Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

za 

Paleografía: Za
Grafía normalizada: za
Traducción uno: primero, solamente
Traducción dos: primero, solamente
Diccionario: Clavijero
Contexto:Za y Zan. Adverbios que en mucho convienen y en algo difieren. Significan primero solamente. Za chiltzintli onicquâ, no he comido más de chile. Zan yèhuatl, o zan izquich, eso solamente. Zan junto con los nombres que significan solo, expresa más la soledad, como Zan iccel. Zan tequitl significa casi lo mismo. Zan tequitl onatlic, niman onitlataquipanoto, no hice más de beber, y luego me fui a trabajar. Zan y a veces Za, significa también sino. Àmo onicahuac, ca zan ihuian onicnonotz, no lo reñí, sino solamente lo amonesté. Si al zan se añade ye, se aviva más la significación. Si a Zan se añade no o yeno denota identidad de lugar, o de cosa. Mexìco onitlacat, ihuan zanyeno oncan oninozcalti, en México nací, y allí mismo me crié. El zannoyuhqui, o zanyenoyuhqui sirve para las comparaciones, y equivale al Ita de los latinos, como el Quenami equivale al Sicut, y lo mismo que el zanyenoyuhqui significa el zanyenoihui. Zan iyolic significa, mansamente. Za achi, Za achiton, Za tepiton, significan que falta poco tiempo para hacer algo. Za achi inic hualquizaz in Tonatiuh, poco falta para que salga el sol. Za ica in, dentro de breve. Xiccahuati tianquizco in mocac, auh za ica in xihualmocuepa, ve al mercado a comprar tus zapatos, y vuelve luego. Amo zan quenami o àmo zan quenin, no como quiera. Excesivamente. Lo mismo que Za ica in significa Acampai. Za y Zan sirven frecuentemente de avivar la significación. Za nelli, infaliblemente ; Ca za niaz, iré en todo caso : ca za neltiz, sin duda se cumplirá o verificará. Ca zan àmo ticmocaccanènequi in nonotzaloca, no haces sino fingir que no oyes los consejos que se te dan. Ca amo za quema, sed potius.
Fuente: 1780 Clavijero
Notas: P


Entradas


za - En: 1551-95 Docs_México    za - En: 1571 Molina 1    za - En: 1571 Molina 1    za - En: 1571 Molina 1    za - En: 1571 Molina 2    za - En: 1598 Tezozomoc    za - En: 1645 Carochi    za - En: 1780 ? Bnf_361    za - En: 1780 Clavijero    za - En: 17?? Bnf_362bis    za - En: 17?? Bnf_362bis    za - En: 17?? Bnf_362bis    za - En: 17?? Bnf_362bis    za - En: 17?? Bnf_362bis    

Paleografía


çä - En: 1645 Carochi    ni, ça - En: 1571 Molina 1    ninoça - En: 1571 Molina 1    Ninuça - En: 1571 Molina 2    ninuça - En: 1571 Molina 1    Za, ni - En: 1780 ? Bnf_361    

Traducciones


sólo / sin duda (intensivo) / infaliblemente (intensivo) / ~ tepitön, falta poco / solamente / sino / ~ achi, falta poco / mä tël ~, siquiera / ~ achitön, falta poco / ach ~ ye nelli, ¿es posible? / mä ~ nel, siquiera / mä ~, (imperativo) - En: 1645 Carochi    despertar. - En: 1571 Molina 1    embixar. - En: 1571 Molina 1    embixarse, o embadurnarse. preterito: oninuçac. - En: 1571 Molina 2    embadurnarme. - En: 1571 Molina 1    vide Ma za nel - En: 17?? Bnf_362bis    larga la a, es sinonimo de Zan, aunq[ue] aveces se distinguen enq[ue] Zan excluye simplemente la cosa, y Za detal manera la excluye, q[ue] dá a entender q[ue] antes havia sido. - En: 17?? Bnf_362bis    sino. - En: 17?? Bnf_362bis    aviva la significacion dela palabra q[ue] se le sigue. - En: 17?? Bnf_362bis    antepuesto a nombres, verbos, o adverbos denota ser infalible lo q[ue] ellos significan. - En: 17?? Bnf_362bis    "partícula" - En: 1598 Tezozomoc    primero, solamente - En: 1780 Clavijero    y - En: 1551-95 Docs_México    Despertar (iza?) - En: 1780 ? Bnf_361    

Textos en Temoa

107v 13

Auh in ipan acico in yuhqui Metztlapohualli Quecholli oquiuh matlaquilhuitl tzonquizaz in Quecholli niman ye Panquetzaliztli Atemoztli Tititl Izcalli Quahuitlehua Tlacaxipehualiztli Tozoztontli Huei Tozoztli niman ye Toxcatl in ipan acoquizaya in Tlacatecolotl quinmictique in Cuizoyanohuaya inic peuh Cuicoyanoliztli zan quitlan in Moteuhzoma quilhui imalintzin tlaquemmocaquiti in Teotl ca otacico in ilhuiuh in Toteouh ca axcan matlaquilhuitl auh inin ca za oc toconquixtia ca tlemataizque ca zan tititotizque in iquac ye quitlecahuia tzohualli telicahuacazque in Mexica zan ye ixquich atleymaihuan