología: año, turquesa, precios

Morfología: turquesa, hierba, año

Morfología: año, turquesa

Morfología: hierba; turquesa; año

Morfología: turquesa; año; hierba; cometa

Morfología: hierba, turquesa, año

Morfología: año, precioso

Morfología: año; turquesa

Morfología: turquesa, año, precioso, hierba

Morfología: turquesa

Descomposicion: xihui-tl

Cita: ano K. 14

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/K14_B_05

xihuitl 

Paleografía: xihuitl
Grafía normalizada: xihuitl
Tipo: r.n.
Traducción uno: año / yerba
Traducción dos: año / yerba
Diccionario: Arenas
Contexto:AÑO
çan ce xiuhitl [xihuitl] = en un año (Palabras que ordinariamente se suelen dezir pidiendo algun muchacho a sus padres para enseñarle officio: 1, 76)

ahço ye ce xihuitl = aurà un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 39)

axcan ipan oc ome xihuitl = de oy en dos años (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)

axcan ipan ce xihuitl = de oy en un año (Palabras que comunmente se dizen, en razon del tiempo: 1, 40)


YERBA
xihuitl = yerva (Nombres de cosas del campo: 1, 40)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11950

Tlachia [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [ref del 25-04-2024]. Disponible en la Web https://tlachia.iib.unam.mx/datos-glifos/xihuitl