Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

calaqui 

Paleografía: calaqui, ni
Grafía normalizada: calaqui
Prefijo: ni
Tipo: v.i.
Traducción uno: entrar / entrar en / entrar (en una casa) / estar (en una casa) / meter / meterse en
Traducción dos: entrar / entrar en / entrar (en una casa) / estar (en una casa) / meter / meterse en
Diccionario: Docs_México
Contexto:ENTRAR
§ Ynic oconanque posesio ytic ocallacque in calli ypan onenenque in tlalli tetica otlamomotlaque ayac otlachallani ayac tle oquito zan pacca yocoxca omochiuh ymixpan Pablo Hernandez merino Juan Martin Balthazar Xuarez Juana Baptista mochintin imixpan ynic omomaman estacas no yn ixpan mochiuh Francisco Sactoval fiscal Diego Luys alguacil Miguel Monice escribano. §
Los quales tomaron dicha posesión de la dicha casa y solar en presencia del dicho alcalde [arrojaron piedras] (entran en ella abriendo y cerrando las puertas en manera de posesion) quieta y pacificamente sin contradiccion de persona alguna en presencia de los testigos llamados Pablo Hernandez merino e Juan Martin e Baltasar Juarez e Juan Bautista e se pusieron estacas (en las esquinas de la dicha casa y solar en los terminos dellas) todo lo qual pasó en presencia de [Francisco Sandoval, fiscal, Diego Luis, alguacil y de] mi [Miguel Monise] el escrivano.
(Posesión de casa y tierra dada por los alcaldes a los compradores Lorenzo Diego y su esposa Juana Petronila. Año 1587, [555])

§ Auh yc oquitzilhique yn itoca Pablo Cehoanocatl yehica itencopatic ynic cequintin oncan calaque yn calli yc omotlalique chiquiuhchiuhque Santiago inchan yeuatl quitetlaneuhti yn Pablo Ceoanocatl auh ayoctle onez yn cuauitl mochi opolihuic. §
Por lo cual se querellaron de Pablo Ceoanocatl porque por mandado de del susodicho entraron a bibir en la dicha casa unos cesteros naturales de Santiago y el se la enprestó y que no paresció ninguna madera porque faltó toda.
(Sentencia dada por el juez de residencia don Esteban de Guzmán y los alcaldes, para dar posesión de una casa y 10 chinamitl a Ana Nencioatl. Año 1555, [256])


ENTRAR EN
§ [F. 32r.] Yn tehuantin alguacil Pedro Garcia yhuan escribano Miguel Hernandez otihuallaque yn nican ypan tlaxilacalli Sanc Sebastian Zacatla ticallaquico yn ichan yn Pedro Nalli yhuan in inamic oconanque yn posesion ocallaque yn inchan yhuan tixpan omopepecho yn calli yn oncan oquicoyonica. §
[F. 32v.] Yo el alguazil mayor Pedro Garcia y Miguel Hernández esribano venimos a este barrio [tlaxilacalli] de San Sebastian Zacatla entramos en casa de Pedro Nali y su muger tomaron la posesion y entraron dentro en la casa y en nuestra presencia se tapió la casa que estava agujerada.
(Posesión dada por el alguacil y el escribano a Pedro Nalli y a su esposa Ana Xoco de la casa que litigaban. Año 1569, [241])

§ Auh in za tepan inic omopaccanonotzque iquac in pascua resurreccion yn oquiz yn iuh quimolhuique matoncuicuican yn technemactitiaque yn tonantzin yn tocetzin auh niman quito in Pedro Nalli ca ye cualli mayuh ticchihuacan manoncallaqui yn oncan mani nonemac auh yn tehuatl yn tinoteyccauh ti Juan Baptista maxoncalaqui oncan mani monemac ca iuh mononotzque y ca nelli oncate yn testigos yn huehuetque. A XVIIIdias del mes de setienbre mil e quinientos e sesenta e nueve años. §
Y así un dia de Pascua de Resurreccion que es la que ahora pasó de conformidad los dichos mi marido y Pedro Nanali su hermano dixeron que cada uno tomase lo que hera suyo y avian heredado [de su madre y abuela] y respondio el dicho Pedro que dello hera contento y asi tomó y se entró en la casa que le pertenecía y dixo al dicho mi marido Juan Bautista hermano [menor ] meteos en la casa que es vuestra y os pertenece y asi cada uno tomó lo que era suyo lo cual pasó ante los mandones y viejos (del barrio) pasó a diez y ocho dias del mes de septiembre de mil e quinientos y sesenta e nueve años.
(Información sobre la propiedad de María Tiacapan presentada por tres testigos : Thoribio Chichimecatl, Miguel García y Andrés Sánchez, habitantes de San Sebastián Zacatla. Año 1569, [225])


ENTRAR (EN UNA CASA)
§ Auh ynic niquitlanico justicia yn ye axcan yey mestli ynic nimixiuh auh ye nechtlatlauhtia yn nohuepol catca ytoca Juan Ecapitzac onomixiuh in inamic auh nechilhui ma hoc ompan oncallaqui yn amochatzinco hoc oncan nontlaquatequiz auh tel niman ic onpa callaque yn tochan. §
Y que ahora poco ha que puede aver tres meses estando yo parida fue a mi un cuñado mio llamado Juan Ecapitzac e me rogó que por quanto su muger estaba rezien parida y para bautizar les dexase entrar en la dicha mi casa e yo les dixe que estuviesen en ella y asi estuvieron en la dicha casa.
(Información sobre la propiedad de Ana Xoco, presentada por tres testigos : Juan Cano, habitante de San Juan Tzapotla, Martín Jacobo y Juan Mazatl, habitantes de Atlixocan. Año 1569, [211])


ESTAR (EN UNA CASA)
§ Auh ynic niquitlanico justicia yn ye axcan yey mestli ynic nimixiuh auh ye nechtlatlauhtia yn nohuepol catca ytoca Juan Ecapitzac onomixiuh in inamic auh nechilhui ma hoc ompan oncallaqui yn amochatzinco hoc oncan nontlaquatequiz auh tel niman ic onpa callaque yn tochan. §
Y que ahora poco ha que puede aver tres meses estando yo parida fue a mi un cuñado mio llamado Juan Ecapitzac e me rogó que por quanto su muger estaba rezien parida y para bautizar les dexase entrar en la dicha mi casa e yo les dixe que estuviesen en ella y asi estuvieron en la dicha casa.
(Información sobre la propiedad de Ana Xoco, presentada por tres testigos : Juan Cano, habitante de San Juan Tzapotla, Martín Jacobo y Juan Mazatl, habitantes de Atlixocan. Año 1569, [211])


METER
§ Ypanpa ca yn centlatol mochiuh yn moyoteca ynic quimacaque cenca quinmotlachicahuililia yn ica justicia ayac ceppa aca concuiliz yn oquixquichica ytla centlamantli yc motlanahuatiliz yn totecuyo su magestad zan iuh quipiaz auh in tla aca zan moyocoyaz ompa callaquiz yn amo tencopa justicia tlatzacuiltiloz yca justicia. §
Las quales ya las dá porque con acuerdo y boluntad de los moyotecas y [entre renglones : con] su consentimiento en las quales le amparava en nombre de la real justicia y que ninguna persona se las quite hasta tanto que otra cosa mande la magestad del rey nuestro señor asi las aya y tenga y si alguna persona se metiere en ellas de su autoridad y sin mandado de la justicia será castigado por todo rigor de la justicia.
(Sentencia dada por el gobernador don Antonio Valeriano. Año 1589, [640])


METERSE EN
§ Auh in za tepan inic omopaccanonotzque iquac in pascua resurreccion yn oquiz yn iuh quimolhuique matoncuicuican yn technemactitiaque yn tonantzin yn tocetzin auh niman quito in Pedro Nalli ca ye cualli mayuh ticchihuacan manoncallaqui yn oncan mani nonemac auh yn tehuatl yn tinoteyccauh ti Juan Baptista maxoncalaqui oncan mani monemac ca iuh mononotzque y ca nelli oncate yn testigos yn huehuetque. A XVIIIdias del mes de setienbre mil e quinientos e sesenta e nueve años. §
Y así un dia de Pascua de Resurreccion que es la que ahora pasó de conformidad los dichos mi marido y Pedro Nanali su hermano dixeron que cada uno tomase lo que hera suyo y avian heredado [de su madre y abuela] y respondio el dicho Pedro que dello hera contento y asi tomó y se entró en la casa que le pertenecía y dixo al dicho mi marido Juan Bautista hermano [menor ] meteos en la casa que es vuestra y os pertenece y asi cada uno tomó lo que era suyo lo cual pasó ante los mandones y viejos (del barrio) pasó a diez y ocho dias del mes de septiembre de mil e quinientos y sesenta e nueve años.
(Información sobre la propiedad de María Tiacapan presentada por tres testigos : Thoribio Chichimecatl, Miguel García y Andrés Sánchez, habitantes de San Sebastián Zacatla. Año 1569, [225])

Fuente: 1551-95 Docs_México


Entradas


calaqui - En: 1547 Olmos_V ?    calaqui - En: 1547 Olmos_V ?    calaqui - En: 1551-95 Docs_México    calaqui - En: 1551-95 Docs_México    calaqui - En: 1551-95 Docs_México    calaqui - En: 1565 Sahagún Escolio    calaqui - En: 1571 Molina 1    calaqui - En: 1571 Molina 1    calaqui - En: 1571 Molina 2    calaqui - En: 1580 CF Index    calaqui - En: 1580 CF Index    calaqui - En: 1580 CF Index    calaqui - En: 1595 Rincón    calaqui - En: 1611 Arenas    calaqui - En: 1629 Alarcón    calaqui - En: 1629 Alarcón    calaqui - En: 1645 Carochi    calaqui - En: 1645 Carochi    calaqui - En: 1692 Guerra    calaqui - En: 1759 Paredes    calaqui - En: 1780 ? Bnf_361    calaqui - En: 1780 ? Bnf_361    calaqui - En: 1780 ? Bnf_361    calaqui - En: 17?? Bnf_362    calaqui - En: 1984 Tzinacapan    calaqui - En: 1984 Tzinacapan    calaqui - En: 1984 Tzinacapan    calaqui - En: 1984 Tzinacapan    calaqui - En: 2002 Mecayapan    calaqui - En: 2004 Wimmer    

Paleografía


calaqui, 3 - En: 1551-95 Docs_México    calaqui, 3ª - En: 1645 Carochi    calaqui, ni - En: 1551-95 Docs_México    Calaqui, ni - En: 1571 Molina 2    calaqui, ni - En: 1645 Carochi    calaqui, ni - En: 1759 Paredes    calaqui, ni - En: 1565 Sahagún Escolio    calaqui, ni - En: 1629 Alarcón    Calaqui, nitla. - En: 1780 ? Bnf_361    Calaqui. - En: 1780 ? Bnf_361    calaqui. ni. - En: 1595 Rincón    Calaqui[]. - En: 1780 ? Bnf_361    calaquj - En: 1580 CF Index    calaqujh - En: 1580 CF Index    callaqui, ni - En: 1551-95 Docs_México    callaqui, ni - En: 1629 Alarcón    kalaki - En: 1984 Tzinacapan    kikalaki - En: 1984 Tzinacapan    mokalaki - En: 1984 Tzinacapan    mokalaki - En: 1984 Tzinacapan    ni, calaqui - En: 1571 Molina 1    nicalaqui - En: 1547 Olmos_V ?    nicalaqui - En: 1547 Olmos_V ?    nicallaqui - En: 1692 Guerra    

Traducciones


entrar - En: 2002 Mecayapan    Encerrar - En: 17?? Bnf_362    entrar / ponerse - En: 1611 Arenas    VIII-87, IX-10 11 15 27 41 51 63 75(3) 77 78, X-2 60 112 - En: 1580 CF Index    venderse yemplearse la mercaduria. - En: 1571 Molina 1    v.i., entrer, rentrer, s'introduire. - En: 2004 Wimmer    llevarse a - En: 1551-95 Docs_México    entrar (auxiliar) - En: 1645 Carochi    entrar / entrar en / entrar (en una casa) / estar (en una casa) / meter / meterse en - En: 1551-95 Docs_México    entrar o meterse en alguna parte. prete: onicalac. - En: 1571 Molina 2    entrar - En: 1645 Carochi    entrar - En: 1759 Paredes    entrarse, pt. ocalac (34-) / nicalaqui. pti. onicalac ÿtonatiuh. ponerse el sol (p) - En: 1565 Sahagún Escolio    entrar - En: 1629 Alarcón    Rentar, õ tributar. Tributar.* - En: 1780 ? Bnf_361    Venderse, y emplearse la mercaderia. - En: 1780 ? Bnf_361    entrar. - En: 1595 Rincón    Venderse, y emplearse la mercaderia aqui. - En: 1780 ? Bnf_361    I-42, II-80(2) 97 143 153 159 163 182 193, IV-44 103(2), V-169 171 191(2) 195(2), VI-115 129(3) 163 210(2) 211(3) 216 232 239, VIII-43 64, X-162 169, XI-12 14 17 30 31 56 60(3) 63 70 71 76 92 103(2) 113 149 154 191(2) 213(2) 248, XII-51 55 111 - En: 1580 CF Index    I-48 - En: 1580 CF Index    meter [entrar] - En: 1551-95 Docs_México    entrar - En: 1629 Alarcón    Entrar - En: 1984 Tzinacapan    Meter algo adentro - En: 1984 Tzinacapan    entrar - En: 1984 Tzinacapan    comprometerse - En: 1984 Tzinacapan    entrar. - En: 1571 Molina 1    Entrar - En: 1547 Olmos_V ?    entrar - En: 1547 Olmos_V ?    yo entro - En: 1692 Guerra    

Textos en Temoa

0v 28

() Auh on can in inhualmotlalia nahuilhuitl in motenehua motocayotia Nenmontemi ¨¨¨ yeica in yuhqui quitocayotia iz zan nenmontemi acan huel calaqui in ipan in ilhuitl in Tlacempohualtilitiuh in ipan ce xihuitl ilhuitlapohualiztli (Ms¨ f¨ v¨)