oc
Paleografía:
oc
Grafía normalizada:
oc
Traducción uno:
todavía / por ahora / aún / además / primero / entretanto / tlä ~, aguarda / ~ acattopa, primero / además de eso / ~ acatto, primer cosa / ~ achto, primero / ~ cecni, en otro lugar / ~ hualcâ, mucho más (comparativo) / ~ huècauh, mucho tiempo después / ~ ïmöztlayoc, un día antes / ~ itlà, algo más /
Traducción dos:
todavía / por ahora / aún / además / primero / entretanto / tlä ~, aguarda / ~ acattopa, primero / además de eso / ~ acatto, primer cosa / ~ achto, primero / ~ cecni, en otro lugar / ~ hualcâ, mucho más (comparativo) / ~ huècauh, mucho tiempo después / ~ ïmöztlayoc, un día antes / ~ itlà, algo más /
Diccionario:
Carochi
Contexto:TODAVIA
In oc yenëpa, in oc yenechca, in oc yehuècauh, in quiniuh huälàcì caxtiltëcà, cän catca cahuayo, nocè mola, noço caleta? àmo çan oc moch momämaya, mocuitlapanhuiaya? nelyè äquin huel cahuayòpan tlècoya, in manelè tlaçòpïpilti = Antiguamente, recien llegados los Españoles, donde auia cauallos, ni mulas? no se cargaua todo acuestas? y aun quien subia à cauallo, aunq fuesse de los mui nobles? (5.1.1)
--cuixmà oc huèca huïtz in Tlàtoäni? --ca aocmo huèca huïtz, ca oncän huïtz on = --viene lexos el Gouernador? --ya no viene lexos, ay viene (5.1.4)
mä xicmotlapòpolhuili, ca oc piltontli, ayamo mozcalia = perdonale, que toda via es muchacho, aun no tiene juyzio (5.2.3)
ocnòmà ancochì? cuix oc anquichià in tönatiuh amotzontlan moquetzaquiuh? cuix immanin ocnòmà cochïhua? = toda via dormis? por ventura aguardais à que el Sol venga à dar en vuestras cabeceras? es esta hora de dormir? (5.2.3)
Tlein oc ihuän monequi nicchïhuaz in màcamo önicchiuh? = que mas deuia yo hazer, que no lo aya hecho? (5.5.9)
oc yohuac = muy de mañana (5.2.11)
in ienechca, in ye nëpa oc tlátläcamatia in mäcëhualtin = en tiempos passados toda via obedecian los indios (5.1.1)
occencà tächcäuh, vel. cencà oc tlapanahuia, vel. cencà oc hualcà inic tlaçòtli inic mahuiztic in coztic teöcuitlatl, in àmo yè tepoztli, yecê huel oc tëtechmonec in tepoztli, inïc tequitihua = mucho mas precioso, y de estima es el oro, que el hierro, pero mas vtil es para trabajar el hierro (4.7.1)
In ayamo tzïnti, in ayamo pëhua izcemanähuatl, çan huel oc ïcëltzin onmoyetzticatca in Teötl Tlàtoäni Dios = antes q empeçara el mundo, solamente auia Dios (5.2.4)
--mochtïn cëcentlapal tlanacaztectin, mäxiquimittilì izçan izcëcentlapal innacaz, cuixmà oc oncàcâ? --caçanelli, ca àtle izcentlapal in nacaz, ca mochtïn yuhquê = --Todos tienen cortada la oreja del vn lado, mirales la oreja del vn lado, tienen la toda via? --verdaderamente, que les falta la oreja del vn lado, todos estan de la mesma manera (5.1.3)
ochuèca yohuac = toda via es muy de noche; esto se dize al amanecer (5.2.3)
nomati aoctle oc itlà in tictètemictoc, çaniyo in màähuil, in moxìxicuinyo = pienso que no sueñas en otra cosa, q en tus liuiandades, y glotonerias (sílaba doblada) (3.16.1)
oc yohuac = todavia es de noche, aun no amanece (3.16.2)
oc y[ò]yohuac, vel, oc yòyohuatoc = aun no amanece, en todas partes esta escuro (sílaba doblada) (3.16.2)
quin onàcico, auh ye cuël tinechmihuälia, mä çä oc achìtzinca iz nonye = no ha nada que llegué, y ya me despides, dexame estar aqui un ratico (5.2.2)
--Iniquäc nicän nàcico mochiuh inin Teòcalli; auh inìquäc in, ca huel oc tläcatlà catca --ca huel iquäc on önitläcat = --quando llegué aqui se hizo esta Iglesia, y en este tiempo toda via auia mucha gente --en esse tiempo, de que vas hablando puntualmente naci yo (5.2.6)
oc yöyohuac ninëhua = de ordinario me leuanto antes de amanecer (sílaba doblada larga) (3.16.2)
Oc = toda via (5.2.3)
oc yòyohuatoc onineuh = me leuante antes de amanecer (sílaba doblada) (3.16.2)
--cuix oc tlàtoa in cocoxqui? --aocmo, aochuellàtoa = --habla todavia el enfermo? --ya no, ya no puede hablar (5.2.3)
Oc huèca yohuatzinco = toda via es muy de mañana (5.2.3)
--oc huècauh in àciquiuh in motïtlan, --aocmo huècauh in àciquiuh in notïtlan, àço yecanà iz huïtz = --toda via falta mucho tiempo, de aqui à que llegue tu mensajero --ya no puede tardar, quiça viene ya por aqui cerca (5.2.3)
ocyöyohuac = todas las madrugadas (5.2.11)
ocximomachtìtinemi, oc achïc xiquìiyöhui, oc tipiltontli, caquin ye ticaxtolxiuhtia = Prosigue estudiando, ten paciencia vn poco de tiempo, que toda via eres muchacho, no ha nada, que entraste en los quinze años (5.2.2)
ayamo imman intitëhuazquè, caoc tlàtlayohuatoc, oc tlaïxmìmictoc = aun no es tiempo, que nos leuantemos, que toda via ay escuridad (5.2.4)
oc huècapan in tonatiuh = toda via está alto, ò en lo alto el Sol (5.1.4)
In oc ye nëpa in ömpa otihuällàquè, miec in otiquìiyöhuìque: auh ïn oc ompa titztihui, oc hualcà in tiquìiyöhuizquê = lit.- En tiempos passados, de los quales venimos à este, padecimos mucho; y en los venideros, hàcia los quales caminamos, padeceremos mucho mas (5.1.1)
cuix oc tipiltontli? ca aocmö tipiltöntli, cä yetihuëhuê = por ventura eres todavia niño? ya no eres niño, ya eres viejo (5.2.3)
tlä ocmäya, oc nontlami in ninoteöchihuaz = aguarda vn poco, acabarè de reçar (5.2.9)
oc achïc vel. oc achìtonca = breuedad de tiempo para tiempo futuro (5.2.2)
ocnòmà = toda via, ?oc? synonimo de ?nòmà?, y se suele juntar con él (5.2.3)
In cemilhuitl macuilpa ninoteochihua, oc nöïzquipa in yohualtica = cinco vezes al dia reço, y otras tantas à la noche (5.2.11)
cecni teöämoxpan ìcuiliuhtoc inin tlàtölli, auh ocnöcecni quimìtalhuia in teöämoxìcuiloäni: Mä oc ticcähuacän in, quin occecni mìtotiuh = En vn lugar de la escritura estan escritas estas palabras, y en otro dize el Escritor Sagrado: dexemos agora esto, despues se tratará dello en otra parte (5.1.3)
Huel oc yohuatzinco, ayamo huälquïça in tönatiuh in önitënìçac = muy de mañana almorçe, antes que saliesse el Sol (5.2.6)
àcaçomö oc amèhuän in nicän amonoquè acà cëmê quittazquè in cänin tihuïcötihuì, ca oc huècauh = Quiça ninguno de vosotros, que estais àqui verá (lit.- verán) la region donde nos lleuan; por que será mucho despues (4.6.1)
POR AHORA
Tläocyè xoconmocähuili on = dexe V. m. esso por agora (5.2.3)
Oc = por agora, entre tanto, en el interin (5.2.3)
--cuix çan ïxquich in tinech maca? --ca çan oc ixquich, quin caxtolli ocnöïxquich nimitzmacaz = --no me das mas que esto? --esto no mas por agora, dentro de quinze dias te daré otro tanto (5.2.3)
oc nonàci in nochän = no hago sino llegar à mi casa (5.2.3)
Mä oc nicän cemilhuitl ximocëhuitiecän, ca amochän; oc niauh innitlàchiquitïuh, çan nihualìcihui = descansad aqui por vn dia, que en vuestra casa estais, no hago sino ir à recoger agua miel, y luego bueluo (5.2.3)
oc nicän xinechmochiali = aguardame aqui vn tantico (5.2.3)
Ca çan oc ïxquich, vel. ca çan oc iò innimitzilhuia = por agora no te digo mas desto (5.2.3)
Palae tlä oc tontähuilticän oquic cochticà in totëmachtìcauh = Frasquillo juguemos mientras duerme nuestro Maestro (5.2.4)
AÚN
Inaxcan oc nimitztlapòpolhuia, yëcè intlä occeppa yuhqui ticchïhuaz, çäyè connequiz inic yëquenè ticcentzauctiäz = por agora te perdono, pero si hicieres otra, no serà menester mas, para que finalmente lo pagues todo junto (5.5.4)
oc[]cë = otro (lit.- aun vno) (4.7.1)
oc[]yê = más, auiua mas la comparacion (comparativo) (4.7.1)
oc[]achi = más (?achi? sólo, antepuesto à vn nombre le haze comparatiuo) (4.7.1)
oc cencâ = mucho mas (lit.- aun mucho) (4.7.1)
yälhua àhuelnihuia, canel, vel. canoço oc nitlatequipanoäya = ayer no pude ir, por que estuue trabajando (5.4.1)
oc ome = otros dos (4.7.1)
ADEMAS
ca quëmàca notlaçòtàtzine, ca oc miec notlàtlacöl niquilnamiqui = si Padre mio me acuerdo de muchos pecados mas (5.2.3)
ocnö ixquich = otro tanto mas (5.2.3)
oc nöizquintïn = otros tantos mas (5.2.3)
oc + ihuän [o] nö = [además] tambien (5.2.3)
oc omentin quäquàhuêquê öniquimichtec, ihuan oc nauhpa önitlähuän, oc nö izquipa öninacaquà vierneztica = hè hurtado dos bueyes mas, quatro vezes mas me he emborrachado, y otras tantas he comido carne en Viernes (5.2.3)
oc ihuän izcatqui in ticchïhuaz = has de hazer tambien esto mas (5.2.3)
PRIMERO
oc ninoteöchïhua, in ayamo ninotëca = reço primero antes que me acueste (5.2.4)
oc = primero (5.2.3)
--Quenman timotlaqualtiz? --mäoc nitlami inninoteöchïhua, vel. ma oc mochintin moyölcuïticän = --à que hora à de comer V. R. --acabaré primero de reçar, vel. confiessense primero todos (5.2.3)
--mä ocnitlaqua, ca ye huellàcà quin teötlac nimitzyölcuïtïz, --ca yequalli, mä oc ximìiyöcuïtìtzino, mä oc tepitzin tlaqualtzìntli xoconmocuïli, ocnoconnottilïtïuh cë nococoxcätzin in ompa cáli mohuetziltìtoc = --comerè primero, que es ya tarde; despues te confessarè à la tarde --sea en buen hora, coma V. R. primero, mientras voi à veer vn enfermo, que tengo en casa (5.2.3)
Huècauhtica önècalihuac, huècauhtica ötilintimoman in nècaliliztli, àmo çan cuel in necàcähualöc, huel oc calac in Tönatiuh = se peleó largo tiempo, muy gran rato duró la fuerça de la pelea, pues antes se puso el Sol, que dexassen la batalla (5.2.5)
ENTRETANTO
--mä ocnitlaqua, ca ye huellàcà quin teötlac nimitzyölcuïtïz, --ca yequalli, mä oc ximìiyöcuïtìtzino, mä oc tepitzin tlaqualtzìntli xoconmocuïli, ocnoconnottilïtïuh cë nococoxcätzin in ompa cáli mohuetziltìtoc = --comerè primero, que es ya tarde; despues te confessarè à la tarde --sea en buen hora, coma V. R. primero, mientras voi à veer vn enfermo, que tengo en casa (5.2.3)
mä izxinëchmochieli, oc nitemo tlatzintlan, nëchnötzâ = aguardeme V. m. aqui, mientras voi abaxo, que me llaman (5.1.5)
Mä oc nicän cemilhuitl ximocëhuitiecän, ca amochän; oc niauh innitlàchiquitïuh, çan nihualìcihui = descansad aqui por vn dia, que en vuestra casa estais, no hago sino ir à recoger agua miel, y luego bueluo (5.2.3)
TLA ~, AGUARDA
Tla oc niquinchia, àço ácàmè itlà quìtöquïhuì, quinìquäc nic neltocaz in motlàtöl = aguardaré à veer si vienen algunos à dezirme algo, entonces creeré lo que me dizes (5.2.6)
ocmäya, tlä oc nonquïça = aguarda vn poco, passarè (5.2.9)
Tläoc achïc, tläoc mozcalti in totëlpoch, cayèhuätl quimatiz = passe vn poco de tiempo, criese por agora nuestro hijo, que despues el hará lo que le pareciere (5.2.2)
~ ACATTOPA, PRIMERO
oc acattopa ninoteöchïhuäz, quintëpan nitlaquäz = reçarè primero, y despues comerè (5.2.3)
oc acattopa nitlaquäz, çätëpan, vel. quintëpan, vel. quinçätëpan nimitzittaz = comerè primero, y despues te verè (5.2.9)
ADEMAS DE ESO
oc = demas desso (5.2.3)
--Cuix oc itlà tiquilnamiqui? --ca aoctle niquilnamiqui = --acuerdaste de otra cosa mas? --ya no me acuerdo de mas (5.2.3)
~ ACATTO, PRIMER COSA
Inìquäc anmëhuà, oc acatto anmomàtéquïzquê = Quando os leuantais, la primera cosa, que aueis de hazer, es lauaros las manos (5.2.3)
~ ACHTO, PRIMERO
Inìquäc titlachpänaznequi, oc yè achto in titlaàhuáchïz = quando quieras barrer, primero has de regar (5.2.3)
~ CECNI, EN OTRO LUGAR
occecni .vel. ocnöcecni = en otro lugar (5.1.3)
~ HUALCA, MUCHO MAS (COMPARATIVO)
Oc hualcâ = aduerbio, mucho mas..., es el verbo câ, con la particula hual, y parece que quiere dezir aun esta hàcia aca, esta mas aca, es mas (4.7.1)
~ HUECAUH, MUCHO TIEMPO DESPUES
àcaçomö oc amèhuän in nicän amonoquè acà cëmê quittazquè in cänin tihuïcötihuì, ca oc huècauh = Quiça ninguno de vosotros, que estais àqui verá (lit.- verán) la region donde nos lleuan; por que será mucho despues (4.6.1)
~ IMOZTLAYOC, UN DIA ANTES
oc ïmöztlayoc = vn dia antes (5.2.3)
~ ITLA, ALGO MAS
In oquic cencà tëchmotlaçòtilia in Totëcuiyo Dios, in àmo çan tlapohualli itëtlaocoliliztzin ötopan quimochïhuilì, cuix oc itlà tëchmïnäililïz, in màcamo, vel. in màca tëchmomaquilïz? = Pues tanto nos ama Nuestro Señor, q nos ha hecho infinitas misericordias, aurà por ventura cosa que nos encubra, y niegue, y que no nos la de? (5.5.9)
~ IUH, TODAVIA ANTES
oc yuh huècäuh huälläzquè in caxtiltëcà, in yecuël quimomachiltiäya in Neçahualpiltzintli in ïnhuälläliz. = Mucho antes que viniessen los Españoles, sabia el Rey neçahualpiltzintli su venida (lit.-todavia despues de largo tiempo vendran los Españoles, y ya sabia N su venida) (4.6.1)
~ IUH, TODAVIA FALTA(N)
oc iuh = [todavía faltan, ante] nombre, ò aduerbio de tiempo, [o número] (5.2.3)
~ TACHCAUH, MAYOR (COMPARATIVO)
oc tächcäuh inic titlahuanqui = mayor borracho sois vos (4.7.1)
~ TLAPANAHUIA, ES MAS (COMPARATIVO)
oc tlapanahuia = es mas (lit. aun sobrepuja) (4.7.1)
A~ IC, YA NO MAS
[oc aïc] = ya nomas (componese de oc y aïc) (5.2.8)
IN ~, MIENTRAS QUE
Inoc = mientras que, synonimo de oquic (5.2.4)
QUEN ~ YE, CUANTO MAS
quën oc yê, vel, quënoquê, y quënçanyê = quanto mas (4.7.1)
TLA ~ MA(YA), AGUARDA UN POCO
Tläocmä, tlä ocmäya, ocmäya = [aguarda un poco] son sinónimos (comp. tlä oc mä(ya)) (5.2.9)
Fuente:
1645 Carochi