Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

yollo 

Paleografía: yollo
Grafía normalizada: yollo
Traducción uno: discreto.
Traducción dos: discreto.
Diccionario: Molina_1
Fuente: 1571 Molina 1
Folio: 45v
Notas: [6]


Entradas


yollo - En: 1547 Olmos_V ?    yollo - En: 1547 Olmos_V ?    yollo - En: 1565 Sahagún Escolio    yollo - En: 1571 Molina 1    yollo - En: 1571 Molina 1    yollo - En: 1571 Molina 1    yollo - En: 1571 Molina 1    yollo - En: 1571 Molina 1    yollo - En: 1571 Molina 1    yollo - En: 1571 Molina 1    yollo - En: 1571 Molina 1    yollo - En: 1571 Molina 1    yollo - En: 1571 Molina 1    yollo - En: 1571 Molina 1    yollo - En: 1571 Molina 1    yollo - En: 1571 Molina 1    yollo - En: 1571 Molina 1    yollo - En: 1571 Molina 1    yollo - En: 1571 Molina 1    yollo - En: 1571 Molina 1    yollo - En: 1571 Molina 1    yollo - En: 1571 Molina 1    yollo - En: 1571 Molina 1    yollo - En: 1571 Molina 1    yollo - En: 1571 Molina 2    yollo - En: 1571 Molina 2    yollo - En: 1571 Molina 2    yollo - En: 1571 Molina 2    yollo - En: 1571 Molina 2    yollo - En: 1571 Molina 2    yollo - En: 1571 Molina 2    yollo - En: 1571 Molina 2    yollo - En: 1571 Molina 2    yollo - En: 1571 Molina 2    yollo - En: 1571 Molina 2    yollo - En: 1571 Molina 2    yollo - En: 1571 Molina 2    yollo - En: 1580 CF Index    yollo - En: 1580 CF Index    yollo - En: 1580 CF Index    yollo - En: 1598 Tezozomoc    yollo - En: 1629 Alarcón    yollo - En: 1780 ? Bnf_361    yollo - En: 1780 ? Bnf_361    yollo - En: 17?? Bnf_362    yollo - En: 1984 Tzinacapan    

Descomposición


yollo-tl

Palabras


yollo +    yollo cemmanca ca    yollo chicahuac    yollo chichinaca    yollo chichinaquiliztli    yollo chichinatza    yollo cuecuepcayotica    yollo cuecuepcayotl    yollo cuitlatiticac    yollo cuitlatiticaliztli    yollo huapahuac    yollo huapahualiztli    yollo huellalia    yollo ipan yauh    yollo itztic    yollo iuhca    yollo iuhyauh; no    yollo maci    yollo macitiuh    yollo malacachilhuia    


aaccayotl    ac mach tlacatl    acacalotl    acacapacquilitl    acacatl    acachachacatl    acachatl    acachiquihuitl    acacocoyotl    acacoyotl    acacuahuitl    acacueyatl    acacuiyatl    acahuatototl    acaiyetl    acalcuachpancuahuitl    acalcuachpanitl    acalcuauhyollotl    acalmaitl    acalpatiotl    


yollo cuecuepcayotl    yollo tetl    yollocayotl    yollococihuatl    yollocuepcayotl    yollometl    yollopoliuhcayotl    yollotetl    yollotl    yollotlahuelilocayotl    yollotototl    yolloxochicuahuitl    yolloxochitl    

Paleografía


iollo - En: 1580 CF Index    jollo - En: 1580 CF Index    mo-yollo tepitztiliani - En: 1571 Molina 1    Moyollo chichiliqui - En: 1571 Molina 2    Moyollo tepitztiliani - En: 1571 Molina 2    Moyollo toneuhqui - En: 1571 Molina 2    noyollo comati - En: 1547 Olmos_V ?    Noyollo commati - En: 1571 Molina 2    noyollo commati - En: 1571 Molina 1    Noyollo connamiqui - En: 1571 Molina 2    noyollo contoca - En: 1547 Olmos_V ?    Noyollo contoca - En: 1571 Molina 2    noyollo contoca - En: 1571 Molina 1    noyollo có[n]_toca - En: 1571 Molina 1    Noyollo icniuh - En: 1571 Molina 2    Noyollo ipan yauh - En: 1571 Molina 2    Noyollo itechaci - En: 1571 Molina 2    noyollo iuh yauh - En: 1571 Molina 1    noyollo ixco nechcocoa - En: 1571 Molina 1    noyollo maci - En: 1571 Molina 1    Noyollo macitiuh - En: 1571 Molina 2    noyollo macitiuh - En: 1571 Molina 1    noyollo tecuini - En: 1571 Molina 1    Noyollo tlama - En: 1571 Molina 2    noyollo tlama yn nicchiua - En: 1571 Molina 1    noyollo ypan yauh - En: 1571 Molina 1    noyollo yuh-ca - En: 1571 Molina 1    toyollo - En: 1571 Molina 1    Toyollo - En: 1571 Molina 2    toyollo yxco - En: 1571 Molina 1    yollo, ni - En: 1629 Alarcón    Yollo. - En: 1780 ? Bnf_361    yolo - En: 1984 Tzinacapan    yullo - En: 1571 Molina 1    Yullo. - En: 1780 ? Bnf_361    

Traducciones


I-44, II-99 151, IV-53 79, VI-47 115, VIII-61, IX-46 47 64, X-3 12 25 29(3) 32 35 39 41 42 46 51(2) 180, XI-106 117(2) 118 119 120 121(3) 122 134 143 201 216 - En: 1580 CF Index    XI-117 - En: 1580 CF Index    paciente. - En: 1571 Molina 1    el que se anima y esfuerça. - En: 1571 Molina 2    sufrido y paciente. - En: 1571 Molina 2    desabrido y lleno de pena. - En: 1571 Molina 2    venir a la memoria - En: 1547 Olmos_V ?    sentir y entender que la cosa es assi, o acusarme de algo la consciencia. pre: onoyollo comma. - En: 1571 Molina 2    certificado estar o tener por cierto. - En: 1571 Molina 1    caer enla cuenta, enté[n]diendo el negocio, de que no estaua satisfecho. prete: noyollo oconnamic. - En: 1571 Molina 2    venir a la memoria - En: 1547 Olmos_V ?    idem. pr: onoyollo contocac. (Noyollo connamiqui: caer enla cuenta, enté[n]diendo el negocio, de que no estaua satisfecho. prete: noyollo oconnamic.) - En: 1571 Molina 2    venir ala memoria o caer enla cuenta o enel negocio, acordandose delo que tema ya muy oluidado. - En: 1571 Molina 1    caer enla cuenta delo que se dize y delo que primero no entendia. - En: 1571 Molina 1    amigo entrañal. - En: 1571 Molina 2    lo mismo es que noyollo có[n]namiqui. pre: onoyollo ypanya. - En: 1571 Molina 2    sentir mucho, o llegarme al alma alguna cosa. pre: noyollo itech oacic. - En: 1571 Molina 2    asabiendas y de voluntad hazer algo. - En: 1571 Molina 1    doler el estomago. - En: 1571 Molina 1    pensar. - En: 1571 Molina 1    yr entendiendo los negocios. - En: 1571 Molina 2    aprovechar en algo. - En: 1571 Molina 1    batir o dar golpes el coraçon. - En: 1571 Molina 1    de mi propria voluntad. - En: 1571 Molina 2    asabiendas y de voluntad hazer algo. - En: 1571 Molina 1    caer enla cuenta delo que se dize y delo que primero no entendia. - En: 1571 Molina 1    certificado estar o tener por cierto. - En: 1571 Molina 1    coraçon. - En: 1571 Molina 1    el coraçon. - En: 1571 Molina 2    estomago la boca del. - En: 1571 Molina 1    docil y enseñable. - En: 1571 Molina 1    biuo de entendimiento. - En: 1571 Molina 1    yngenioso assi. - En: 1571 Molina 1    Cogollo de qualquiera cosa - En: 17?? Bnf_362    abil persona. - En: 1571 Molina 1    agudo de ingenio. - En: 1571 Molina 1    discreto. - En: 1571 Molina 1    VIII-84 - En: 1580 CF Index    yollo - En: 1598 Tezozomoc    persona de buena memoria, ca. noyolloccauh (7) / persona prudente. ca. nixecauh, noiollocauh (5) - En: 1565 Sahagún Escolio    abil y agudo de ingenio. - En: 1571 Molina 2    ser viviente - En: 1629 Alarcón    Vivo de entendimiento, docil y enseñable, discreto, Yngenioso por fuerza natural abil persona, y agudo de ingenio. - En: 1780 ? Bnf_361    centro de (en el) - En: 1984 Tzinacapan    estudioso assi. - En: 1571 Molina 1    Estudioso, y diligente - En: 1780 ? Bnf_361    

Textos en Temoa

11r 157

Pahuetz pahuetz xochitl cueponticac xochitl ixpan Ypalnemoani mitznanquili o yollo aye oy oa o ioo aya ohuia ohuaya etcetera

157. Se elevan, se elevan las flores; están brotando las flores en presencia del Dador de la vida. Él te ha respondido. ±


Glifos en Tlachia

MH: ATZOMPAN - 387_639v

Glifo - 387_639v_31

Lectura: yollo


Descomposicion: yollo-tl

Contacto: labios

Cita: yollo

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_639v_31

yollo 

Paleografía: noyollo comati
Grafía normalizada: yollo
Prefijo: no
Tipo: v.r.
Traducción uno: venir a la memoria
Traducción dos: venir a la memoria
Diccionario: Olmos_V
Fuente: 1547 Olmos_V ?
Folio: 287r
Notas: mati venir a la memoria

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/23042

MH: ATZOMPAN - 387_639v

Elemento: yollotl


Sentido: corazón

Valor fonético: yollo

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/01.03.02

yollotl 

Paleografía: yöllo[tl]
Grafía normalizada: yollotl
Tipo: r.n.
Traducción uno: corazón / ~ pachihui, acabar de entender / condición
Traducción dos: corazón / ~ pachihui, acabar de entender / condición
Diccionario: Carochi
Contexto:CORAZON
iuhcà innoyöllo, in cahuelnelli nimiquiz, yecè àmo nicmati in ïquin, in quëmman, in canin nopan àcitihuetziquiuh in nomiquiz = bien se, que sin duda me he de morir, pero no se quando, ni à que hora, ni donde me cogerá la muerte (5.2.6)

àco yauh in noyöllo = mi coraçon se va à las cosas del cielo (5.1.4)

Iuhcà in noyöllo in ca çä huel achïc yenimiquiz = assi está mi coraçon, esto es, estoi persuadido, à que dentro de poco tiempo me he de morir (5.5.7)

Mä cemìcac moyöllo ïca, motlalnämiquiliztica xicmotztilìtinemi in Totëcuiyo Dios; Mä nöcemìcac xiquitztinemi xiquilnämictinemi in momiquiz = ve siempre mirando con tu coraçon, y pensamiento à Nuestro Señor: y ve tambien mirando siempre, y pensando en tu muerte (reverencial) (3.15.2)

noyöllo = [mi corazón] (4.4.1)

anca intlälticpac nëcuiltönölli netlamachtilli anca çan nënquïzcäyötl: anca àtle itech huetziz intoyöllo iniz tlälticpac: anca çanyuhquin cochìtlëhualli tëmictli ïpan ticmatizque iniz tlälticpac ic päcoa = luego las prosperidades del mundo, no son si no vanidad! luego no deuemos afficionarnos à cosa alguna de la tierra! luego hemos de tener por sueños todos los deleites del mundo! (5.5.1)

àquëncà in noyöllo = tengo el coraçon sossegado, no tengo passion con nadie (5.5.2)


~ PACHIHUI, ACABAR DE ENTENDER
ca cencà nimitztlaçòtla, áuh inïc huel moyöllo pachihuiz in ca huel neltiliztli in, izcà in nimitzmaca = te amo mucho, y para que veas que es assi te doi esto (5.5.9)

ye önoyollopachiuh: tlácàço çan tëcennèneuhcämictia in miquiztli; tlácaço in quenin miqui in icnötzin, tlácàço çan nö yuh miqui in tlàtoäni! = ya acabé de entender lo que passa, valgame Dios que la muerte no se aorra con nadie! que à todos lleua por vn rasero! que de la manera que muere el pobre, muere tambien el grande! (5.5.1)


CONDICION
huel píltic ïyöllo = es de noble condicion (5.6.1)

Fuente: 1645 Carochi
Notas: [-- ]-- ö--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/18938

MH: TETZMOLLOCAN - 387_783v

Glifo - 387_783v_13

Lectura: yollo


Descomposicion: yollo-tl

Contacto: labios

Cita: yolloh

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_783v_13

yollo 

Paleografía: noyollo comati
Grafía normalizada: yollo
Prefijo: no
Tipo: v.r.
Traducción uno: venir a la memoria
Traducción dos: venir a la memoria
Diccionario: Olmos_V
Fuente: 1547 Olmos_V ?
Folio: 287r
Notas: mati venir a la memoria

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/23042

MH: TETZMOLLOCAN - 387_783v

Elemento: yollotl


Sentido: corazón

Valor fonético: yollo

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/01.03.02

yollotl 

Paleografía: yöllo[tl]
Grafía normalizada: yollotl
Tipo: r.n.
Traducción uno: corazón / ~ pachihui, acabar de entender / condición
Traducción dos: corazón / ~ pachihui, acabar de entender / condición
Diccionario: Carochi
Contexto:CORAZON
iuhcà innoyöllo, in cahuelnelli nimiquiz, yecè àmo nicmati in ïquin, in quëmman, in canin nopan àcitihuetziquiuh in nomiquiz = bien se, que sin duda me he de morir, pero no se quando, ni à que hora, ni donde me cogerá la muerte (5.2.6)

àco yauh in noyöllo = mi coraçon se va à las cosas del cielo (5.1.4)

Iuhcà in noyöllo in ca çä huel achïc yenimiquiz = assi está mi coraçon, esto es, estoi persuadido, à que dentro de poco tiempo me he de morir (5.5.7)

Mä cemìcac moyöllo ïca, motlalnämiquiliztica xicmotztilìtinemi in Totëcuiyo Dios; Mä nöcemìcac xiquitztinemi xiquilnämictinemi in momiquiz = ve siempre mirando con tu coraçon, y pensamiento à Nuestro Señor: y ve tambien mirando siempre, y pensando en tu muerte (reverencial) (3.15.2)

noyöllo = [mi corazón] (4.4.1)

anca intlälticpac nëcuiltönölli netlamachtilli anca çan nënquïzcäyötl: anca àtle itech huetziz intoyöllo iniz tlälticpac: anca çanyuhquin cochìtlëhualli tëmictli ïpan ticmatizque iniz tlälticpac ic päcoa = luego las prosperidades del mundo, no son si no vanidad! luego no deuemos afficionarnos à cosa alguna de la tierra! luego hemos de tener por sueños todos los deleites del mundo! (5.5.1)

àquëncà in noyöllo = tengo el coraçon sossegado, no tengo passion con nadie (5.5.2)


~ PACHIHUI, ACABAR DE ENTENDER
ca cencà nimitztlaçòtla, áuh inïc huel moyöllo pachihuiz in ca huel neltiliztli in, izcà in nimitzmaca = te amo mucho, y para que veas que es assi te doi esto (5.5.9)

ye önoyollopachiuh: tlácàço çan tëcennèneuhcämictia in miquiztli; tlácaço in quenin miqui in icnötzin, tlácàço çan nö yuh miqui in tlàtoäni! = ya acabé de entender lo que passa, valgame Dios que la muerte no se aorra con nadie! que à todos lleua por vn rasero! que de la manera que muere el pobre, muere tambien el grande! (5.5.1)


CONDICION
huel píltic ïyöllo = es de noble condicion (5.6.1)

Fuente: 1645 Carochi
Notas: [-- ]-- ö--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/18938

Tlachia [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [ref del 28-03-2024]. Disponible en la Web https://tlachia.iib.unam.mx/datos-glifos/yollo