Buscar:  
Diccionarios:
Alarcón
Arenas
Bnf_361
Bnf_362
Bnf_362bis
Carochi
CF_INDEX
Clavijero
Cortés y Zedeño
Docs_México
Durán
Guerra
Mecayapan
Molina_1
Molina_2
Olmos_G
Olmos_V
Paredes
Rincón
Sahagún Escolio
Tezozomoc
Tzinacapan
Wimmer
Palabra: Palabra exacta  Inicio Cualquier parte
En: Náhuatl Grafía normalizada Traducción
Resultados

tecalco 

Paleografía: TECALCO
Grafía normalizada: tecalco
Traducción uno: *T
Traducción dos: *t
Diccionario: Tezozomoc
Contexto:Y luego con esto se le dio y adxudicó a Çihuacoatl Tlacaeleltzin, capitán general: la parte primera, parte se le dio fue en Teçontepec, en Tuchatlauhtli y luego Temazcalapan y en Teacalco y en Tzotzocolecan y en Cuicuitzca Atlauhco y en Tecaman y en Tecalco y en Atzompam (f:024r.)

Y mirá que antes que amanezca ya a de estar asolada y destruida Tepeaca y Tecalco y Cuauhtinchan y Acaçingo (f:032r.)

Y al tiempo que el sol salía acabauan de asolar los quatro pueblos, Tepeaca y Tecalco, Cuauhtinchan, Acaçingo (f:032r.)

Benidos Moquihuix yn Teconal, dixo: "Señor y rrey, después de muertos y desbaratados y bençidos los mexicanos tenuchcas, las estançias y los pueblos Azcapuçalco y Chilocan, Cuauhtepec, Chiquiuhtepec, Huixachtitlam, Tecalco, Atzompan, Xoloc, Teçontepec, Cuyuacan, Xochimilco, Chalco, con todos los demás pueblos lexanos de aquí, a donde comen, beuen, triumphan los mexicanos tenuchcas, nosotros de nueuo gozaremos y comeremos de las rrentas de ellos; nosotros los tlatelulcanos, con todos sus suxetos los rrepartiremos tre nosotros, y todos sus mayordomos (calpixques); rrepartiremos tre nosotros sus mugeres y las mugeres de Axayaca y toda su casa se traerán para bos ura casa, para ura persona, y todos sus esclauos y sus corcobados y los enanos y corcouados, hasta los animales tiene agora su casa traeremos a la buestra, y a los que nosotros serán dedicados serán sus calpixques (mayordomos), y los esclauos tienen en guarda, esos serán para nosotros (f:055r.)


Fuente: 1598 Tezozomoc
Notas: Esp: (-- Esp: )--


Entradas


tecalco - En: 1598 Tezozomoc    tecalco - En: 2004 Wimmer    

Descomposición


te-cal-co

Palabras


te    te +    te eca    te etlamanca    te ica    te sacramento macani    te sacramento maquiliztli    te sancto mahuizotiliani    te sancto mahuizotiliztli    te sancto mahuiztililiztli    te [tehuatl]    te, neneuhcahuia    te/t/tlaximaliztica    teaach    teaach =    teaachti    teaachtilmatli    teaacitihuetzi    teaacotlaz    teaahua    


acaacalco    acachinanco    acahualco    acahualtzinco    acalco    acaloco    acalotenco    acapantzinco    acapolco    acatzinco    acayahualco    acico    acitihuetzico    aco    acococo    acocolco    acolco    acuacualachco    acueco    acuenco    


teacalco    teamaco    tecaltepotzco    tecaltzinco    tecamachalco    tecamapaco    teccalco    teccizcalco    techcopatzinco    techichco    techimalco    techonmanililico    tecmilco    teco    tecoco    tecolalco    tecomantzinco    tecpanchantzinco    tecpantzinco    tecpatzinco    

Traducciones


toponyme, communauté rattachée à la province tributaire de Tepêyacac. - En: 2004 Wimmer    *T - En: 1598 Tezozomoc    

Textos en Temoa

1r 4

Auh ynin omoteneuh huehuetlahtolli yn itech tlaquixtilli tlacopintli amoxtli libro quimopialia omoteneuhtzino Don vicente de la anunciacion ^y nican ye mihtoz ye motenehuaz nicnotlatlanili ypampa nehuatl Don domingo de S Anton Muñon chimalpahin quauhtlehuanitzin nicnolhuili campa oticmoquixtili yn ixquich huehuetlahtolli Tzacualtitlan Tenancayotl nican oticmihcuilhui y huel momatzintica ypampa niquixi mati y momatzin yc timocuecuetziuhcatlacuilhuia yc niman onechmonanquilili oquimihtalhui noxhuiuhtzine xicmomachilti ynin Texamatlacuilloli huehuetlahtocatlacamecayotlacuilolli nican ticmottilia ca nechmocahuililitia y nottatzin catca machcohcoltzin Don Miguel de S tiago teuhcxacantzin catca auh çan huel quinamiqui ynin libro ynic tlatecpantli omoteneuh tlahtocatlacamecayotl ompa ychantzinco niquixtito niccopinato y nomontatzin catca Don Rodrigo de rosas Xohecatzin pilli catca Ytztlacoçauhcâ ytech ce huey libro huecapan ycalcuac manca moch oncan ytech ca ytech ycuiliuhtoc yn ytlahtollo ynic macuiltlayacatl altepetl yn itztlacoçauhcan yn tecuanipan yn Panohuayan yn tlaylotlacan Teohuacan amo noconcopin amo nic quixti auh çan iyoca noconquixti niccopin yn itlahtollo nican centlayacatl altepetl Tzacualtitlan Tenanco auh// yuh niccopin in huehuetlahtolli ça n oc ceppa oncan noconmah yn calcuac amo nel ça n oncan opoliuh ynin huey huehue libro aoc tle neci ahço çan oncan opallan auh çan iyoca noconcopin ynî ytlahtollo nican altepetl tzacualtitlan Tenanco auh çan oncan niccauh yn oc nauhtlayacatl altepetl ytlahtollo auh ynin onicteneuh huey huehue libro huel ymatica ycuecuetziuhcatlacuiloltzin mochiuh yn onicnotenehuili nomonttatzin catca Don Rodrigo de Rojas xohecatzin catca ytlan escriuanotic in Andres de S tiago xochitototzin calli xuchimilco ychan catca nican Jueztico yn ipan altepetl Amaquemecan ypan xihuitl de años yhcuac tlacenquixtilli tlacentlalili yhcuac tlaneltitlili ynin huehue tlahtolli yn ixquich nican ye mihtoz ye motenehuaz ipantzinco yhcuac tlahtocati in tlacatl Señor Don Antonio de Mendoça y huel achto visurrey mochiuhtzinoco Mexico Tenuchtitlan yhuan moch ic nohuiyan Nueva españa ye yuh matlactlonnahui xihuitl motlahtocatilia yn ihcuac ytencopatzinco nican Amaquemecan quihualmihualli omoteneuh Juez Andres de S tiago xochitototzin yhcuac ytlacauhticatca in nican omotenteuh altepetl Amaquemecan mahuaya yn omêtin tlahtoque catca ynic ce yehuatl yn Don Thomas de S Martin quetzalmaçatzin chichimeca teuhctli Tlahtoani catca yn ompa omoteneuh yztlacoçauhcan  Totollimpa Amaquemecan yn yhcuac yn ye yuh cempohuallonchicuacen xihuitl tlahtocati çan iteyccauhtzin yn inehuan mahuayan yn itoca Don Juan de Sandoval tecuanxayacatzin Teohua teuhctli tlahtohuani catca tlaillotlacan Amaquemecan yn ihcuac ^y ye yuh cenpohuallonnahui xihuitl tlahtocati in Teohuacan yehuatl pehuaya ^y yn cahuaya ytiachcauhtzin auh ynic nican hualcallac Juez quin yehuatl quinnenotzaltico quin cepan tlacualtico ynic quimicniuhtlaco auh yhuan ynin omoteneuhque omentin tlahtoque catca ca quipopollohuaya yn oc Excampa tlahtocayotl yn oncan catca huel cehcen petlatl ycpalli tlahtocayotica ynic ceccan ye oncan in in tzacualtitlan Tenanco chiconcohuac yhuan Tecuanipan yhuan panohuayan yn iuh quinequia yn iExcanixti yn aocac oncan tlahtocatizquia aocmo connequia ynic oncan ceme tepilhuâ Teyxhuihuanyxquetzalozquia ynic oncan tlahtocatizquia ynic cecenyaca cecenme quipiazque ymaltepeuh yn iuh quinequia omoteneuhque omentin tlahtoque amo çan iyocan oncan y huel yntlahtocatian y huel yyeyampa in tlahtocatizque auh ca çan no yhuan quixtocaya huel quimotechtica yn omoteneuh ompa oc Excampa tlahtocayotl y yeppa huecauh nepa ôcan oncatca huel quipoloca quitecuilica auh ypâapa yehuatl in ynic cenpohualxihuitl in ça cactimanca yn aocac tlahtocat tzacualtitlan Tenâco ça quauhtlahtolloc no yuh tlamanca yzqui xihuitl in tecuanipan yhuan Panohuayan auh yniqu ipampa yn iuh omoteneuh in ça quauhtlahtoloc yn iExcanixti ^y ynic aoaca^q tlahto^q catca in ça cactimanca auh macihui yn iuh omihto ^y in ça quauhtlahtolloc yn iExcanixti miec xihuitl auh yece ye omoteneuh ca huel yExcanixti huel quicuica quimotechtihca yn etlayacatl altepetl yhuan tlahtocayotl ynin ça yçeltin omoteneuhque omentin tlahtoque huel yuh quinequia ça huel yceltin ^y tlacamachozquia yhuan ça ^yceltin yn intecpan tlacenmachozquia y tlatecpanolozquia in tecpanozquia in tequitlacaquizquia yn ixquichtin tlaçopipiltin yn oncan tlahtocatepilhuan tlahtocateyxhuihuan yn ipan omoteneuh Excampa tzacualtitlan Tenanca yhuan Tecuanipan tlaca yhuan Panohuayan tlaca yhuâ in oncan in yzquican macehualtin moch quinmomacehualitiaya ynic cenca hueycococ Teopouhqui Techichinatz Tetoliniliztli yn techquipachohuaya ynic quinnotzaya amo cualtica tlahtolica Auh huel quinchiuhca ynca mocahcayahuaya ynic cequintin cholloca yhuan oc cequîtin yc cen yah^q yc quitlalcehuique yn altepetl Amaquemecan yn tlaçopipiltin yn iuh yehuantin tlayllotlaque Tecalco tlaca quichiuh^q nican tzacualtitlan tenanco pouhque catca auh yhcuac ompa callacque ompa mopouhque yn inxeliuhcayopan mocuepque in tenanco Tepopolla Texocpalco yc cen ompa yahque aoqu ic ohualmocuepque o yuhqui yn yn quichihuaco omoteneuhque omentin tlahtoque catca in omenico ye ypâ chritianoyotl aocac huel ynmac tlahtohuaya ynic cenca otlatollinico yhuan otlamahmauhtico yn imacuilcanixti nican ypan altepetl Amaquemecan Ynic niman oquiteylhuito Mexico yxpantzinco yn omteneuhtzino tlahtohuani Don Antonio de Mendoça visurrey auh yzcate nican Tocateneuhticate y yehuantin yahque Mexico yn quichihuato Pleyto Eyntin pipiltin ynic ce ytoca Don Pablo mocuatlahuitectzin yhuan ymach ytoca Helias de S Juan Tetzauh yllamatzin ynin omentin ce ypiltzin ce yxhuiuh in tlacatl Toyaotzin chichimeca Teuhctli tlahtohuani catca ytztlacoçauhcan ynic Ey ytoca Thoribio quimichcual tecpoyoachcauhtli ynin çan quauhpilli catca yhuan macuiltin teopan tlaca catca ynic ce ytoca Domingo xuarez fiscal catca ynic ome ytoca Pedro cuetzpal ynic Ey ytoca Melchior Ordiz Ynic nahui ytoca Joseph de Sta Maria tzilintoc ynic macuili ytoca Leonardo de S Tiago Moçauhquitta in macuiltin in yehuantin amatlacuilloque capitulos quintlalilique yn imomextin omoteneuhque tlahtoque Don Thomas de San Martin quetzalmaçatzin yhuan yteyccauh Don Juan de Sandoual Tecuanxayacatzin huel quintlalilique quimicuilhuique yn ixquichtlamantli in tle in quichihuaya ynic tlatoliniaya ynic quintlaecoltiaya yn izqui campa macehualtin yhuan yn occequi tlamantli yc tecamocahca yahuaya moch capitulo ypan quintlalilique ynic quimottitilito yn omoteneuh tlahtohuani Don Antonio de Mendoça visurrey yn o yuh quimottili ^y yc niman ypâpa yn nican quihualmihualli yn omteneuh Juez Andres de S Tago xuchitototzin ynic yehuatl tlachiaco moch quitehtemoco yn quenin catqui ynic tomacuilcantian macuitlayacatl altepetl Ama^qmecan yn iuh cacatqui ytlatlahtollo motenehua y tetzonaltepetl yn iuh huel cehcen ahxiliztli titlan ypil catca telchiuh] ticpia yhuan macuilli tlahtocayotl auh tel ynic tlamacuilcantilia tlahtocayotl motenehua teohua teuhcyotl yn ompa catca tlayllotlacan ynin tlahtocayotl amo quihualhuicaque ompa yn campa huallehuaque tlayllotlaque ynic nican motlallico Ama^qmecan amo hualpillotiaque yn  imaxiliztica auh ynic ye cecni maltepeyttoticate tlayllotlaque ynic ce tlahtocayotl quipia ca ye quin iz peuh itzintic ypan xihuitl de años auh çan oncan in ytech yn iztlacoçauhcan tlahtocayotl ohualquiz in tlahtocayotl teohua teuhcyotl inic peuh motlalli tlayllotlacn ynin omoteneuh Teohua teuhcyotl in ça tepan cencaquihueyllico quihuecapanoco quimahuizçotico in ihcuac oncan in tlahtocatico tlayllotlacan in cenca chicahuac tlapaltic in huey yaotachcauh catca i huel achtopa yehuatl ytoca mochiuh huehue Cacamatzin teohua teuhctli yehuatl in in quincenyacanaya yaoyotica Tepehualiztica yn izqui altepetl in mocentenehua chalca ynic ompa quiquetzato inquaxoch chalca yn techixco ytztapallapan caltenco yehica ynin omoteneuh huehue cacamatzin yn iuh quinequia acan Mexico yezquia (auh yn iuh conitohua yehuantin huehuetque Mexica Tenuchca yn ihcuac quimonyaochihuaya Cacamatzin oc ompa in  chapoltepec yc catca Mexica chichimeca oc yehuatl ypan y huel achto intlahtocauh catca yn itoca huehue huitzilihuitl ynin ça tepan maltic cacique yehuantin yn culhuaque yn ihcuac nauhcampa quinyaoyahualloque mexica yn oncan chapultepec auh yn ihcuac yn o yuh cacique culhuaque yn omoteneuh tlahtohuani huehue huitzilihuitl yc niman ça tepan ompa quihuica^q in culhuaque yn inchan culhuacan ompa quimictito // auh ayac ypiltzin in quicauhtia çan ic cen mixpopolotia auh ynic niman yehuantin Mexica ytencopa yn inteouh catca huitzillopuchtli huallehuaque chapultepec oncan hualmicuanique in culhuacan quin oncan in quitlallico ynic oc yehuatl quinyacanaz in Tenuchtzin oquauhtlahto ynin çan Mexicatl amo pilli cenpohuallonmacuilli xihuitl yn oncan culhuacan quinyacan Mexica yece ynin omoteneuh Tenuchtzin


Glifos en Tlachia

AMECAMECA - 026r

Glifo - 026r_B_15

Lectura: tecalco


Descomposicion: te-cal-co

Parte no expresada: -co,

Notas: Glifo formado por un rectágulo y en el centro una casa vista de perfil en cuya techumbre se encuentran cuatro piedras de forma ovalada con unas líneas diagonales. Funcionan tanto linguística como ideográficamente dando la lectura tecalco y los materiales con que estaban hechas las construcciones. este tipo de representaciones son muy ricas en lectura y simbolismo porque además de permitirnos la lectura nos acercan a las construcciones mentales que nos llevan al mundo material. A partir de estos elementos podemos hacer una lectura del paisaje. Un sitio con este nombre lo encontramos en la región de Amecameca.

Cita: tecalco Gibson: 1980 277

https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/026r_B_15

tecalco 

Paleografía: TECALCO
Grafía normalizada: tecalco
Traducción uno: toponyme, communauté rattachée à la province tributaire de Tepêyacac.
Traducción dos: toponyme, communauté rattachée à la province tributaire de tepêyacac.
Diccionario: Wimmer
Contexto:tecalco *£ toponyme, communauté rattachée à la province tributaire de Tepêyacac.
Localisation, Tecali de Herrera, Pue.
Fondé au XIIème siècle par des groupes venus de Teotimehuahcan et de Cuauhtinchan, Tecalco dépendait de cette dernière seigneurie.
Fuente: 2004 Wimmer

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/61504

AMECAMECA - 026r

Elemento: tlalli


Sentido: tierra

Valor fonético: tlalli

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/04_03_01

tlalli 

Paleografía: tlalli
Grafía normalizada: tlalli
Tipo: r.n.
Traducción uno: tierra
Traducción dos: tierra
Diccionario: Arenas
Contexto:TIERRA
iquin otihualla in nican ipan[ ]tlalli = [¿]quando veniste a esta tierra[?] (Palabras que se suelen dezir preguntando a una persona por diversas cosas, y a el en particular por las suyas, y si quiere servir: 1, 11)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11679

AMECAMECA - 026r

Elemento: calli


Sentido: casa

Valor fonético: cal

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/05_01_01

calli 

Paleografía: calli
Grafía normalizada: calli
Tipo: r.n.
Traducción uno: casa
Traducción dos: casa
Diccionario: Arenas
Contexto:CASA
xiquichpana in calli = barre la casa (Palabras que comunmente suele dezir el amo al moço, quando le dexa en guardia de la casa: 1, 18)

in ihquac ahmo ticnextia in tlein ic tiauh tictemoz çan xihualmocuepa in cali = quando no hallas lo que vas a buscar buelvete a casa (Lo que se suele dezir à un moço quando le embian por algo y se tarda: 2, 126)

huel itech[ ]cahualoz in mochi calli = puedesele fiar toda la casa (Palabras que se suelen dezir, alabando à alguno, de que sirve bien, ó haze bien su officio: 1, 26)

ye in nican calli = en esta casa (Nombres de lugares dentro de la ciudad, ó pueblo: 1, 23)

ompa nepaca calli = en aquella casa (Nombres de lugares dentro de la ciudad, ó pueblo: 1, 23)

calli = la casa (Palabras que comunmente se suelen dezir nombrando diversas cosas: 2, 133)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/10278

AMECAMECA - 026r

Elemento: tetl


Sentido: piedra

Valor fonético: te

https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/04_04_01

tetl 

Paleografía: tetl
Grafía normalizada: tetl
Tipo: r.n.
Traducción uno: piedra
Traducción dos: piedra
Diccionario: Arenas
Contexto:PIEDRA
tetl = la piedra (Palabras que comunmente se suelen dezir nombrando diversas cosas: 2, 132)

Fuente: 1611 Arenas

Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/11571

Tlachia [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [ref del 29-03-2024]. Disponible en la Web https://tlachia.iib.unam.mx/datos-glifos/tecalco