ma
Paleografía:
ma
Grafía normalizada:
ma
Traducción uno:
[Imper] / (intensivo de negación) / (Interrogativo) / [que] / aunque / si por ventura
Traducción dos:
[imper] / (intensivo de negacion) / (interrogativo) / [que] / aunque / si por ventura
Diccionario:
Docs_México
Contexto:[IMPER]
§ Motlanahuatilia ytech quimocahuilia Pedro Jeronimo regidor mayor yhoan nehuatl escribano ynic ontlatlanilozque in tlaxilacaleque yn onca Yopico yn itechcopa yn calli ma quitocan yn tla quimati yn azo oncate in huel oncan chaneque yn oncan tepilhuan ynic amo zatepa challaniz in tlatolli ynic amo tle neteilhuili mochiutinemiz. §
[F. 15v.] Mandan y encargan y remiten a Pedro Gerónimo regidor mayor y a mí el presente escrivano para que se sepa de los tlaxilacales del barrio de Yupico sobre las casas para que digan y declaren si saben que aya algunos naturales o deudos hijos para que despues no haya rebueltas y se eviten pleitos.
(Información sobre la propiedad de casas de Juana Xoco. Testigos : 8 tlaxilacaleque de Yopico. Año 1578, [291])
§ En veynte y siete dias del mes de enero de mil e quinientos y setenta y ocho años otoyaque in ipan tlaxilacalli Yopico oncan ymixpan San Juan otzatzic Diego Aztaxochitl pregunero yn azo aca quicohuaznequi calli ma quilhualtlecahui yn ipatiuh auh ayac oquinanquilli auh excan otzatzic. Testigos : Diego Sanchez Juan de la Torre. Ante mi Lazaro de San Juan escribano. §
En veynte y siete dias del mes de henero de mill e quinientos y setenta y ocho años dicho fuimos al barrio [tlaxilacalli] de Yupico frente de San Joan Diego Aztasuchitl, pregonero, [pregonó] a alta boz si avía quien quisiese conprar las casas venga las a pujar y no huvo quien respondiere y a altas bozes [en tres partes gritó]. Testigo Diego Sanchez Joan de la Torre. Ante mí Lazaro de San Joan escrivano.
(Pregones sobre la venta de una casa de la difunta María Xoco, habitante de Yopico. Año 1578, [288])
(INTENSIVO DE NEGACION)
§ Ylhuiloc yn testico cuix ica onca otiquitac yn Bernardino yn ineuan monamiqui yn Pablo yn ma onca elimiqui anozo toca quito yn testico ayc ma onca oniquitac ma za no niztlacatiz ynic quineltili yn itlatol quitlali ymachiyo. Lucas Garcia nispan mochiuh Feliciano de Niza. §
Fue preguntado si vido alguna vez al dicho Bernardino [que contiende con Pablo] cultivar o labrar o sembra[r] en las dichas tierras ; dixo que no, quel no quería decir mentira y porque se dé crédito [F. 250v] a lo que dicho tiene hizo aqui su señal. [Lucas Garcia. Se hizo Ante mí, Feliciano de Niza] E yo Pedro Moreno Cendejas ynterprete desta audiencia real lo trasunte por mandado del muy magnifico señor el doctor Brado y lo saque segun como en el original esta y asegun mi entender ba bien y fielmente sacado y asi lo juro a dios y a esta cruz y lo firmé de mi nonbre. Pedro Moreno Cendejas [rúbrica]
(Información de Pablo Uitznauatl y sus testigos Pedro Tocuiltecatl, Agustín Tecpanecatl, Francisco Zouaylacatz y Pablo García, habitantes de Tolpetlac .[1558], [54])
(INTERROGATIVO)
§ Ylhuiloc yn testico y Bernardino cuix ma yca onpa otiquitac ma yelimiqui anozo pisca quito ayc za mochipa quimopieliya yn Pablo Uitznauatl ya yzquich y nicmati ynic quineltili yn itlatol quitlali yn imachiyo. §
Fuéle preguntado el dicho testigo si vido alguna vez al dicho Bernardino en la sementera cojéndola o cultibándola, dixo que no mas de al dicho Pablo Huitznahuatl y esto es lo que sabe y porques berdad lo señaló con su señal.
(Información de Pablo Uitznauatl y sus testigos Pedro Tocuiltecatl, Agustín Tecpanecatl, Francisco Zouaylacatz y Pablo García, habitantes de Tolpetlac .[1558], [48])
[QUE]
§ Auh yn oc uel teuanti za no yuiya mochipa cecexiuitl yn techtlaqueua yn Pablo y Uitznauatl ca mochipa quimopieliya ylhuiloc y testico yn axcan yn tlatoleua yn itoca Bernardino cuix ica otiquitac ma oncan elimiqui ma nozo ye tlachiqui quito yn testico ayc oniquitac za mochipa yeuatl yn Pablo oncan tiquita ya ysquich y nicmati ynic quineltili yn itlatol quitlali ymachiyo. §
Y asi nos a rogado a nosotros el dicho Pablo cada año y a tenido y poseido las dichas tierras. Fuéle preguntado al dicho testigo si a visto al dicho Bernardi[n]o alguna vez labrar o cultivar las dichas tierras o aprovecharse de los magueyes dixo que no le a bisto vez ninguna y esto es lo que sabe y no mas de al dicho Pablo Huitznahuatl, y aqui hizo su señal, [para confirmar su dicho].
(Información de Pablo Uitznauatl y sus testigos Pedro Tocuiltecatl, Agustín Tecpanecatl, Francisco Zouaylacatz y Pablo García, habitantes de Tolpetlac .[1558], [45])
AUNQUE
§ [F. 260r.]Yhuan Toztlan nictemacac nocozquin ymachiz yn Martin Tzapotla tiachcauh ytla yquitlaocolizque yn nopilhuan ma uel za macuil peso quimacazque ye yxquich y notlatol niquitotiuh nehuatl ni Martin de Lazaro Moyotla nochan ocatca yzcatqui yhuan yn tohuehuecal quixelhuiz y nopilhyuan y nohueltiuh ce canaz yn huepantli ce canazque y topilhuan yhuan yn tetl quixelhuiz yxquich concuiz ixquich quicuizque y nopilhua oc yc tepantlatzacuilli quitecazque y nican yhuan cuizque chicuetetl oncan notilmatzin za ye quimatin y nonamic yhuan yn Anto ca yconeuh ce tlacatl noteycauh o peso quimacazque ytoca Ana Tlaco. §
[F. 261v]. Asi mismo declaro que en Toztlan di una piedra que dicen cozcatl de lo cual es testigo Martin Tzapotla tiachcau por ello digo que den lo que les pareciere a mis hiios aunque no sean mas de cinco pesos todo lo qual digo y dejo mandado yo Martin Lazaro becino que soy (del barrio) de Moyotlan. Asi mismo digo y mando que las casas de nuestro patrimonio que mi hermana parta las dichas casas con mis hijos los morillos y de las dos bigas grandes sea el uno para ella y el otro sea para mis hijos y asi mismo se parta por medio la piedra la mitad sea para la dicha mi hermana y la otra mitad sea para mis hijos para que dello agan una pared en esta casa (y el suelo sea todo para los dicho mis hijos porque les pertenece y nadie se lo quite). Asi mismo declaro que dejo ocho mantas que yo traya lo qual dejo en voluntad de lo que se a de acer a mi muger juntamente con Anton como hijo suyo y mando que a una hermana que tengo que se dice Ana Tlaco le den dos pesos.
(Testamento de Martín Lázaro Pantecatl. Año 1551, [93])
SI POR VENTURA
§ [Auh ynic nocomati ca tiueuetque ca techixpantito yuan occequinti ueuetque conitquitiya octzintli nima ya quimiluiya ca nican catqui achitzin octzintli onpa ouala yn Tolpetlac onicmocoui tlaltzintli onpa yca moyolotzin melaua yc namechnopieliya ma quemaniya [F. 244v. o 10v.] mocuepti yn iyollo yn onicouili ytoca Acsotecatl onpa chane Tolpetlac. §
Y esto sé porque soy viejo [tiueuetque] y la dicha Madalena parecio entre otros viejos como yo y les en presentó [sic] un poco de bino de la tierra (de lo que abia hecho de los magueis que en la dicha tierra abia) diciendo la dicha Madalena a los dichos viejos probá deste poco de vino que lo traygo de unas tierras [de Tolpetlac] que e conprado y porque tengais dello memoria os lo manifiesto y hago saber porque si por bentura en algun tiempo se arrepintie-[F. 248v ].re el que me las bendió que se llama Acxotecatl natural (del barrio) de Tolpetlac.
(Información de los testigos Miguel Díez, habitante de Tlocalpan, Pedro Cali de Tequixquipan, Martín Tochtli de Amaxac y Domingo Xochitl de Atenantitech. [1558], [29])
Fuente:
1551-95 Docs_México
Notas:
Esp: ó--