Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

huallauh 

Paleografía: huallauh, ni
Grafía normalizada: huallauh
Prefijo: ni
Tipo: v.i.
Traducción uno: venir / venir en ayuda a
Traducción dos: venir / venir en ayuda a
Diccionario: Alarcón
Contexto:VENIR
§ Tla xihuallauh tlamacazqui ce tecpatl, tia xoconmatiti in nohueltiuh cuix ococh, ye niquixtitiuh, inic àmo nech-elehuizque yè huantin ixquichtin ioquichtihuan, âmo nech-elehuizque inic ve nichuicaz in chicnauhmictlan, in oncan nic-huicaz tlalli innepantla, inic oncan nic-macatiuh in moyohuallitoatzin, inic naucan nic-cuepaz. inic àmo quimatiz nèhuatl niyaotl, ninoquequeloatzin, inic ve nic-àahuiltiz, inic ye niquincuepaz, niquinmicacuepaz in niyaotl, ninoquequeloatzin, inic ye niquinmacaz, inic ye huallahuanizque. §
Ea, ya ven, sacerdote o demonio vn pedernal(5), ve a sauer si duerme ya mi hermana, que ya voy a sacarla para que no cudicien a mi mancebo, para que no me cudicie ninguno de sus hermanos, para que no me cudicien quando ya la lleue a los nueue profundos, que ya e de llebar al çentro de la tierra y es para entregarla alli a las tinieblas (i. al sueño) para que aunque la vuelva por quatro partes, no siente yo que soy la misma guerra, para quien todo es burla, y que ya dispongo burlas de todos, conuirtiendolos en otros, haziendoles quedar insensibles, yo que soy la misma guerra, burlador de todos, que los quiero ya entregar para que queden borrachos perdidos en (o) de tinieblas (i) de sueño.
(II, 2-1 Del encanto que vsan para echar sueño, (177-3))


VENIR EN AYUDA A
§ Tlacuel tla xihuallauh notà nahui acatl milintica, tzoncoztli, teteo yn ninan (¿?), teteo yntâ. §
Aviendo con este orden armado el horno, compuesta ya la leña y piedras para darle fuego, conjuran al fuego mandandole, aunque con respecto, que hagan bien su officio. Ven en mi ayuda tu mi padre quatro cañas ardiendo con cabellos rubios (por las llamas); tu que eres la madre y el padre de los Dioses.
(II, 5 Del conjuro y encanto de los que arman hornos de cal, (200-1))

Fuente: 1629 Alarcón
Notas: uh-- u$--


Entradas


huallauh - En: 1551-95 Docs_México    huallauh - En: 1551-95 Docs_México    huallauh - En: 1551-95 Docs_México    huallauh - En: 1551-95 Docs_México    huallauh - En: 1551-95 Docs_México    huallauh - En: 1551-95 Docs_México    huallauh - En: 1551-95 Docs_México    huallauh - En: 1551-95 Docs_México    huallauh - En: 1551-95 Docs_México    huallauh - En: 1565 Sahagún Escolio    huallauh - En: 1565 Sahagún Escolio    huallauh - En: 1571 Molina 1    huallauh - En: 1571 Molina 2    huallauh - En: 1580 CF Index    huallauh - En: 1580 CF Index    huallauh - En: 1580 CF Index    huallauh - En: 1611 Arenas    huallauh - En: 1611 Arenas    huallauh - En: 1629 Alarcón    huallauh - En: 1645 Carochi    huallauh - En: 1645 Carochi    huallauh - En: 1780 ? Bnf_361    huallauh - En: 1780 Clavijero    huallauh - En: 17?? Bnf_362    huallauh - En: 2004 Wimmer    

Paleografía


hoallauh - En: 1580 CF Index    hualcauh - En: 17?? Bnf_362    huallauh, ni - En: 1551-95 Docs_México    huallauh, ni - En: 1611 Arenas    huallauh, ni - En: 1565 Sahagún Escolio    huallauh, ni - En: 1629 Alarcón    Huallauh, ni - En: 1780 Clavijero    hualla[uh] - En: 1551-95 Docs_México    hualla[uh], ni - En: 1551-95 Docs_México    hualla[uh], ni - En: 1611 Arenas    hual[l]a[uh] - En: 1551-95 Docs_México    huällauh, 3ª - En: 1645 Carochi    huällauh, ni - En: 1645 Carochi    ni, vallauh - En: 1571 Molina 1    oallauh - En: 1580 CF Index    ualauh, ni - En: 1551-95 Docs_México    uala[uh], ni - En: 1551-95 Docs_México    uallauh, ni - En: 1551-95 Docs_México    Uallauh,ni - En: 1780 ? Bnf_361    ualla[uh], ni - En: 1551-95 Docs_México    vallauh - En: 1565 Sahagún Escolio    vallauh - En: 1580 CF Index    Vallauh, ni - En: 1571 Molina 2    

Traducciones


IX-81 - En: 1580 CF Index    venir - En: 17?? Bnf_362    venir - En: 1551-95 Docs_México    v.i., venir. - En: 2004 Wimmer    venir / (a)parecer / estar - En: 1551-95 Docs_México    venir / volver / volver a - En: 1611 Arenas    venir acá, pt. oniualla (16) - En: 1565 Sahagún Escolio    venir / venir en ayuda a - En: 1629 Alarcón    Venir - En: 1780 Clavijero    venir - En: 1551-95 Docs_México    parecer / venir / aparecer / parecer presente - En: 1551-95 Docs_México    venir - En: 1611 Arenas    venir - En: 1551-95 Docs_México    venir (auxiliar) - En: 1645 Carochi    venir - En: 1645 Carochi    venir. - En: 1571 Molina 1    II-52, III-17 20 25 27, IV-19 37, VI-7 107 215 224, VII-14(6) 15, IX-65, X-169, XI-6 28 29 32(2) 34 35 36(2) 37(2) 38 52 144 189 - En: 1580 CF Index    venir - En: 1551-95 Docs_México    venir - En: 1551-95 Docs_México    venir / parecer - En: 1551-95 Docs_México    Venir - En: 1780 ? Bnf_361    venir - En: 1551-95 Docs_México    venir, pt. oniualla. (3) - En: 1565 Sahagún Escolio    VII-69(5) 71 73, XI-34 38 189 247, XII-114 - En: 1580 CF Index    venir haziaca. prete: oniualla. - En: 1571 Molina 2    

Textos en Temoa

53v 1066

Yn otépeuh Axayaca nohuian Matlatzinco Malinalco Ocuillan Tequaloya Xôcotitlan mlviii nican ohualquiçaco Xiquipilco oncan oquimetzhuitec ce otomitlmlix ytoca Tlilatl auh in oahcico quimilhui icihuahuan xitlacencahuacan in maxtlatl in tilmatli etcetera mlx Anquimacazque amoquichui oquinenotzallanmlxi ma huallauh yn otomitl yn onechmetzhuitecmomauhtihtica in otomitl quittoa anca ye nechmictizque quihualhuica in huepantli in tlaxipehualli in maçatl ic quitlapaloco in Axaya momauhtitihuitz auh çan oquitlauhtique yn icihuahuan Axayaca  

1066. Por todas partes hizo conquistas Axayácatl en Matlatzinco, en Malinalco, en Ocuillan, en Tecualoyan, en Xocotitlan. Aquí vino a salir en Xiquipilco, allí lo golpeó en la pierna un otomí, su nombre era Tlílatl. Y vino éste a acercarse, dijo a sus mujeres: “Preparad un braguero, una capa, se los daréis a vuestro señor.”mlxii Axayácatl exclamó: "Que venga el otomí, el que me hirió en la pierna". ± Tuvo miedo el otomí, dice "ya me matarán." Trae un grueso madero, un venado desollado, con esto vino a saludar a Axayácatl, viene espantado. Y sólo sus mujeres hicieron súplica a Axayácatl. ±