Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

ilamatzin 

Paleografía: illamatzin
Grafía normalizada: ilamatzin
Traducción uno: vieja
Traducción dos: vieja
Diccionario: Docs_México
Contexto:VIEJA
§ VIII.- Diego Sanchez tepixque yc tlananquilia conitua ca huel nixpan nomochiuh inic omonanahuatitia yn illamatzin Maria Xoco yuh conitotia ca nel za nocel ca ye nonomiquiliz ynin calli monamacaz yn ipatiuh machihuaz misa yc topan mitoz nehuatl Maria Xoco yhoan y no y nopillo [sic] Maria Anan yhoan nomiccamon Miguel Ocelotl teyxtin misa yc topan mitoz. §
Diego Sanchez tepisque respondio y dixo delante de mí se hizo lo que la dicha vieja Maria Xoco dexó mandado pues soy sola y estoy para morir estas casas se vendan y el precio dellas se digan de misas por mi María Xoco y por mi sobrina María Ana y por mi yerno difunto Miguel Ocelotl y por nosotros tres se digan de misas.
(Información sobre la propiedad de casas de Juana Xoco. Testigos : 8 tlaxilacaleque de Yopico. Año 1578, [328])

§ Auh in calli ca zan toneixcahuil y nonamic catca ca totlayhilyohuiliz ayac onca tlachallaniz yn tohuanyolque yuh niquinnonahuatilia yn tlaxillacaleque ynin testigos conitua yxquich ynic omonanahoatitia yn illamatzin. §
Y las casas a mi y a mi marido nos pertenece y de nuestro trabajo y nadie contradiga nuestros deudos y esto encargo a los mandones del barrio [tlaxilacalleque] y este testigo dize que esto es lo que dexó mandado la vieja.
(Información sobre la propiedad de casas de Juana Xoco. Testigos : 8 tlaxilacaleque de Yopico. Año 1578, [330])

§ Auh in calli ca huel imatica quiquetztia in tatli yhuan nantli ylamatzin auh yn oncan tlatua yn axcan moteylhuia in Pedro Mazaquen ca amo yntlatohuaya in tlatohua yhoan Ines Tiacapan zan quellehuia in micacali yn tlen oquitlali in illamatzin catca Maria Xoco inic monamacaz calli ca huel tixpan yn iuh oquitotia yhoan tictequipanohuaya inic omococohuaya yxquichin yn itlatul in testigos yc oquineltili oquitlali yn ifirma. Pedro Hernandez. §
Y las casas fueron edificadas por el padre y por la madre vieja y sobre el pleyto que trae agora Pedro [Mazaquen] en esto no tiene que dezir ni tanpoco Ynes Tiacapan solo las quiere husurpar y las desea y son de difuntos y lo que la Maria Joco mandó se vendan las casas lo declaró en nuestra presencia porque el tiempo que estuvo enferma la servimos y esto responde este testigo Pedro Hernandez [Puso su firma].
(Información sobre la propiedad de casas de Juana Xoco. Testigos : 8 tlaxilacaleque de Yopico. Año 1578, [304])

§ [F. 11r.] VII.- Juan Garcia tepixqui yc tlananquilia conitoa ca huel nixpan nomochiuh inic omonanahoatitia yn illamatzin Maria Xoco yuh conitotia ca nel za nocel ca ye nomomiquiliz ynin calli ca huel tonetoliniliz zan tomextin y nonamic catca tictoquechilique ca nelli ayac nima ce tlacatl omocauh noxhuihoan yn tla cemen onemini ca niquinmacatiazquia in caltzintli. §
Joan Garcia tepisque respondió y dixo delante de mí se hizo lo que la vieja María Xoco dexó mandado y dicho que de ella era sola y estava para morir estas casas se edificaron por mí y por mi marido con nuestra pobreza los dos y pues no a quedado ninguno de mis nietos y si oviera quedado yo les dexara las casas.
(Información sobre la propiedad de casas de Juana Xoco. Testigos : 8 tlaxilacaleque de Yopico. Año 1578, [323])

§ Auh in calli in iquac monamacaz ayac oncan tlatoz anozo tlachalaniz yuh quitotia yn itlatol yn illamatzin Maria Xoco conito y nopilotzin Anan Mocel ca nel imac yn ye no nehuan in iquac in tla monamacaz in calli oncan ytlatzin tlaocoliloz yuh quitotia y ca nopan motlatoltiz in tlaxilacaleque ynin testigos conitohua in Pedro Luys ompa omomiquilito in Quauhchinanco. §
Y al tiempo que se bendan las casas nadie no diga nada queriendo perturbar y ansi lo declaró la vieja Maria Xoco y dixo mi sobrina Ana Mocel y me partió de sus manos vendiéndose las casas del precio se le dé algo y dixo que los mandones del dicho barrio [tlaxilacalleque] e ablen por mí y este testigo dixo que Pedro Luis murió en Guachinango.
(Información sobre la propiedad de casas de Juana Xoco. Testigos : 8 tlaxilacaleque de Yopico. Año 1578, [316])

§ V.- Francisco de Luna yc tlananquilia conitoa ca huel tixpan nomochiuh inic omonanahuatia yn illamatzin catca Maria Xoco yn iuh conitotia ca nel za nocel ca ye nonomiquiliz ynic calli ca huel tonetoliniliz tomextin y nonamic catca tomatica tictoqueihilique auh in tla ce onemini noxhuihoan ca niquinmacatiazquia. §
Francisco de Luna respondió y dixo delante de mí en nuestra presencia se hizo y dexó mandado la vieja que se dezía María Xoco y dexó mandado pues soy sola y me tengo de morir y estas casas con nuestra pobreza y trabajo yo y mi marido con nuestras manos las edificamos y si algun nieto biviera yo se las dexara.
(Información sobre la propiedad de casas de Juana Xoco. Testigos : 8 tlaxilacaleque de Yopico. Año 1578, [313])

§ Auh in caltzintli ca zan toneyxcahuil ynic tomatica oticquetzque ayac oncan tlachallaniz auh in tla huallaz yehuatl yn Pedro Luys chane Quauhhchinanco yn niccaca tlalmantontli achiton ca oquimotlachcuitlaxili azo tepantzin oncan quitlaliz. Auh quenca yn quinocomonamicti Magdalena ca cenca tlahueliloc ayc ma ytla onechtlaocolli atoltzintli yehuatl quimati azo quihuicaz ca chane in cihuatzintli yuh quitotia yn illamatzin. §
Y estas casas las edificamos solos con nuestras manos y aqui nadie las contradiga y si viniere Pedro Luis natural de Guachinango un pedacito de tierra pues que el puso cespedes ponga alguna pared no enbargante que se caso Madalena es muy traviesa y nunca se compadeció de mí de darme un poco de atol y si la quisiere llevar el se lo sabe que la muger tiene casas y esto dixo la vieja.
(Información sobre la propiedad de casas de Juana Xoco. Testigos : 8 tlaxilacaleque de Yopico. Año 1578, [319])

§ Thomas de Aquino yc tlananquilia conitua ca huel tixpan omochiuh inic omonanahuatitia yn illamatzin catca Maria Xoco yn iuh conitotia ca nel za nocel ca ye ninomiquiliz ynin calli ca huel tonetoliniliz tomextin yn nonamic catca otictoquechilique ca nel ayac ma ce tlacatl noxhuiuh yn tla ce onemini ca nicmacatiazquia auh ini noconitua monamacaz in calli misa yc topan mitoz teyxtin. §
Thomas de Aquino respondió y dixo delante de mí se hizo lo que la vieja María Xoco dexó mandado y dixo que ella era sola y soy sola y esto y para morir estas casas las labramos con nuestra pobreza anbos y mi marido y pues que no hay nadie ni tengo nieto y si alguno biviera se las dexara y ansí digo que se vendan las casas para que se digan de misas por nosotros tres.
(Información sobre la propiedad de casas de Juana Xoco. Testigos : 8 tlaxilacaleque de Yopico. Año 1578, [309])

§ Gaspar de Pablo merino yc tlananquilia conitua ca huel tixpan omochiuh inic omonahuatitia yn illamatzin catca Maria Xoco yn iuh conitutia ca nel zan nocel ca ye nonomiquiliz ynin calli ca huel tonetolliniliz zan tumextin y nonamic catca tictoquechilique ca nell ayac ma ce tlacatl noxhuihoan in tla ce onca ca nicmacatiazquia. §
Gaspar Pablo merino responde y dixo que en mi presencia de la suerte y manera que dexó mandado la vieja Maria Joco en que dexo mandado que ella era sola y estava a punto de muerte estas casas con nuestra pobreza yo e mi marido las labramos y no tengo ningun nieto y si lo hubiera se las dexara.
(Información sobre la propiedad de casas de Juana Xoco. Testigos : 8 tlaxilacaleque de Yopico. Año 1578, [305])

Fuente: 1551-95 Docs_México
Notas: illa--


Entradas


ilamatzin - En: 1547 Olmos_G    ilamatzin - En: 1551-95 Docs_México    ilamatzin - En: 1551-95 Docs_México    ilamatzin - En: 1551-95 Docs_México    ilamatzin - En: 1551-95 Docs_México    ilamatzin - En: 1565 Sahagún Escolio    ilamatzin - En: 1571 Molina 1    ilamatzin - En: 1580 CF Index    ilamatzin - En: 1580 CF Index    ilamatzin - En: 1629 Alarcón    ilamatzin - En: 1692 Guerra    ilamatzin - En: 1765 Cortés y Zedeño    ilamatzin - En: 1765 Cortés y Zedeño    ilamatzin - En: 1780 ? Bnf_361    ilamatzin - En: 2002 Mecayapan    ilamatzin - En: 2004 Wimmer    

Descomposición


ilama-tzin

Palabras


ilama    ilama +    ilama teuctli    ilama tototl    ilamachihua    ilamahuehuecho    ilamahyotl    ilamaiciuhqui    ilamaja    ilamamicoa    ilamanemiliztli    ilamapil    ilamapio    ilamapipil    ilamapol    ilamat    ilamatcatontli    ilamateuccholoa    ilamateuctli    ilamati    


ac nimitznomachitia, nictlatlacahuiloa inmoyollotzin    acacitzin    acatzin    achiquentzin    achitetzin    achitotzin    achitzin    achitzitzin    acolhuatzin    acolnahuacatzin    acoltzin    acuechetzin    acxitzin    ahuacatzin    ahuacatzitzin    ahuatzitzin    ahuelitoctzin    ahuitzin    ahuitzotzin    aicuitlaxcoltzin    


ilamatzin huehuentzin    ilamatzitzin    

Paleografía


ILAMAHTZIN - En: 2004 Wimmer    ilamajtzîn - En: 2002 Mecayapan    Ilamazi - En: 1765 Cortés y Zedeño    Ilamazi - En: 1765 Cortés y Zedeño    illamatzin - En: 1551-95 Docs_México    jlamatzin - En: 1580 CF Index    ylamatzin - En: 1571 Molina 1    ylamatzin - En: 1551-95 Docs_México    ylamatzin - En: 1547 Olmos_G    Ylama[t]zin. - En: 1780 ? Bnf_361    Yllamatzin - En: 1692 Guerra    yllamatzin - En: 1551-95 Docs_México    

Traducciones


Vieille dame. - En: 2004 Wimmer    ancianita, viejecita - En: 2002 Mecayapan    VI-206, VIII-71, X-11(2) 188, XI-70 - En: 1580 CF Index    viejas - En: 1629 Alarcón    vieja, ca. nilamatcauh (23) - En: 1565 Sahagún Escolio    vieja - En: 1551-95 Docs_México    Vieja muger - En: 1765 Cortés y Zedeño    Anciana - En: 1765 Cortés y Zedeño    vieja - En: 1551-95 Docs_México    X-194, XI-70 - En: 1580 CF Index    vieja muger de edad. - En: 1571 Molina 1    vieja - En: 1551-95 Docs_México    vieja honrada, o viejezita; plural ylamatcatzitzintin - En: 1547 Olmos_G    Vieja muger de edad. - En: 1780 ? Bnf_361    La vieja - En: 1692 Guerra    vieja - En: 1551-95 Docs_México    

Textos en Temoa

175v 650

Inantzin ma xiqualmanjli ilamatzin maca quen xicmuchivili in piltzintli ma xiciamanjli njman ic conteca in coçulco in piltontli in iehoatl ticitl auh vncan qujcujque in pilhoaque in jquac qujncoçulteca in pilhoa muchipa qujtoa inantzin ma xiqualmanjli in piltzintli


Glifos en Tlachia

METLALTOYUCA - M_J

Glifo - M_J_14

Lectura: ilamatzin


Morfología: vieja respetada

Descomposicion: ilama-tzin

Contacto: cabeza

Cita: ilamatzin CX lám.7,10

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/M_J_14

ilamatzin 

Paleografía: ylamatzin
Grafía normalizada: ilamatzin
Traducción uno: vieja honrada, o viejezita; plural ylamatcatzitzintin
Traducción dos: vieja honrada, o viejecita; plural ilamatcatzitcintin
Diccionario: Olmos_G
Fuente: 1547 Olmos_G
Folio: PARTE 1
Columna: CA
Notas: ylamatzin yl-- Esp: onra-- Esp: yl-- Esp: zin-- Esp: ezi-- Esp: hh--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/20946

METLALTOYUCA - M_J

Elemento: cihuatl


Sentido: mujer

Valor fonético: ilama

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/01.02.11

cihuatl 

Paleografía: cihuatl
Grafía normalizada: cihuatl
Tipo: r.n.
Análisis: r.n. + -suf. abs. (tl)
Forma: cihua + -tl
Traducción uno: Matrona Anciana, y de honor; Hembra en cualquier especie; Ramera
Traducción dos: matrona anciana, y de honor; hembra en cualquier especie; ramera
Diccionario: Bnf_362
Fuente: 17?? Bnf_362

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/12882

METLALTOYUCA - M_J

Elemento: xolochauhqui


Sentido: arrugado

Valor fonético: ilama

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/01.02.10

xolochauhqui 

Paleografía: XOLOCHAUHQUI
Grafía normalizada: xolochauhqui
Traducción uno: Ridé, plié, plissé.
Traducción dos: ridé, plié, plissé.
Diccionario: Wimmer
Contexto:xolochauhqui, pft. sur xolochahui.
Ridé, plié, plissé.
" in oncân tixolochauhqueh ", là où nous sommes ridés - place where we are wrinkled. Sah10,136.
Fuente: 2004 Wimmer

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/76950

Xolotl - X.070

Glifo - X.070.D.16

Lectura: ilamatzin


Morfología: vieja respetada

Descomposicion: ilama-tzin

Contacto: ?

Cita: totzintzin D. 91

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/X.070.D.16

ilamatzin 

Paleografía: ylamatzin
Grafía normalizada: ilamatzin
Traducción uno: vieja honrada, o viejezita; plural ylamatcatzitzintin
Traducción dos: vieja honrada, o viejecita; plural ilamatcatzitcintin
Diccionario: Olmos_G
Fuente: 1547 Olmos_G
Folio: PARTE 1
Columna: CA
Notas: ylamatzin yl-- Esp: onra-- Esp: yl-- Esp: zin-- Esp: ezi-- Esp: hh--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/20946

Xolotl - X.070

Elemento: cihuatl


Sentido: mujer

Valor fonético: ilama

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/01_02_11

cihuatl 

Paleografía: cihuatl
Grafía normalizada: cihuatl
Tipo: r.n.
Análisis: r.n. + -suf. abs. (tl)
Forma: cihua + -tl
Traducción uno: Matrona Anciana, y de honor; Hembra en cualquier especie; Ramera
Traducción dos: matrona anciana, y de honor; hembra en cualquier especie; ramera
Diccionario: Bnf_362
Fuente: 17?? Bnf_362

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/12882

Xolotl - X.070

Elemento: xolochauhqui


Sentido: arrugado

Valor fonético: ilama

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/01_02_10

xolochauhqui 

Paleografía: XOLOCHAUHQUI
Grafía normalizada: xolochauhqui
Traducción uno: Ridé, plié, plissé.
Traducción dos: ridé, plié, plissé.
Diccionario: Wimmer
Contexto:xolochauhqui, pft. sur xolochahui.
Ridé, plié, plissé.
" in oncân tixolochauhqueh ", là où nous sommes ridés - place where we are wrinkled. Sah10,136.
Fuente: 2004 Wimmer

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/76950

Xolotl - X.100

Glifo - X.100.B.52

Lectura: ilamatzin


Morfología: vieja respetada

Descomposicion: ilama-tzin

Contacto: coiffure

Cita: icn....ite... X.

Cita: ....tecuhtli D. 111

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/X.100.B.52

ilamatzin 

Paleografía: ylamatzin
Grafía normalizada: ilamatzin
Traducción uno: vieja honrada, o viejezita; plural ylamatcatzitzintin
Traducción dos: vieja honrada, o viejecita; plural ilamatcatzitcintin
Diccionario: Olmos_G
Fuente: 1547 Olmos_G
Folio: PARTE 1
Columna: CA
Notas: ylamatzin yl-- Esp: onra-- Esp: yl-- Esp: zin-- Esp: ezi-- Esp: hh--

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/20946

Xolotl - X.100

Elemento: cihuatl


Sentido: mujer

Valor fonético: ilama

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/01_02_11

cihuatl 

Paleografía: cihuatl
Grafía normalizada: cihuatl
Tipo: r.n.
Análisis: r.n. + -suf. abs. (tl)
Forma: cihua + -tl
Traducción uno: Matrona Anciana, y de honor; Hembra en cualquier especie; Ramera
Traducción dos: matrona anciana, y de honor; hembra en cualquier especie; ramera
Diccionario: Bnf_362
Fuente: 17?? Bnf_362

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/12882

Xolotl - X.100

Elemento: xolochauhqui


Sentido: arrugado

Valor fonético: ilama

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/01_02_10

xolochauhqui 

Paleografía: XOLOCHAUHQUI
Grafía normalizada: xolochauhqui
Traducción uno: Ridé, plié, plissé.
Traducción dos: ridé, plié, plissé.
Diccionario: Wimmer
Contexto:xolochauhqui, pft. sur xolochahui.
Ridé, plié, plissé.
" in oncân tixolochauhqueh ", là où nous sommes ridés - place where we are wrinkled. Sah10,136.
Fuente: 2004 Wimmer

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/76950

Tlachia [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [ref del 03-05-2024]. Disponible en la Web https://tlachia.iib.unam.mx/datos-glifos/ilamatzin