Paleografía:
yxtlamati, ni
Grafía normalizada:
ixtlamati
Prefijo:
ni
Tipo:
v.i.
Traducción uno:
ser de edad de entendimiento
Traducción dos:
ser de edad de entendimiento
Diccionario:
Docs_México
Contexto:SER DE EDAD DE ENTENDIMIENTO § Auh yn axcan za ycelton yn omocauh Ana Tepi ca nel yxtlamati ma momaca yn inemac yn ipan icuiliuhtica testamento ca yxquichi ynic quiytlanico yn ihuelitiliz justicia. § Y agora solamente a quedado la dicha Ana Tepi la qual ya es de edad de entendimiento y es razón se le dé su parte y lo que es suyo conforme a como se le declara en el dicho testamento ya solo esto venimos a pedir aprobacion de la justicia. (Información y posesión a solicitud de Baltasar Pedro y Marta Tepi, sobre casas y tierras que heredaron de Juana Francisca. Año 1582, [432])
yn Tociteuhctli yn tequachcuauhtli auh y nehuatl cuix nicân nehuatiaz Ca tihuan yn ticpia yn Chalcayotl ma ça oc no achi nocontoca Auh yn oyaque ÿn tlahtoque auh no niman onyaque onacique yn Mexica yn quinmictizquia yntlahtoq auh ça ontlatlachiyato oyaque yn tlahtoque Chalca aocaque auh yn yehuatl Huehue Quetzalmaçatzin quicauhtehuac yn icihuapil yhuan ytlaçopiltzin ytoca Cohuaçacatzin auh yn ontlatlachiyato yn Mexica niman yc hualmocuepque yn Tenochtitlan quinonoco yn tlahtohuani yn Huitzillihuitzin yhuan Quatlecohuatzin yhuan yn Itzcohuatzin yn oquicacque y nican Mexico tlahtoque yc quintlahtocatlallique yn cuezconpixque auh nimân ya hui quincahuazq yn cuezconpixque quintlallito yn Amaquemecan ce tlacatl Chichimeca teuhctli auh ce tlacatl Teohuateuhctic Auh in yehuatl yn itoca yn Tlaltecatl tequachcauhtic ypatca mochiuh yn Toteoci teuhctli yn tequachcauhtli auh in yehuantin in yn cuezconpixque ca amoma Amaquemeque auh ca ye ompa Tlaelpan tlaca ÿn nitech chiconquiyauhtepetl ca Tlayllotlaque auh in yehuantin cuezconpixque ynic quintentlapiquico yn Chalco tlahtoque cenca yc motlamauhtillique auh yn ixquichtin yn ixtlamati yn achcacauhtin yn tequitlatoque in tiyacahuan yn ompa pipiltin mochi tlacatl ynhuic cetiyac quizqui yn chiquacen Acatl xihuitl
Paleografía:
ïxtlamati, ni
Grafía normalizada:
ixtlamati
Prefijo:
ni
Tipo:
v.i.
Traducción uno:
tener juicio
Traducción dos:
tener juicio
Diccionario:
Carochi
Contexto:TENER JUICIO In ye tïxtlamati, quinìquäc nimitztlaçòtlaz = quando tengas juizio, entonces te querré bien (5.2.6)
Fuente:
1645 Carochi
Notas:
ï--
Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/19326
Paleografía:
ixtelolo[tli]
Grafía normalizada:
ixtelolotli
Tipo:
r.n.
Traducción uno:
ojos
Traducción dos:
ojos
Diccionario:
Arenas
Contexto:OJOS xictlapo in mixtelolo = abre los ojos (Palabras que comunmente suele dezir el amo al moço, quando le dexa en guardia de la casa: 1, 18)
Fuente:
1611 Arenas
Notas:
[-- ]--
Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/10858
Paleografía:
ïxtlamati, ni
Grafía normalizada:
ixtlamati
Prefijo:
ni
Tipo:
v.i.
Traducción uno:
tener juicio
Traducción dos:
tener juicio
Diccionario:
Carochi
Contexto:TENER JUICIO In ye tïxtlamati, quinìquäc nimitztlaçòtlaz = quando tengas juizio, entonces te querré bien (5.2.6)
Fuente:
1645 Carochi
Notas:
ï--
Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/19326
Paleografía:
xayacatl
Grafía normalizada:
xayacatl
Tipo:
r.n.
Traducción uno:
Rostro ô Cara, esto es tambien se dixo que es la mascara; Mascara, esta es tambien cara natural [xayac]
Traducción dos:
rostro o cara, esto es tambien se dijo que es la mascara; mascara, esta es tambien cara natural xayac
Diccionario:
Bnf_362
Fuente:
17?? Bnf_362
Notas:
Esp: [-- Esp: ]-- Esp: ô-- Esp: ixo--
Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/16565
Tlachia [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [ref del 26-04-2024]. Disponible en la Web https://tlachia.iib.unam.mx/datos-glifos/ixtlamati